Kronika Nowopruska. Obejmująca lata 1293-1394

Wigand von Marburg

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu Wigand z Marburga (ok. 13651409) (niemiecki: Wigand von Marburg) średniowieczny kronikarz niemiecki opisujący walki Krzyżaków z Prusami i Litwinami. Kronika Wiganda pt. Chronica nova Prutenica, jest jednym z podstawowych źródeł informacji o historii ziem pruskich, najazdów na Wielkie Księstwo Litewskie i walk z Królestwem Polskim, obejmującej lata 12931394. Początkowo napisana w języku wysokoniemieckim, rymowaną prozą, łączyła opis aktualnych wydarzeń z legendami, podaniami ludowymi i mitami. Szacuje się, że Wigand napisał 17 tys. wersów, z których przetrwało do dzisiaj w oryginale jedynie 500. Jednakże polski kronikarz Jan Długosz w latach 60. XV zlecił tłumaczenie dzieła Wiganda na łacinę, które wykonał Konrad Gesselen. Tłumaczenie to przetrwało do dzisiaj prawie w całości, ale podczas tłumaczenia wiele dat i innych szczegółów zostało przetłumaczonych błędnie. W Polsce kronika została wydana przez Jana Voigta i hr. Edwarda Raczyńskiego w Poznaniu w 1842 roku w tłumaczeniu Raczyńskiego. (https://pl.wikipedia.org/wiki/Wigand_z_Marburga)

Zmartwychwstanie

Lew Tołstoj

W 1887 Lew Tołstoj w rozmowie z sędzią Anatolem Koni usłyszał historię, którą wykorzystał następnie jako inspirację dla przyszłej powieści: młody arystokrata, pełniący w sądzie funkcję ławnika, zobaczył na ławie oskarżonych dziewczynę, którą wcześniej uwiódł i porzucił. Dowiedziawszy się, że trafiła ona do domu publicznego, zaproponował jej małżeństwo, jako odkupienie wcześniejszych win. Dwa lata później pisarz przystąpił do pracy nad utworem, która trwała dziesięć lat. Akcja utworu rozgrywa się w latach 90. XIX w. Młody arystokrata Dymitr Iwanowicz Niechludow prowadzi spokojne, dostatnie życie, które polega głównie na zabawie i walce z nudą. Pewnego dnia, uczestniczy jako przysięgły, w procesie o zabójstwo. Wśród oskarżonych rozpoznaje Katarzynę Masłową (Katiuszę), dziewczynę, którą parę lat wcześniej wykorzystał i porzucił. Znał ją jako ciepłą, pogodną i dobrą osobę. Teraz dowiaduje się, że jest ona prostytutką, na dodatek podejrzaną o współudział w zabójstwie kupca Smielkowa. Uzmysławia sobie równocześnie, że to jego czyn doprowadził ją na dno moralnego upadku. Zmartwychwstanie było ogromnym sukcesem wydawniczym, jeszcze w roku pierwszego wydania zostało przetłumaczone na języki angielski, francuski i niemiecki. W 1900 we Francji ukazało się 15 wznowień powieści. W latach 1899-1900 opublikowano również 12 edycji niemieckich, zaś w 1900 powstały trzy przekłady utworu na język polski. Bolesław Prus poświęcił dziełu kronikę tygodniową w Kurierze Codziennym. Zmartwychwstanie stało się bezpośrednią przyczyną obłożenia Tołstoja ekskomuniką przez Rosyjski Kościół Prawosławny; decyzję tę ogłoszono w 1901. (Za Wikipedią).

Targowisko próżności

William Makepeace Thackeray

Targowisko próżności: powieść bez bohatera (ang. Vanity Fair: A Novel without a Hero) powieść Williama Makepeace Thackeraya, wydana w 1847. Powieść jest satyrą angielskiego społeczeństwa początku XIX wieku. Była wielokrotnie ekranizowana. Pierwszym wydaniom towarzyszyły ilustracje autora. Oryginalny tytuł Vanity Fair autor zaczerpnął z alegorycznej opowieści Johna Bunyana Wędrówka Pielgrzyma z 1678 roku. Sam Thackeray w swojej powieści napisał: Atoli weźmy pod uwagę, że nasza powieść nosi tytuł Targowisko próżności, a targowisko próżności to bardzo podejrzany rynek, pełen fałszu, obłudy, kłamstwa i szacunku dla pozorów. Moralista, który widnieje na okładce (wierna podobizna twojego uniżonego sługi, szanowny czytelniku), nie nosi kapłańskiej togi, lecz strój właściwy osobom swojego stanu. Atoli człowiek powinien mówić prawdę taką, jaka jest mu wiadoma, bez względu na fakt, czy głowę mu okrywa czapka z dzwoneczkami, czy szerokoskrzydły pastorski kapelusz, a takie przedsięwzięcie stwarza konieczność niepomijania wielu spraw przykrych. (Za Wikipedią).

Tajemnica żółtego pokoju

Gaston Leroux

Leroux zadebiutował w 1903 roku powieścią w odcinkach La double vie de Théophraste Longuet (Podwójne życie Teofrasta Longuet). W 1907 roku ukazała się kolejna powieść w odcinkach Tajemnica żółtego pokoju (Le mystre de la chambre jaune), gdzie po raz pierwszy pojawił się sympatyczny reporter-detektyw Joseph Rouletabille. Jego postać z miejsca podbiła czytelników. Rok później Leroux przedstawił dalsze jego losy w kolejnych powieściach. W "tajemnicy żółtego pokoju" mamy zagadkową zbrodnię, która popełniono w zamkniętym pomieszczeniu, co zdawało sie być nader tajemnicze i absolutnie niewytłumaczalne. Jednakże dzielny i nadzwyczaj inteligentny detektyw rozwiązuje sprawę owego zabójstwa.

Trzydzieści morgów

Wincenty Kosiakiewicz

W tym niezbyt długim utworze autorstwa Kosiakiewicza (1863-1918) odnajdziemy znakomicie odmalowaną polską wieś ze schyłku XIX wieku i obraz polskiego chłopa, z wszystkimi jego cechami, których bez wątpienia można by się doszukać mimo całkowitego przeobrażenia się świata i w dzisiejszych wieśniaków. Oto fragment opowiadania oddający klimat twórczości tego zapomnianego już trochę autora: Dzień się poczynał. Naprzód ze wschodu szło świtanie i przecierać zaczynało ciemności nocne. Wtedy obudziły się ptaki w trawach śpiące i świergotać zaczęły i harmider robić jakby na jarmarku jakim. Potem poczerwieniało na wschodzie, jakby kto tam krwawej farby rozlał i pomalutku w tej czerwieni wychodzić zaczęło zza ziemi na niebo słoneczko. W Bratkowie ruch powstał. Ledwo co nieco światła wsunęło przez okno do której izby, zaraz budził się czujny gospodarz i skrzętna gospodyni podnosiła ze snu dzieci, lub parobków, lub dziewki i nie za długo w zagrodzie każdy brał się do swojej roboty. Wszystkiego tego nie widział już w owym dniu stary Tomasz, bogaty włościanin, który od dwóch miesięcy złożony ciężką chorobą, nie podnosił się z łóżka. Zmarł on w nocy prawie niespodziewanie. Choć chorował bowiem, nie myślano, aby takiego silnego chłopa tak prędko choroba na śmierć zmogła. A jednak zmogła. Leży oto na łóżku na wznak, nieruchomy, z głową zadartą do góry, z otwartymi ustami, z oczami patrzącymi sztywnie we drzwi komory. Zmienił się trochę po śmierci. Pożółkł cały i, choć nie dawno kazał się ogolić, cała broda i górna warga porosły siwymi sterczącymi, niby szczeciny, włosami....

Metafizyka komunizmu a mądrość Chrystusowa

Ks. Dr Aleksander Żychliński

Metafizyka komunizmu a mądrość Chrystusowa: W poszukiwaniu prawdziwej mądrości życia. Od zarania dziejów człowiek dąży do mądrości, zwłaszcza tej życiowej, która prowadzi do szczęścia i spełnienia. Książka "Metafizyka komunizmu a mądrość Chrystusowa" autorstwa księdza dra Aleksandra Żychlińskiego to głęboka refleksja nad tą odwieczną tęsknotą człowieka. Autor stawia fundamentalne pytanie: Czy można odnaleźć prawdziwą mądrość życiową poza Bogiem? Czy komunizm, obiecując raj na Ziemi i pełnię szczęścia bez Boga, może zaspokoić ten głód duchowy? Żychliński analizuje ideologię komunistyczną z metafizycznego punktu widzenia. Pokazuje, jak żądza władzy i egoizm prowadzą do upadku człowieka i niszczą prawdziwe wartości. Przeciwstawia to mądrości Chrystusowej, która opiera się na miłości, pokorze i służbie Bogu i bliźnim. Książka "Metafizyka komunizmu a mądrość Chrystusowa" to nie tylko krytyka komunizmu. To przede wszystkim drogowskaz ku prawdziwej mądrości życiowej. Autor ukazuje, że tylko w Bogu możemy odnaleźć prawdziwe szczęście i sens życia. Lektura tej książki skłania do refleksji nad własnym życiem i wartościami, którymi się kierujemy. Jest to pozycja obowiązkowa dla wszystkich, którzy szukają odpowiedzi na fundamentalne pytania o sens życia i drogę do prawdziwego szczęścia.

List Sandomierzanki do Podolanki

Franciszek Siarczyński

W roku 1784 w Warszawie ukazała się drukiem powieść pijara Michała Dymitra Krajewskiego (1746-1817), pisarza i działacza oświatowego, członka Towarzystwa Przyjaciół Nauk, nosząca tytuł Podolanka wychowana w stanie natury, życie i przypadki swe opisująca. Powieść owa była wzorowana, ocierając się nieomal o plagiat, na utworze Henri Josepha Du Laurensa (1719-1793 lub 97) Imirce, Ou La Fille de La Nature(Londres 1776). Książka cieszyła się tak wielką popularnością i zainteresowaniem czytelników, że w samym 1784 roku nie tylko rozeszło się całe pierwsze wydanie, ale były i kolejne i to aż siedem! Co było przyczyną tak wielkiej poczytności książki Krajewskiego? Wydaje się, iż przede wszystkim to, że nawiązywała ona do modnych wówczas nowatorskich filozoficznych i pedagogicznych koncepcji Jeana-Jacques'a Rousseau (1712-1778), wedle których wychowanie dziecka powinno ograniczyć się wyłącznie do tego, by miało ono niczym nie skrępowaną możność rozwoju, chronioną przed wpływami zewnętrznymi, przy odrzuceniu wszelkich celów i ideałów, które na owo wychowanie mogłyby mieć jakikolwiek wpływ. Podolanka... opowiada właśnie o takim eksperymencie wychowawczym, mającym na celu wychowanie dzieci natury.

Kochankowie nieba Chryzant i Daria

Pedro Calderon de la Barca

Utwór Calderóna de la Barca oparty jest na żywocie świętych męczenników chrześcijańskich Chryzanta i Darii. Chryzant był jedynym synem egipskiego patrycjusza o imieniu Polemius lub Poleon, który żył za panowania Numeriana. Jego ojciec przeprowadził się z Aleksandrii do Rzymu, gdzie Chryzant odebrał staranne wykształcenie. Rozczarowany światem pogańskim, zaczął czytać Dzieje Apostolskie. Następnie został ochrzczony i wykształcony w wierze przez kapłana o imieniu Carpophorus. Jego ojciec był niezadowolony z nawrócenia Chryzanta i zaaranżował małżeństwo z Darią, rzymską kapłanką Minerwy. Chryzant zdołał jednak nawrócić żonę, a po jakimś czasie za wyznawanie zakazanej religii oboje ponieśli śmierć męczeńską.