Są na pewno

Hugo von Hofmannsthal

Są na pewno... Są na pewno, którzy umrzeć muszą,  Kędy galer wiosła ciężkie suną,  Inni w górze gnieżdżą się u steru,  Znają ptaków lot i gwiazd krainy.    Leżą owi z ciężkimi członkami  U korzeni splątanego życia,  Innym karła są przystrojone  U boku Sybil, królowych,  I zasiedli tam, jak w domu własnym,  Z myślą lekką, lekkimi dłońmi. [...]Hugo von HofmannsthalUr. 1 lutego 1874 w Wiedniu Zm. 15 lipca 1929 w Rodaun koło Wiednia Najważniejsze dzieła: Der Tod des Tizian (Śmierć Tycjana), Erlebnis des Marschalls von Bassompierre (Przygoda marszałka von Bassompierre), Die Frau ohne Schatten (Kobieta bez cienia), Jedermann (Everyman) Austriacki pisarz, poeta i dramaturg. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej o częściowo żydowskich korzeniach. Pierwsze wiersze opublikował w wieku 16 lat. Od 1892 r. studiował prawo, a następnie języki romańskie na uniwersytecie w Wiedniu. W tym czasie wydał dramat Śmierć Tycjana, potem Szaleniec i śmierć. Napisał rozprawę na temat pisarstwa Victora Hugo, ale nie obronił jej, ponieważ postanowił poświęcić się własnej twórczości. Przeżył fascynację psychoanalizą Freuda i ideami Nietzschego. Od 1909 r. współpracował z Richardem Straussem, pisząc libretta do jego oper. W 1920 r. wraz z Maksem Reinhardtem wznowił tradycję festiwalu muzyki i teatru w Salzburgu. Zmarł w swoim domu pod Wiedniem w dniu pogrzebu swojego młodszego syna, Franza, który zginął śmiercią samobójczą kilka dni wcześniej.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Zmienionaż po rozłące?

Bolesław Leśmian

Zmienionaż po rozłące?... Zmienionaż po rozłące? O, nie, niezmieniona!  Lecz jakiś kwiat z twych włosów zbiegł do stóp ołtarzy,  A, choć brak tego zbiega nie skalał twej twarzy,  Serce me w tajemnicy przed twym sercem kona...    Dusza twoja śmie marzyć, że, w gwiezdne zamiecie  Wdumana, będzie trwała raz jeszcze i jeszcze —  Lecz ciało? Któż pomyśli o nim we wszechświecie,  Prócz mnie, co tak w nie wierzę i kocham, i pieszczę?    I gdy ty, szepcząc słowa, w ust zrodzone znoju,  Dajesz pieszczotom ujście w tym szepcie, co pała,  Ja, zamilkły wargami u piersi twych zdroju,  Modlę się o twojego nieśmiertelność ciała.    [...]Bolesław LeśmianUr. 22 stycznia 1878 r. w Warszawie Zm. 7 listopada 1937 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: zbiory wierszy: Sad rozstajny (1912), Łąka (1920), Napój cienisty (1936), Dziejba leśna (1938); zbiory baśni prozą: Klechdy sezamowe (1913), Przygody Sindbada Żeglarza (1913) i Klechdy polskie Wybitny polski poeta, eseista, prozaik i tłumacz tworzący w Młodej Polsce i dwudziestoleciu międzywojennym. Pochodził ze spolszczonej inteligenckiej rodziny Lesmanów. Spokrewniony z A. Langem i J. Brzechwą. Ukończył studia prawnicze w Kijowie. Współtworzył ?Chimerę? i Teatr Artystyczny w Warszawie. Jego poezję cechował symbolizm, sensualizm, mistycyzm, spirytyzm, zainteresowanie paranormalnością, postulowanie powrotu do natury (poeta jako ?człowiek pierwotny?), poszukiwanie miejsca Boga w świecie, ale i egzystencjalne spory ze stwórcą. Nawiązywał do ludowości (tworząc neologizmy oraz własne mity i postaci), stylistycznie do baroku i romantyzmu, ideowo do filozofii Nietzschego i Bergsona. Mistrz wiersza sylabotonicznego. W 1933 r. został członkiem Polskiej Akademii Literatury. autor: Alicja Szulkowska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Na toż

Daniel Naborowski

Na toż  Dzień je­den dru­gi go­ni i po­tem zo­sta­wa  Tam, skąd wiek wszyt­ko­krot­ny od­wro­tu nie da­wa.  Ża­den dzień i go­dzi­na bez szko­dy nie by­wa  Czło­wie­ku, któ­ry ze dniem za­rów­no upły­wa.  Kar­mia byt nasz go­dzi­ny, któ­ra le­ci snad­nie;  Wię­cej się ten nie wra­ca, kto z re­ge­stru spad­nie;  Już w no­cy wie­ku­istej sen przyj­dzie spać twar­dy. [...]Daniel NaborowskiUr. 1573 w Krakowie Zm. 1640 w Wilnie Najważniejsze dzieła: Na oczy królewny angielskiej, Róża, Cień, Nic Syn krakowskiego aptekarza, wyznawca kalwinizmu. Studiował na zagranicznych uniwersytetach (Wittemberga, Bazylea, Padwa), później pracował jako lekarz, nauczyciel i dyplomata na dworze Radziwiłłów, niejako przy okazji dedykując im wiele wierszy. Uważany za typowego przedstawiciela barokowej poezji dworskiej, opartej na efektownych konceptach. Wyróżnia go pewna niematerialność jego utworów. Wyrafinowane komplementy z wiersza Na oczy królewny angielskiej nie mówią nic o chwalonym obiekcie, dar z dedykowanej Krzysztofowi "Piorunowi" Radziwiłłowi Róży okazuje się "mrozem spłodzonym" śladem mrozu na szybie, a brawurowy wiersz Nic stwierdza jednoznaczną przewagę "niczego" nad "czymś". Na tle barokowej poezji wiersze Naborowskiego wyróżnia też naturalna, niemal współczesna składnia i brak zamiłowania do ozdobników. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Tren XVIII

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski Treny Tren XVIII My nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje W szcześliwe czasy swoje Rzadko Cię wspominamy, Tylko rozkoszy zwykłych używamy. Nie baczym, że to z Twej łaski nam płynie, A tak, że prędko minie, Kiedy po nas wdzięczności Nie uznasz, Panie, za Twe życzliwości. Miej nas na wodzy, niech nas nie rozpycha Docześna rozkosz licha. Niechaj na Cię pomniemy Przynamniej w kaźni, gdy... Jan Kochanowski Ur. 6 czerwca 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia Zm. 22 sierpnia 1584 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: Odprawa posłów greckich (1578), Psałterz Dawidów (parafrazy psalmów, 1579), Treny (1580), Fraszki (1584), Pieśni ksiąg dwoje (1586) Wybitny poeta polski okresu odrodzenia, którego twórczość odegrała ogromną rolę w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej. Syn zamożnego ziemianina, studiował w Akademii Krakowskiej (1544-1547) oraz na uniwersytetach w Królewcu i Padwie (1555-1559). Podróżował po Włoszech i Francji, gdzie poznał poetów Plejady (Ronsard). Po powrocie do Polski dzięki biskupowi Myszkowskiemu rozpoczął karierę na dworze Zygmunta Augusta, w 1563 r. został sekretarzem królewskim. Ok. 1575 r. ożenił się i osiadł na wsi. Śmierć jednej z córek stała się pobudką do napisania oryginalnego cyklu trenów. Zmarł nagle na serce. W jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory, kanclerz J. Zamojski i in. autor: Katarzyna Migdał Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Pierwsza piosenka

Edward Pasewicz

Edward Pasewicz Dolna Wilda Pierwsza piosenka Puch, zapach, pamięć nieskomplikowana. Skorupka winniczka zgnieciona pod butem. Dzwonecznik z utopioną muchą. Kamień nad Kwisą. Jajecznica rankiem. Ręczna robótka przy samochodzie, jazda bez świateł po wąskiej ulicy. Szelest... Edward Pasewicz ur.9 czerwca 1971 Najważniejsze dzieła:Dolna Wilda (2001), Henry Berryman Pięśni (2006), Drobne! Drobne! (2008), Pałacyk Bertolta Brechta (2011), Och, Mitochondria (2016) Poeta, pisarz, dramaturg i kompozytor. Absolwent filozofii. Wielokrotnie nominowany do najważniejszych nagród literackich w Polsce i wielokrotnie tłumaczony. Identyfikuje się jako buddysta oraz gej, a w wierszach często odwołuje się do tych rzeczywistości. Justyna Sobolewska zwraca też uwagę na fakt, że w jego twórczości często pojawiają się katalogi rzeczy codziennych. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Pobudka grunwaldzka

Tadeusz Boy-Żeleński

Pobudka grunwaldzkaułożona na obchód przez Stow. STRAŻ POLSKA oraz ZWIĄZEK TURYSTYCZNY Nuta: Nasz pan cysarz we Widniu stoi. Król Jagiełło pod Grunwald wali  Z nim rycerze duzi i mali    Wszystkie gniazda sokole    Z panem Turskim na czole  Kto ma tylko strój ćwiczebny, rusza dziś w pole.    «Hej, Witołdzie, ślusuj sam bracie!  Czas już urwać łeb tej hakacie    Tyś jest żołnierz morowy    Poucinaj im głowy  Dopieroż zakwitnie w Polsce PRZEMYSŁ KRAJOWY!»    Gdzie rycerstwa zgraja okrutna  Z KORCZYŃSKIEGO namiot jest PŁÓTNA,    PŁÓTNA KORCZYŃSKIE  NA GACIE I NAMIOTY MA NA SKŁADZIE  BAZAR KRAJOWY, Rynek Główny.    Tam Jagiełło zasiada    Tam wojenna jest rada  I do swojej wiernej drużby tak król powiada:    «Niech przepadnie krzyżacka buta!  I ołówki pruskie Hardtmutha!    Gdzie bojowy wre zamęt    Gdzie gwar srogi i lament  Me rozkazy KARMAŃSKIEGO niesie ATRAMENT!    PIÓRA DO NAPEŁNIANIA  NIEZBĘDNE NA PLACU BOJOWYM  poleca  FABRYKA ATRAMENTU KARMAŃSKIEGO  obecnie G. Gorski, Kraków-Zwierzyniec.    Naostrzyć mi miecze jak brzytwy    BRZYTWY i MIECZE przyjmuje do ostrzenia  i uskutecznia takowe w przeciągu 24 godzin  L. [...]Tadeusz Boy-ŻeleńskiUr. 21 grudnia 1874 w Warszawie Zm. 4 lipca 1941 we Lwowie Najważniejsze dzieła: przekłady ponad stu pozycji z literatury francuskiej, Słówka, Marysieńka Sobieska, Piekło kobiet, Plotka o Weselu, Flirt z Melpomeną Pisarz, poeta, krytyk teatralny i literacki, tłumacz i popularyzator kultury francuskiej, publicysta, działacz społeczny, z zawodu lekarz. Matka Boya była wychowanicą i przyjaciółką Narcyzy Żmichowskiej, ojciec - znanym kompozytorem. Spokrewniony z Tetmajerami, uczestnik wesela Lucjana Rydla, opisanego przez Wyspiańskiego, później ożenił się z Zofią Pareńską, która była pierwowzorem Zosi z Wesela. W młodości hulaka i karciarz, przyjaciel Stanisława Przybyszewskiego, nieszczęśliwie zakochany w jego żonie Dagny. Studiował medycynę, następnie wyjechał na praktyki do Francji, gdzie odkrył francuską piosenkę, kabarety i powieści Balzaka. Zakochany w Paryżu, po powrocie zaczął tłumaczyć francuską literaturę, aby ,,stworzyć sobie namiastkę Francji". Współtwórca kabaretu ,,Zielony Balonik", autor wielu piosenek i wierszyków z jego repertuaru. Jako lekarz kolejowy i pediatra stykał się z biedą i cierpieniem, jako działacz społeczny propagował więc świadome macierzyństwo i właściwą opiekę nad niemowlętami. Po pierwszej wojnie światowej porzucił medycynę i został recenzentem teatralnym oraz publicystą. Krytykowany przez środowiska prawicowe za wyśmiewanie rzeczy i spraw szacownych, które sam uważał za ,,niezbyt godne szacunku". W 1927 r. rząd francuski odznaczył go Legią Honorową za jego pracę tłumacza. Zamordowany przez hitlerowców wraz z innymi profesorami Uniwersytetu Lwowskiego. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Namowa

Bolesław Leśmian

Bolesław Leśmian Napój cienisty Namowa Ty nie słuchaj, dziewczę moje, starej matki trwożnych rad! Jej się złoci próg rodzinny, nam się złoci cały świat! Co ją nęci nas przeraża! Nienawiścią do niej spłoń, Nienawiścią, która do ust odtrąconą tuli dłoń Mam ja w piersi śpiewną burzę, ty w zanadrzu wonny los!.. Wiedz, że będzie stara matka przeklinała siwy włos! W szyb opalu tkwi ukosem odbitego nieba skrót, Błękitnieje, złociścieje Razem w życie! Razem w cu... Bolesław Leśmian Ur. 22 stycznia 1878 r. w Warszawie Zm. 7 listopada 1937 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: zbiory wierszy: Sad rozstajny (1912), Łąka (1920), Napój cienisty (1936), Dziejba leśna (1938); zbiory baśni prozą: Klechdy sezamowe (1913), Przygody Sindbada Żeglarza (1913) i Klechdy polskie Wybitny polski poeta, eseista, prozaik i tłumacz tworzący w Młodej Polsce i dwudziestoleciu międzywojennym. Pochodził ze spolszczonej inteligenckiej rodziny Lesmanów. Spokrewniony z A. Langem i J. Brzechwą. Ukończył studia prawnicze w Kijowie. Współtworzył Chimerę i Teatr Artystyczny w Warszawie. Jego poezję cechował symbolizm, sensualizm, mistycyzm, spirytyzm, zainteresowanie paranormalnością, postulowanie powrotu do natury (poeta jako człowiek pierwotny), poszukiwanie miejsca Boga w świecie, ale i egzystencjalne spory ze stwórcą. Nawiązywał do ludowości (tworząc neologizmy oraz własne mity i postaci), stylistycznie do baroku i romantyzmu, ideowo do filozofii Nietzschego i Bergsona. Mistrz wiersza sylabotonicznego. W 1933 r. został członkiem Polskiej Akademii Literatury. autor: Alicja Szulkowska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

(Poszedłem błądzić w nieznane mi światy)

Stanisław Wyspiański

(Po­sze­dłem błą­dzić w nie­zna­ne mi świa­ty) 16-ego wrze­śnia 1888. Po­sze­dłem błą­dzić w nie­zna­ne mi świa­ty,  ma­rze­niem sen­ny -- uczu­ciem bo­ga­ty,  a ha­słem mo­im: pro pa­tria et fi­de.  Żar w pier­si mo­jej a na skro­niach kwia­ty,  co nie­gdyś świe­że, dzi­siaj już po­wię­dłe  pa­trza­ły w oczy szklan­ne i obłęd­ne,  jak­by mnie py­tać chcia­ły -- do­kąd idę?  Nie chcia­łem ich od­rzu­cić, choć daw­no ze­schnię­te,  bo dłu­gą ze mną w dal prze­by­ły dro­gę  i jesz­cze w mo­jej oj­czyź­nie roz­pię­te,  pa­mięt­ne by­ły prze­szło­ści świe­tla­nej  mło­do­ści wol­nej -- pło­ną­cej, ró­ża­nej --  że się już po­zbyć tych kwia­tów nie mo­gę.  Szal ciem­ny szczu­płe przy­kry­wał ra­mio­na,  a po­stać drob­na by­ła utę­sk­nio­na,  przez wie­le cier­pień i bó­lów zła­ma­na,  że w du­szy jed­na wiel­ka by­ła ra­na --  na któ­rą le­ków dar­mo szu­kać by­ło,  chy­ba -- gdy skry­je się cia­ło mo­gi­łą,  gdy grób mój ci­chy gra­ni­tem po­kry­ją --  lecz na ka­mie­niu niech mi słów nie ry­ją  dłu­tem sta­lo­wym -- niech prze­chod­nia oko  błą­dząc wśród kwia­tów i rwąc chwa­sty ostre,  ga­łąz­ki blusz­czu od­ry­wa­jąc trwoż­nie,  za­ry­je myśl swą pod ka­mień głę­bo­ko --  gdy du­sza je­go od­gad­nie w niej sio­strę,  niech za mą du­szę raz wes­tchnie po­boż­nie --  A je­śli czło­wiek ten mieć bę­dzie ser­ce,  co czu­ciem sil­ne, na bo­leść wy­trwa­łe,  że śmia­ło pój­dzie z nim przez ży­cie ca­łe,  z tchnie­nia jed­ne­go, co tle­je w iskier­ce  pro­mie­ni bla­dych błą­dzą­cych po gro­bie    roz­pró­szo­nych smut­nie -- on od­gad­nie  ca­łe­go ży­cia me­go wszyst­kie krzy­że,  hi­sto­rię mą wy­snu­je ca­łą so­bie,  du­cha w nią tchnie, uczu­cie da jej świe­że,  na prze­szłość wspo­mni swą -- i poj­mie ja­sno,  żem ta­ką sa­mą miał -- żem był w tych gro­nie  du­chów -- co za­ród śmier­ci w ło­nie  no­szą -- ich czo­ła w cier­nio­wej ko­ro­nie --  co jed­ną pra­cą, cią­głym po­świę­ce­niem  przez ży­cie świe­cą krót­ko -- ga­sną pręd­ko,  jak kwiat zwa­rzo­ny bó­lem i cier­pie­niem,  a świat wspo­mnie­nie ich kry­je mil­cze­niem. [...]Stanisław WyspiańskiUr. 15 stycznia 1869 w Krakowie Zm. 28 listopada 1907 w Krakowie Najważniejsze dzieła: Wesele (1901); Legenda (1897), Warszawianka (1898), Lelewel (1899), Klątwa (1899), Wyzwolenie(1903), Noc Listopadowa (1903), Akropolis (1903), Powrót Odysa (1907), Sędziowie (1907) Polski dramaturg, poeta okresu Młodej Polski, malarz, grafik. Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych oraz historię sztuki, literaturę i historię na UJ. W latach 1890-1894 podróżował po Europie (Włochy, Szwajcaria, Francja, Niemcy, Praga czeska). Ożeniony z chłopką. Charakterystyczne są jego pastele ? impresjonistyczne pejzaże oraz portrety w duchu estetyki secesji, na których postacie obrysowane wyrazistym konturem uchwycone są w naturalnych pozach. Jest twórcą polichromii i witraży w kościele Franciszkanów w Krakowie. W nawiązujących do tradycji dramatu antycznego i szekspirowskiego dramatach symbolicznych Wyspiańskiego refleksji nad historią oraz problematyką narodową i społeczną dotyczącą Polski towarzyszy ideowa dyskusja z romantyzmem. autor: Katarzyna Jastrząb Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.