Polska Partia Robotnicza. Droga Do Władzy 1941-1944

Piotr Gontarczyk

Po 1989 r. nie podjęto poważniejszych badań nad dziejami ruchu komunistycznego. Ogrom prac z tej dziedziny napisanych w czasach PRL wydawała się wskazywać, że są to tematy być może trochę zniekształcone, ale na ogół znane i dokładnie już zbadane. Niniejsza praca udowadnia, że poczyniono w ten sposób elementarny błąd założeń. Jaka była geneza Polskiej Partii Robotniczej? Jaki program partia ta realizowała? Kim byli jej członkowie? Jakimi drogami PPR zmierzała do władzy i co ostatecznie zadecydowało o tym, że ją zdobyła? Rozdziały I i II niniejszej książki dotyczą zagadnień związanych z kształtem ruchu komunistycznego przed wojną, jego działalnością w II Rzeczypospolitej, zawierają też omówienie losów i postaw komunistów w latach 19391941. Rozdział III omawia sytuację strategiczną Związku Sowieckiego po wybuchu wojny z Niemcami oraz przyczyny, które skłoniły Moskwę do stworzenia PPR. W tym rozdziale znajduje się również opis przygotowań tak zwanej grupy inicjatywnej PPR do działalności w kraju. Rozdział IV omawia przerzut grupy sowieckich aktywistów do Polski oraz opisuje struktury, jakie utworzyli oni w kraju. Porusza też problem wzajemnego przenikania się wpływów sowieckiego wywiadu wojskowego, NKWD i PPR. Inne wątki rozdziału dotyczą stosunków panujących w centrali komunistycznej konspiracji, metod jej działania, a także dorobku pierwszych miesięcy pracy PPR. Rozdział V dotyczy oficjalnej polityki tej partii (czyli tzw. platformy politycznej PPR) oraz rezonansu, z jakim owa polityka spotkała się w polskim podziemiu. Rozdział VI analizuje poważne kłopoty organizacyjne, które stały się udziałem komunistycznej konspiracji na przełomie lat 1942/1943. Została w nim poruszona kwestia aresztowań, które stały się źródłem poważnego kryzysu partii jesienią 1942 r., sprawa zabójstwa dwóch pierwszych sekretarzy PPR: Marcelego Nowotki i Bolesława Mołojca. Rozdział VIII został poświęcony kwestii rozmów prowadzonych wiosną 1943 r. pomiędzy PPR a przedstawicielami Delegatury Rządu na Kraj. Tu poruszono też sprawę wpadki drukarni przy ul. Grzybowskiej, która ukazuje mechanizmy stosowanej przez kierownictwo PPR procedury niszczenia polskiego podziemia niepodległościowego przy pomocy donosów do Gestapo. Rozdział IX rozpoczyna sprawa poważnych kontrowersji na linii PPRMoskwa związanych z tzw. deklaracją marcową PPR. Dalszy tekst dotyczy postawy tej partii wobec ujawnionej w 1943 r. zbrodni w Katyniu i konsekwencji całej sprawy dla stosunków pomiędzy PPR a polskim podziemiem. Rozdział XII pracy omawia zwrot polityczny, jakiego dokonała PPR jesienią 1943 r. Omówiono w nim deklarację listopadową PPR oraz okoliczności powołania KRN. Rozdział XIV jest poświęcony ostatnim działaniom PPR pod okupacją niemiecką. Rozdział XV omawia okoliczności, które spowodowały, iż pomimo wyraźnej, głębokiej nieufności, w początkach 1944 r. Moskwa ostatecznie zadecydowała o wykorzystaniu dorobku konspiracyjnej PPR do budowy nowego systemu władzy w Polsce. Tu też zostały omówione pierwsze kroki legalnej Polskiej Partii Robotniczej. Niejako odrębną część pracy stanowią rozdziały VII, X i XIII. Dotyczą one komunistycznej partyzantki. Ta książka powinna być, w moim przekonaniu, obowiązkową lekturą wszystkich tych wydziałów uniwersyteckich, na których wykładana jest najnowsza historia Polski. Prof. dr hab. Marek Kazimierz Kamiński, PAN Materiał oparty m.in. o cenne zbiory dostępnych depesz radiowych przesyłanych w latach 19421944 pomiędzy kierownictwem PPR a centralą w Moskwie.

Najtajniejsza broń wywiadu

Sebastian Rybarczyk

Dlaczego Ernest Hemingway pomagał komunistycznemu wywiadowi? Który minister rządu Jej Królewskiej Mości dzielił kochankę z sowieckim szpiegiem? Czy miłość do kałasznikowa może przyćmić inne uczucia? Szantaż, zdrada, wielkie pieniądze. Nieposkromione żądze skorumpowanych urzędników. Politycy wpadający w sidła służb specjalnych i oszukani idealiści lądujący w objęciach podstawionych piękności. Spektakularne akcje wywiadów. Piętnaście opowieści ujawniających sensacyjne wątki historii, o których czytaliście na pierwszych stronach gazet; zdemaskowanie największego kreta w historii CIA Aldricha Amesa, romantyczne początki kariery Kima Philbiego najskuteczniejszego szpiega sowieckiego, historia piątki z Cambridge. Materiał na serial wszech czasów. To nie fantazja, te historie wydarzyły się naprawdę. Jeśli musisz wcześnie wstać do pracy, nie rozpoczynaj tej książki. Nie pozwoli Ci zasnąć!

Pamiętnik wiejskiego proboszcza. Pamiętnik wiejskiego proboszcza

Georges Bernanos

Młody, żarliwy ksiądz zmaga się z powierzchowną wiarą swoich parafian, własnymi wątpliwościami, słabością duchową i fizyczną. Musi zmierzyć się też z szatanem, który opanował dusze mieszkańców. Walka ta prowadzi go do wątpienia w swoje powołanie, okazując się batalią na śmierć i życie... "Parafię moją pożera nuda, oto właściwe określenie. Jak tyle innych parafii! Nuda pożera je w naszych oczach, a my nic na to nie możemy poradzić. Pewnego dnia, być może, zaraza dotrze do nas, odkryjemy w sobie tego raka. Można żyć z tym bardzo długo". "Sądzę, że po przejściu wieku młodzieńczego mało chrześcijan jest winnych komunii świętokradczych. Przecież tak łatwo jest wcale się nie spowiadać! Lecz bywa gorzej. Wokół sumienia powoli krystalizują się drobne kłamstwa, wykręty, dwuznaczności. Skorupa bardzo niedokładnie odciska kształt tego, co okrywa, to wszystko. Siłą przyzwyczajenia i z biegiem czasu nawet najmniej sprytni koniec końców tworzą sobie samodzielnie swój własny język, który jest niewiarygodnie zawiły. Nie zatajają nic ważnego, lecz ich skryta szczerość podobna jest do tych matowych szyb, które przepuszczją tylko światło mętne, gdzie oko nic rozróżnić nie może. Cóż więc pozostaje z wyznania? Muska ono zaledwie powierzchnię sumienia. Nie śmiem twierdzić, że ono rozkłada się od spodu, raczej kamienieje". "Piekło to znaczy już nie kochać. Póki żyjemy, możemy ulegać złudzeniu, wierzyć, że kochamy własnymi siłami, że kochamy poza Bogiem. Ale podobni jesteśmy do wariatów wyciągających ramiona ku odbiciu księżyca w wodzie" Fragmenty książki

Drzewa pychy. i inne opowiadania

Gilbert Keith Chesterton

Trąbka wyobraźni, jak trąba Zmartwychwstania, wzywa umarłych do powstania z grobu G. K. Chesterton Obrona rzeczy wzgardzonych Zbiór niepublikowanych dotąd w Polsce opowiadań Gilberta Keitha Chestertona. Jego wielbiciele znajdą tu wszystko, za co go kochają: świeże, poetyckie spojrzenie na świat, wyjątkowe poczucie humoru, wątki kryminalne i romantyczne, sugestywne opisy. Wśród zebranych utworów są zarówno dzieła młodzieńcze jak i późniejsze, w większości niewydane za życia autora w formie książkowej, rozmaite pod względem objętości, gatunku i nastroju. Także dla tych, którzy Chestertona nie znają jest to wspaniała okazja, by poczuć podmuch ożywczego wiatru, który dmie wprost z krainy Bożego szaleńca.

Kresowi Sarmaci

Joanna Puchalska

Wielkie talenty, gorące uczucia, pasjonaci, wojownicy, oryginałowie. Zasady, których nigdy nie łamano. Czternaście opowieści z barwnego świata Kresów dawnej Rzeczpospolitej. Z krainy, która dla nas jest już tylko legendą. Dla nich była Ojczyzną. ~~~ Jak szlachcic Walicki księcia węgierskiego w karty ograł i jak handel dziełami sztuki szulerką maskował. Jak dowódcę powstania Zygmunta Sierakowskiego generał-gubernator, owszem, nie rozstrzelał, ale powiesił. Jak ziemianin Woyniłłowicz kościół fundował. Ale w stylu takim, co się go na cerkiew przerobić nie da. Jak Tatarzy kresowi za króla polskiego się w meczetach modlili. Haremów zaś nie trzymali, bo i z jedną kobietą trudno czasem dojść do ładu. I wiele, wiele innych...

Siostry. Kresy. Zsyłka. Wielki świat

Agnieszka Lewandowska-Kąkol

Ludmiła, Barbara i Hela. Przedwojenne polskie Wilno. Trzy siostry, których beztroskie życie przerwała wojna. Wszystkie wywiezione w stepy Kazachstanu, po wojnie każdej z nich los szykuje inną niespodziankę. Barbara zakochuje się w Rosjaninie, który uratował jej życie i postanawia zostać w Związku Sowieckim. Ludmile udaje się przedostać do armii Andersa, ale dramatyczny wypadek kończy dobrze zapowiadającą się karierę oficerską. Trafia do polskiego obozu w Rodezji, gdzie opiekuje się dziećmi. Najmłodsza Helena - kończy kurs traktorzystów, przedziera się do polskiej armii w Persji, po wojnie osiada w Kanadzie. Czy doświadczenia z zesłania determinują ich życie? Czy uda im się znaleźć wymarzoną, spokojną przystań, właściwego mężczyznę, zrozumieć się nawzajem? Większość przedstawionych w książce wydarzeń jest prawdziwa.

Klasyka wywiadu polskiego

Dawid Dynarowski, Paweł Skibiński

Klasyka wywiadu polskiego to przypomnienie jednego z pierwszych w dziennikarstwie polskim, do opublikowanych latach 30. XX wieku, cyklu rozmów. Rozmowy były drukowane na łamach neokonserwatywnych pism początkowo "Buntu Młodych", a następnie będącej jego kontynuacją "Polityki". Książka składa się z ponad trzydziestu wywiadów z przeróżnymi osobami, często związanymi z życiem politycznym Polski międzywojennej. Znajdują się w niej m. in. rozmowy z Romanem Dmowskim, Władysławem Grabskim, Adamem Krzyżanowskim. Wywiady zaskakują nas dzisiaj w sposobie naświetlania rzeczywistości Polski międzywojennej, a także stanowią ważny zbiór dokumentów historii dziennikarstwa polskiego i polskiej prasy.

Resortowe dzieci. Biznes

Dorota Kania, Jerzy Targalski, Maciej Marosz

Jakie są korzenie biznesu III RP? Czy przedsiębiorcy zajmujący czołowe pozycje w rankingach budowali swój biznes na zdrowych podstawach czy wykorzystywali kontakty ze służbami specjalnymi? Dziennikarskie śledztwo oparte o materiały IPN zadaje kłam legendzie o spontanicznej transformacji gospodarczej Polski. Kiedy służby specjalne rozpoczęły demontaż socjalizmu i wybrały latynoamerykański model terapii szokowej, do kontaktów z drem Jeffreyem Sachsem, nazywanym później ojcem polskiej transformacji oddelegowały oficera wydziału VIII SB. Niewidzialną rękę rynku z czasów Planu Balcerowicza okrywały mankiety resortowego munduru. Poznamy błyskotliwych wizjonerów wolnego rynku, budowniczych finansowych potęg i rodzinnych korporacji biznesowych. Tylko niektórzy z nich ujawnili swoją współpracę ze służbami specjalnymi i przyznają się do niej otwarcie w Wikipedii. Większość gorliwie zaprzecza w stylu paliłem, ale się nie zaciągałem, nie pamięta żadnych faktów, albo deklaruje, że nie chce do nich wracać pamięcią. Niektórzy z bohaterów książki znaleźli się w niej ze względu na współpracę swoich rodziców z SB. Stawiamy pytanie na ile ten fakt wpłynął na ich sukcesy finansowe? To nieprawda, że pierwszy milion trzeba było ukraść. Wystarczyło być wytypowanym przez służby specjalne PRLu. W roku 2018, na podstawie listy 100 najbogatszych Polaków, naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego stworzyli portret polskiego miliardera. Najbogatsi Polacy, którzy byli agentami SB albo członkami PZPR mają majątek o 73 proc. wyższy od tych, którzy w PRLu nie startowali. Przypadek? Zapewne. Ale umiejętnie sterowany.