Niewidzialne filmy, uparci debiutanci

Piotr Śmiałowski

Wojciech Jerzy Has, Janusz Morgenstern oraz tandem realizatorski Jerzy Hoffman i Edward Skórzewski – to znani reżyserzy, którzy w różnych latach wywierali mniej lub bardziej decydujący wpływ na kształt polskiego kina. Ich pierwsze kroki w zawodzie reżysera nie były jednak łatwe. Hasowi, zanim zrealizował debiutancką Pętlę, zatrzymano sześć projektów filmów fabularnych. Morgensternowi, przed Do widzenia do jutra... – dwa, ale on najbardziej z całego grona przeżył to młodzieńcze niepowodzenie. Rekordziści Hoffman i Skórzewski, zanim przeszli z dokumentu do fabuły, aż dziesięć swoich projektów musieli schować na dno szuflad. Wiele spośród tych osiemnastu „niedoszłych debiutów” stało się zarazem próbą przełamania tabu. To Has jako pierwszy poszukiwał filmowego wyrazu dla intymnych przeżyć wojennych, Morgenstern chciał opowiedzieć o tragedii powstania warszawskiego, a Hoffman i Skórzewski – zekranizować Złego Tyrmanda. Gros tych filmowych pomysłów kształtowało się w burzliwej dekadzie lat 50., dzięki czemu książka staje się także próbą refleksji nad stanem polskiej kultury filmowej tamtego okresu. „Aktywność badacza w sferze historii niebyłej porównać można do śledztwa (sam autor używa określenia śledztwo biofilmoznawcze). Aby dobrze je przeprowadzić trzeba: posiadać wiedzę na temat byłej historii kina polskiego i jej kulis, znać się na źródłach (wiedzieć, gdzie ich szukać i jak wydobywać z nich informacje), mieć wiedzę pozaźródłową (znać kontekst opisywanych czasów) oraz... umieć rozmawiać z twórcami. Piotr Śmiałowski jest znakomitym śledczym, a przy tym – świetnym wywiadującym. Książkę czyta się jak opowieść detektywistyczną, czemu sprzyja znakomity styl autora. Pochłonąłem ją za jednym podejściem, czytałem z niesłabnącym zainteresowaniem, z żalem przerzucając ostatnią kartkę”. Dr hab. Krzysztof Kornacki, prof. UG Piotr Śmiałowski – doktor nauk humanistycznych, filmoznawca i dziennikarz filmowy. Stały współpracownik miesięcznika „Kino”, portalu Fototeka Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego oraz Nowych Horyzontów Edukacji Filmowej. Przeprowadził ponad sto wywiadów z twórcami polskiego kina. Autor monografii Tadeusz Janczar. Zawód: aktor oraz wywiadu-rzeki z reżyserem Tadeuszem Chmielewskim Jak rozpętałem polską komedię filmową. Współautor książki Być jak Cybulski?, będącej zbiorem rozmów z laureatami Nagrody im. Zbigniewa Cybulskiego.

Rozwój zrównoważonych, inteligentnych i odpornych miejskich systemów transportowych - perspektywa mieszkańców

Justyna Przywojska, Aldona Podgórniak-Krzykacz

Kierunkiem działań współczesnej miejskiej polityki transportowej jest dążenie do kształtowania zrównoważonych, inteligentnych i odpornych systemów transportowych. Równocześnie wszechobecna dominacja samochodów osobowych jako środka mobilności prowadzi do licznych negatywnych skutków, takich jak kongestia transportowa czy zanieczyszczenie powietrza. Władze miejskie musza mierzyć się z tymi konsekwencjami, zaspokajając potrzeby użytkowników miast w zakresie dostępności, niezawodności i bezpieczeństwa transportu. Celem książki jest zdiagnozowanie wyzwań stojących przed współczesną polityką transportową miast, zidentyfikowanie postrzegania przez użytkowników transportu tych wyzwań oraz odpowiadających im rozwiązań wdrażanych w ramach miejskich systemów transportowych. Wierzymy, że dzięki wysiłkowi studentów kierunków logistyka i logistyka w gospodarce na Uniwersytecie Łódzkim oraz redaktorek naukowych udało się stworzyć interesujące i wartościowe źródło wiedzy dla praktyków samorządowych, studentów i naukowców zainteresowanych problematyką zrównoważonego transportu, a także logistyki miejskiej. * Walorem publikacji jest jej tematyka. Odwołuje się ona do systemów transportowych będących swoistego rodzaju "krwioobiegiem" układów osadniczych. Dynamiczny rozwój transportu skutkuje bowiem, z jednej strony, zwiększeniem mobilności mieszkańców, z drugiej zaś pojawieniem się istotnych zakłóceń płynności przepływów osób i ładunków np. w obszarze miasta. Ze względu na swoją istotność znalazł on umocowanie w wielu dokumentach wspólnotowych, krajowych, a także jest jednym z ważniejszych celów rozwojowych współczesnych miast. W tym kontekście identyfikowanie pojawiających się wyzwań oraz rozwiązań pozwalających sprostać im, staje się niezwykle ważne. Książka adresowana jest praktycznie do wszystkich osób zainteresowanych szeroko rozumianym transportem. Stanowi ona ciekawą lekturę z punktu widzenia logistyki, planowania przestrzennego, zachowań konsumenckich, polityki regionalnej, rozwoju motoryzacji. dr hab. Magdalena Kalisiak-Mędelska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Badania nad zrównoważonym transportem znajdują szerokie - naukowe i praktyczne - uzasadnienie. Należy więc pochwalić autorów za wybór obszaru badawczego oraz tematu. dr hab. Jakub Szlachetko, Uniwersytet Gdański

Ono

Dorota Terakowska

Ewa ma dziewiętnaście lat. Mieszka z rodziną, czuje się jednak samotna. Marzy o lepszym życiu, o wyrwaniu się z ubogiego miasteczka gdzieś na południu Polski, o miłości, która odmieni jej los. Niejasne, wzięte z filmów wyobrażenia dziewczyny zderzają się z brutalną rzeczywistością. Staje przed wyborem. Szuka wskazówki na przyszłość, podpowiedzi, co dalej. Zaczyna patrzeć na wszystko, co ją otacza, oczami dziecka, które ma przyjść na świat. Próbuje mu ten świat objaśnić, a zarazem usprawiedliwić. I Ewa, i Ono muszą podjąć decyzję, czy ten świat wart jest wysiłku narodzin. Po wielkim sukcesie Poczwarki (2001 r.), powieści dla myślących i wrażliwych, Dorota Terakowska zaskakuje nową, niezwykłą, poruszającą książką - o sprawach, z którymi się spotykamy, choć wygodniej ich nie dostrzegać. Ono to książka dla każdego, kto nie chce żyć pod kloszem

Zabójczy święty mikołaj

Mavis Doriel Hay

Pozycja obowiązkowa nie tylko dla fanów klasycznych kryminałów. Oczaruje każdego, kto szuka emocjonującej lektury na zimowe wieczory   Tak, ciotka Mildred miała rację, oświadczając, że nic dobrego nie może wyniknąć ze zjazdu rodzinnego Melburych. Gdy więc w Boże Narodzenie w wiejskiej rezydencji Flaxmere sir Osmond Melbury, patriarcha rodziny, zostaje znaleziony z kulą w głowie przez gościa przebranego za świętego mikołaja, świąteczna atmosfera zamienia się w chaos. Niemal każda z obecnych osób ma coś do zyskania na śmierci sir Osmonda tylko święty mikołaj, jedyny człowiek, który miał możliwość oddania strzału, wydaje się nie mieć żadnego motywu. Mieszkańcy i goście przybyli do Flexmere mają swoje podejrzenia co do tożsamości mordercy, a szef policji, który rozpoczyna śledztwo i który dobrze zna całą rodzinę, wkrótce będzie sobie życzył, aby poznać ich dużo lepiej.   Zabójczy święty mikołaj, klasyczna zagadka kryminalna rozgrywająca się w wiejskiej rezydencji, została po raz pierwszy opublikowana w 1936 roku.

Notatnik Teatralny Nr 98-99/2025

Praca zbiorowa

Czy jesteśmy w trakcie zwrotu wizualnego w teatrze? To jedno z pytań, które stawiamy na początku tego numeru. Teatr jest obrazem. Obrazem, który nie powstaje sam. Po raz pierwszy numer "Notatnika Teatralnego" w całości poświęcony jest pracy artystów wizualnych teatru. Zaprosiliśmy do rozmowy dużą grupę scenografów i scenografek (m.in. Katarzyna Borkowska, Justyna Łagowska, Mirek Kaczmarek, Aleksandra Wasilkowska, Michał Korchowiec, Barbara Hanicka). Z młodymi twórcami, dekadę od debiutu, o ich problemach i osiągnięciach rozmawia Katarzyna Niedurny, a Witold Mrozek pyta twórców o stronę ekonomiczną ich pracy w tekście "Marzenia i budżety". W rozmowach z Natanem Berkowiczem i Jakubem Lechem zastanawiamy się nad rolą i możliwościami prac cyfrowych w teatrze a o nad funkcji światła opowiadają Felice Ross, Katarzyna Łuszczyk i Wojciech Puś. Ważny głos zwracający uwagę na zmiany w scenografii teatru ostatnich lat znajdziemy w tekstach Dariusza Kosińskiego, Mirosława Kocura, Macieja Guzego i Dawida Kozłowskiego.

Wiatr

Marcin Silwanow

Wiejący od wielu dni wiatr budzi w ludziach lęk i nie pozwala im zasnąć. Jednak prawdziwy strach nadchodzi wówczas, gdy zaczyna przynosić śmierć Mirosław Grocki, oddany pracy komisarz wydziału kryminalnego Komendy Miejskiej Policji w Białymstoku, jest na zwolnieniu po tym, jak został podejrzany o współpracę ze zorganizowaną grupą przestępczą. Jednak gdy w lesie, nazywanym przez miejscowych przeklętym, zostają znalezione spalone zwłoki młodej dziewczyny, komisarz wraca do swoich obowiązków i staje przed trudnym zadaniem odnalezienia zabójcy. Wkrótce okazuje się, że to nie jedyna zbrodnia w okolicy. W tajemniczych okolicznościach umiera mężczyzna, a podejrzenie pada na jego brata, który właśnie wyszedł z więzienia. Na kolejne morderstwo nie trzeba długo czekać. Wiatr to wciągająca powieść o pragnieniu zemsty i potrzebie zadośćuczynienia, w której przeplatają się zawiłe ludzkie losy, fałszywe tropy i mozolnie odkrywane przez policję fakty. Mroczny, duszny kryminał o obsesji, szaleństwie i zemście. Wciąga i nie daje spokoju do ostatniej strony. Wojciech Chmielarz Marcin Silwanow ur. 1980 r., z urodzenia, wyboru i zamiłowania białostoczanin, pasjonat historii miasta. Absolwent Uniwersytetu w Białymstoku. Od dziesięciu lat prywatny detektyw specjalizujący sięw detektywistyce genealogicznej. Miłośnik zespołu Kult, książek Johna Steinbecka i Aleksandry Marininy oraz gór wysokich z których świadomie zrezygnował.

Jak się nie odchudzać. Przełomowa metoda zdrowej i trwałej utraty wagi

Michael Greger

Poznaj najnowsze osiągnięcia naukowe stojące za długoterminowym sukcesem w odchudzaniu, dzięki nowej książce autora światowego bestsellera Jak nie umrzeć przedwcześnie. Co jeść, aby dłużej cieszyć się zdrowiem. Wydaje się, że każdy miesiąc przynosi modę na nową dietę, jednak wskaźniki otyłości wciąż niepokojąco rosną, a wraz z nimi liczba chorób i problemów zdrowotnych. Autor, światowej sławy ekspert w dziedzinie żywienia, skupia się na najnowszych badaniach dotyczących głównych przyczyn i sposobów leczenia otyłości. W rewolucyjnej publikacji prezentuje kluczowe elementy idealnej diety odchudzającej czynniki takie jak gęstość kalorii, indeks insulinowy i wpływ żywności na mikrobiom jelitowy pokazując, że odżywianie roślinne ma kluczowe znaczenie w odchudzaniu. Doktor Greger stworzył od podstaw najlepszy przewodnik dotyczący odchudzania, stosując ponadczasowe, proaktywne podejście, które jest w stanie sprostać każdemu trendowi. Pełna praktycznych porad i przełomowych badań dietetycznych publikacja położy kres odchudzaniu i zastąpi ciągłe zmagania z utratą wagi prostym, zdrowym i zrównoważonym stylem życia.   Dr Michael Greger - amerykański lekarz i autor zajmujący się tematyką zdrowia publicznego, znany z propagowania zdrowego stylu życia i diety roślinnej. Ukończył Uniwersytet Cornella. Jeden z założycieli Amerykańskiego Uniwersytetu Medycyny Stylu Życia. Nagrał ponad 2000 filmów o zdrowiu, które są nieodpłatnie dostępne na jego stronie NutritionFacts.org

Środowiska industrialne/postindustrialne zależności (w literaturze i kulturze polskiej od XIX do XXI wieku)

Redakcja: Lucyna Sadzikowska, Marta Tomczok, Paweł Tomczok

Industrializacja pozwoliła na wytworzenie nowych towarów,usług, środków produkcji, transportu i komunikacji. Była koniecznym warunkiem nowoczesnej transformacji świata, lecz stała się też główną przyczyną zniszczenia środowiska. Literatura towarzyszyła uprzemysłowieniu ze zmienną intensywnością - czasem temat wydawał się popularny, wręcz modny, ale równie często nawet pisarze tworzący w bliskości przemysłu odwracali od niego wzrok, by zająć się zagadnieniami jak najdalszymi od kopalni, hut czy rafinerii. Książka pokazuje tę jawną obecność industrializacji w kulturze, analizuje jednak także różne formy jej wyparcia, przemilczenia i latencji.