Głosy, formy, światy. Warianty poezji nowoczesnej

Piotr Michałowski

Książka jest próbą nowego spojrzenia na polską poezję XX wieku w konfrontacji z teoretycznym modelem poezji nowoczesnej, wciąż dyskusyjnym, toteż pojętym tu możliwie szeroko i wielowariantowo - jako spektrum autorskich idei i poetyk połączonych wspólnym wyzwaniem. Indywidualne decyzje artystyczne i egzystencjalne powodują  bowiem znaczne różnice w relacjach między czterema głównymi elementami poetyckiej „gry w nowoczesność": „Ja - Świat - Język - Tekst" i tworzą z nich odmienne konfiguracje. Gra nie obejmuje całej poezji dwudziestowiecznej, ale tylko pewne jej nurty, pewnych autorów, wreszcie - niektóre wiersze. Pozostawia więc szerokie marginesy, które albo stanowią „szarą strefę" nowoczesności, albo wręcz wymykają się jej kategoriom i problematyce. Na tych marginesach  znaleźć można jednak istotne punkty odniesienia. Postaciami pierwszoplanowymi wydają się Leśmian i Przyboś - omawiani w tej pracy parokrotnie i występujący jako protagoniści w różnych kontekstach, ujawniających zarówno podobieństwa postaw jak różnice. Nie znaczy to jednak, że zestawienie porównawcze obu poetów stanowi główny przedmiot czy oś konstrukcyjną całego wywodu. Na drugim planie sytuuje się Szymborska, nieco dalej - grupa liczniejsza i bardzo zróżnicowana, w której znalazł się Białoszewski, Nowak i Oszajca, wreszcie autor fraszek Sztaudynger. Są wreszcie postaci trzecioplanowe i epizodyczne: Bursa, Harasymowicz, Różewicz, Wierzyński, Kornhauser, lecz wielu ważnych dla nowoczesności twórców nie pojawia się wcale. Nie jest to bowiem książka o poetach, ale o poezji. Status autorów przywoływanych w poszczególnych opowieściach, które są swego rodzaju wariacjami na temat wariantów sztuki słowa, jest zmienny i przygodny, gdyż nie wynika z hierarchii portretowanych osobowości, ale z przyjętych perspektyw badawczych i potrzeb zilustrowania wybranych zjawisk. A zjawiska te zostały ukazane w kilku przekrojach: koncepcji podmiotu oraz jego relacji ze światem, gatunków i odmiennych ról poezji w komunikacji językowej.  Piotr Michałowski - teoretyk i historyk literatury, profesor w Zakładzie Teorii i Antropologii Literatury Uniwersytetu Szczecińskiego. Jest autorem książek naukowych: Miniatura poetycka (Szczecin 1999) oraz Granice poezji i poezja bez granic (Szczecin 2001), opracowania i wstępu do wydanego w serii „Biblioteka Polska" poematu Tuwima Kwiaty polskie (Kraków 2004). Opublikował także zbiory poezji: Poemat w czerwieni (Poznań 1984, w drugim obiegu), Powidok powietrza (Szczecin 1994), Za czarnym wielokropkiem... (Szczecin 1999), Rytmy, albo wiersze na czas (Bydgoszcz 2007), cykl limeryków Li(me)ryczny plan Szczecina (Szczecin 1998)  i  zbiór pastiszów Głosem prawie cudzym (Z poezji okołokonferencyjnej) (Kraków 2004).  

Planowanie procesów rewitalizacji miast. Teoria a praktyka

Katarzyna Olbińska

W publikacji zaprezentowano wyniki badań autorskich, mających na celu weryfikację zgodności procesów planowania rewitalizacji podjętych w miastach polskich z modelem teoretycznym ukazywanym w literaturze przedmiotu. Jako materiał porównawczy posłużyły doświadczenia takich państw, jak Wielka Brytania, Francja, Niemcy czy Stany Zjednoczone. Przedstawione rozważania mają wymiar zarówno teoretyczny, jak i aplikacyjny. Sposób realizacji tematu przyjęty przez Autorkę umożliwił kompleksowe ujęcie problematyki rewitalizacji w kontekście przemian współczesnych miast i stojących przed nimi wyzwań. Walory aplikacyjne książki wynikają przede wszystkim z opracowanego na potrzeby realizacji celu badawczego uniwersalnego zestawu wskaźników, który umożliwia przeprowadzenie analiz zgodności z modelem procesu planowania rewitalizacji dla każdego miasta w Polsce. Narzędzie to może okazać się przydatne między innymi na etapie weryfikacji i oceny programów rewitalizacji przez urzędy marszałkowskie jako instytucje zarządzające alokacją funduszy unijnych. * Publikacja jest potrzebna zarówno teoretykom, jak i praktykom rewitalizacji miast. Do jej podstawowych zalet należy zaliczyć wybór ważnego, teoretycznie i praktycznie, zagadnienia badawczego, będącego de facto luką badawczą, oraz kompleksowość opracowania tematu. Książka kierowana jest do teoretyków, którzy będą manipulować przy istniejącym modelu rewitalizacji, a chcąc uczynić go lepszym, najpierw powinni przeczytać monografię Katarzyny Olbińskiej; praktyków stosujących ten model; studentów uczących się o problemach rewitalizacji miast oraz wszystkich, którzy planują procesy rewitalizacyjne w miastach - decydentów i członków zespołów ich wspomagających. Prof. zw. dr hab. Marek Bryx

Dziedzic Królestwa Polskiego Książę głogowski Henryk (1274-1309)

Tomasz Jurek

Książka ukazuje się już po raz czwarty w przededniu ważnej rocznicy koronacji Łokietka (1320-2020), wydarzenia, które otwierało nowy etap w dziejach naszej państwowości. Warto z tej okazji wracać myślą nie tylko do zwycięskiego w zjednoczeniowym wyścigu księcia Władysława, ale także do jego rywali, reprezentujących odmienną wizję odbudowywanej monarchii - i wśród refleksji nad znaczeniem odnowienia Królestwa zastanowić się, co wnieść mogły owe odmienne wizje. To już niepewny grunt historii alternatywnej, ale i taką historycy lubią (i chyba powinni) niekiedy uprawiać. Zwycięstwo Henryka głogowskiego w zjednoczeniowych zawodach dałoby nam może państwo sprawniejsze, lepiej zorganizowane i zasobniejsze niż monarchia Łokietkowa, ale na pewno jego dalszy rozwój potoczyłby się innymi drogami.

Szklany dom

Monika Owczarek

POTRAFISZ ODRÓŻNIĆ POZORY OD RZECZYWISTOŚCI? Na pewno? Nina wiedzie życie, wydawałoby się, że idealne. Związała się z człowiekiem sukcesu, spełnia się zawodowo, ma córkę oraz piękny dom. Zawsze elegancka, z perfekcyjnym makijażem i fryzurą. Niektórzy uważają, że od nadmiaru dostatku nosi zbyt wysoko zadartą głowę, stroni od bliskich relacji, wykraczających poza życie zawodowe. Kontrola nad emocjami, a także dystans, o który tak rzetelnie dba, pozwala kobiecie zachować pozory i ukryć rodzinny sekret. Obserwatorzy twierdzą, że ma wszystko. CO ZNACZY MIEĆ WSZYSTKO? MASZ OCHOTĘ ZAMIESZKAĆ NA JAKIŚ CZAS W JEJ OPŁYWAJĄCYM LUKSUSEM ŻYCIU, PEŁNYM BANKIETÓW, BALÓW CHARYTATYWNYCH, WPŁYWOWYCH LUDZI, WIECZOROWYCH SUKIEN I DROGIEJ BIŻUTERII? Jaką cenę za to płaci? Czy każda bajka o Kopciuszku kończy się szczęśliwie?

Wyluzuj, kobieto!

Katarzyna Grochola

Nie sztuką jest zatrzymać upływ czasu. Sztuką jest wyluzować w każdym wieku. Katarzyna Grochola, dorastające dzieci i nadopiekuńcze matki. Uzdrawiająca opowieść o dystansie, którego wszyscy potrzebujemy nabrać. Pora dać sobie odetchnąć! W życiu matki nadchodzi taka chwila, gdy musi zmierzyć się z największym przeciwnikiem utratą kontroli. U Wiki ta utrata przybrała postać Agaty narzeczonej syna, Piotrusia. Przecież to matka jest najważniejsza, to ona najlepiej o wszystko zadba. Wyluzować? Nigdy w życiu! Czy chodzi o wieczne ogarnianie nieogarniętego życia rodzinnego? Czy może pępowinę, która oplata wszystkich dookoła? Czy o narzucane nierzadko przez samą siebie konwenanse i ograniczenia? Mistrzyni polskiej literatury obyczajowej mówi: czas dojrzeć, spuścić z łańcucha i się śmiać. Ile jest w Tobie z Wiki, ile z Grocholi, ile z matki Polki? Przestań gryźć się w język i usłysz: wyluzuj!

Trzy gołębice

Marlena Semczyszyn

Trzy dziewczynki, które nie mają ze sobą nic wspólnego. Panna z dworu, Żydówka i dziewczyna ze wsi. Zaprzyjaźniają się, razem dorastają, pomagają sobie. Wydaje się, że nic nie może ich rozdzielić, jednak przepowiednia Cyganki mówi inaczej… Joanna, Zula i Jagoda zostają wystawione na próbę, gdy na drodze ich przyjaźni staje mężczyzna i jedna z największych tragedii ludzkości – druga wojna światowa. "Trzy gołębice" przeżywają czystą miłość i wielką nienawiść. Są różne, ale pełne wiary w to, co dla nich ważne. Ich losy splatają się i rozplatają. Kiedy się wydaje, że każda z nich odleci w swoim kierunku, wtedy pokazują prawdziwą siłę.

Modelewaluacji procesu rewitalizacji w aspekcie przestrzennym i funkcjonalnym w oparciu o zasady Nowego Urbanizmu

Monika Maria Cysek-Pawlak

„W monografii przedstawiono diagnozę kierunków zmien, jakim ulega proces rewitalizacji, wskazując możliwości jego polepszenia. Praca umożliwia określenie rozbieżności między założeniami danego procesu a praktyką jego wdrażania. Przedstawia też realne tempo badanego procesu. [...] Celem pracy jest przedstawienie różnic i podobieństw między (koncepcjami)badanego procesu. Szczególną uwagę zwrócono na polskie, a zwłaszcza łódzkie uwarunkowania rewitalizacji. [...] Zaproponowana tu monografi, realizując cele poznawcze, aplikacyjne i metodyczne jest podsumowaniem dotychczasowych doświadczeń autorki z zakresu pracy naukowej oraz zawodowej.” (z rozdziałów wprowadzających)

Wprowadzenie do literatury chorwackiej i jej polskiej recepcji. Cz. 2: Recepcja literatury chorwackiej w Polsce w latach 1970-2010

Leszek Małczak

Druga część nowej serii wydawniczej pt. Wprowadzenie do literatury chorwackiej i jej polskiej recepcji została poświęcona odbiorowi literatury i kultury chorwackiej w Polsce w latach 1970-2010. Stanowi ona kontynuację będącego pierwszą częścią serii Wprowadzenia do współczesnej literatury chorwackiej (1970-2010), napisanego przez Kresimira Bagicia, a przetłumaczonego przez Leszka Małczaka. Tym razem ogląd twórczości literackiej, jak zdradza tytuł, przedstawiany jest z perspektywy polskiej. To jedyne w swoim rodzaju opracowanie, które ukazuje dwa rządzące się zupełnie innymi zasadami światy literatury tłumaczonej przed i po 1989 roku. Autor rozpatruje problemy recepcji literatury chorwackiej w Polsce w szerokim kontekście przekładów z innych języków z ukazaniem działających w danym czasie mechanizmów w sferze związków międzyliterackich. W recenzji publikacji profesor Krystyna Pieniążek-Marković zauważa między innymi, że książka jest wciągającą opowieścią o polskich realiach kulturowych i ustrojowych, o polityce kulturalnej (lub jej braku). Cały badany okres został podzielony na cztery części, będące kolejnymi dekadami: lata siedemdziesiąte, osiemdziesiąte, dziewięćdziesiąte i dwutysięczne. Książka zawiera bibliografię przekładów, biogramy chorwackich pisarzy oraz informację na temat tłumaczy. Ważny element publikacji stanowi jej szata graficzna, która poprzez aspekt wizualny wzbogaca treść i tworzy pełniejszy obraz recepcji literatury chorwackiej w Polsce.