Walery Wątróbka ma głos

Stefan Wiechecki Wiech

Przedostatni, trzynasty już tom Opowiadań przedwojennych Stefana Wiecheckiego Wiecha, najbardziej warszawskiego z pisarzy polskich, mistrza polskiej mowy, bo przecież ta cudowna gwara warszawska, która niestety już zanika, a którą twórczość Wiecha przypomina, to przecież także świadectwo niezwykłego wyczucia językowego autora, mistrza opisu przedmieść, naszych drobnych przywar, naszego cwaniactwa, drobnego kanciarstwa itp. Tym razem w tym tomie oddaje Wiech głos jednemu ze swoich bohaterów – Waleremu Wątróbce. Pan Walery z zwykłą dla siebie bezkompromisowością, dezynwolturą, trzeźwym osądem świata z perspektywy warszawskiego cwaniaczka (ale też swego rodzaju Szwejka) ogląda i komentuje wydarzenia na świecie. I choć pojęcie o polityce ma pozornie małe, to jednak warto się wgłębić w te jego opinie: czy to aby nie głos rozsądku, trzeźwego spojrzenia?

Mity Greckie

Robert Graves

Mity geckieRoberta Gravesa (1895-1985) angielskiego pisarza (autora bestsellerowych powieści historycznych, między innymi Ja Klaudiuszi Klaudiusz i Messalina), poety, historyka, kulturoznawcy - to do dnia dzisiejszego najlepsze, najpełniejsze i najciekawiej opracowane kompendium wiedzy o wierzeniach i kulturze starożytnych Greków. Od powstania świata z Chaosu i narodzin olimpijskich Bogów przez prace Herkulesa aż do Wojny Trojańskiej i powrotu z niej Odyseusza. Robert Graves oprowadza po tym świecie z literacką maestrią i niezwykłą, erudycyjną wiedzą. Przedstawia różne, często nawet sprzeczne, wersje i interpretacje mitów tworząć z nich jednak jednolitą całość. W rezultacie proponuje nam świetnie literacko napisaną encyklopedię wiedzy o kulturze greckiej, niezbędną zarówno dla specjalistów jak i dla każdego poszukiwacza wiedzy o bogach, herosach, nadzwyczajnych wydarzeniach, które inspirowały Homera, Sofoklesa, Eurypidesa. I wiedzy o tym co w zasadniczym stopniu ukształtowało naszą europejską kulturę i tożsamość. Bo przecież Na samym początku Matka Ziemia wyłoniła się z Chaosu i we śnie urodziła syna swego Uranosa, który spoglądając na nią czule ze szczytów gór podlewał żyznym deszczem doliny, ona zaś rodziła trawy, kwiaty i drzewa oraz zwierzęta i ptaki. Od tego samego deszczu popłynęły rzeki, on też wypełnił wklęsłe miejsca wodą i tak powstały jeziora i morza...

Brak tchu

Orwell George

George Orwell (1903-1950) - angielski pisarz, dziennikarz, uczestnik wojny hiszpańskiej po stronie republikańskiej (opisał ją w książce W hołdzie Katalonii), socjalista z przekonąń, ale zarazem radykalny przeciwnik systemów totalitarnych. Uznawany za twórće najwybitniejszych dystopii w historii literatury - Folwark zwierzęcy i 1984. Brak tchu napisał Orwell w Marku, tuż przed wybuchem II wojny światowej w 1938 roku. Atmosfera zbliżającej się wojny była tak dojmująca, iż głęboko antywojenne, pacyfistyczne przesłanie książki wydaje się oczywiste. Główny bohater, sprzedawca George Bowling próbuje oderwać się od otaczającej go rzeczywistości, codzienności i próbuje udać się w krainę dzieciństwa. Jednak sentymentalna podróż przeradza się w szereg rozczarowań: nic już w Dolnym Binfield (krainie dzieciństwa) nie jest takie samo, ale trudno nazwać zmiany postępem, a koszmarny w gruncie rzeczy obraz kraju staje się tym bardziej dojmujący w obliczu zbliżającej się wielkimi krokami wojny. Brak tchu, siódma z kolei z jego książek przez wielu krytyków uznawana jest za jego najwybitniejsze literacko dzieło, przełożona została na kilkadziesiąt języków.

Dar Orła

Carlos Castaneda

Urodzony w Peru antropolog, filozof i szaman, guru pokolenia dzieci kwiatów i rewolucji obyczajowej 1968 roku Carlos Castaneda (1925-1998), to autor 12 książek, napisanych w ciągu 30 lat  i sprzedanych w 8 milionach egzemplarzy, przetłumaczonych na 17 języków. Jego wielką zasługą jest to, że potrafił jak nikt inny wskazać nam drogę do nieznanych światów istniejących równolegle z naszym.  Inspiracją dla Castanedy było jego spotkanie i niezwykłe szkolenie u indiańskiego czarownika Juan Matusa z plemienia Yaqui, z Meksyku. Po tym, spotkaniu opublikował Nauki don Juana, a  Dar orła to kolejny tom opowieści o indiańskiej, tejemniczej wiedzy, to powrót do świata czarowników, których wiedza przekazywana jest od wielu pokoleń w przekazie ustnym przez kolejnych naguli aż od czasów Tolteków, który dopiero Castaneda ujawnia. A jak pisze sam Autor zgłębiając się w zawiłości magii, odkryłem, że to, co na początku uważałem za system prymitywnych wierzeń i praktyk, jest ogromnym, skomplikowanym światem. By zaznajomić się z tym światem i móc go opisać, muszę wykorzystać samego siebie na coraz bardziej skomplikowane i subtelne sposoby. Castaneda zaprasza w daleką podróż...

Wybielanie

Jan Grabowski

Jan Grabowski (ur. 1962) - polsko-kanadyjski historyk, profesor Uniwersytetu w Ottawie, współzałożyciel Centrum Badań nad Zagładą Żydów Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, autor kilkunastu książek poświęconych holocaustowi na ziemiach polskich, w tym m.in. Judenjagd w którym autor odtworzył historię polowania na Żydów w powiecie Dąbrowa tarnowska w latach 1942-45. Także inne jego badania są znakomicie udokumentowane i chyba właśnie to budzi taką wściekłość polskiej prawicy wedle której Polacy głównie zajmowali się w czasie wojny udzielaniem pomocy swoim żydowskim sąsiadom. Właśnie o tej próbie wybielania polskich postaw w stosunku do Żydów w strasznych latach 1939-45 opowiada ta książka, ale też ma sporo wątków osobistych, wszak profesor Grabowski stał się dla takich postaci jak Grzegorz Braun czy inni działacze skrajnej prawicy obiektem nienawiści. Jednak nie mówmy tylko o postawach skrajnych i zestawmy: Najpierw garść bezspornych faktów: w Auschwitz zamordowano od 1 do 1,3 miliona Żydów, 70-75 tysięcy Polaków, 20 tysięcy Romów i 15-20 tysięcy ludzi innych narodowości. A tymczasem według sondaży, niemal 50 procent Polaków łączy Auschwitz głównie z polskimi cierpieniami, a nie z żydowską katastrofą. Jak to możliwe, można zapytać, że w kraju, w którym dokonano Zagłady, w którym wszyscy byli świadomi ludobójstwa rozgrywającego się dosłownie na ich oczach, połowa populacji wierzy w szkodliwe bzdury tkane przez władze? W istocie, zjawisko nie jest trudne do wyjaśnienia, a techniki upamiętniania są równie nieskomplikowane, co skuteczne. Właśnie o tym opowiada wstrząsające w wielu momentach Wybielanie: Polska wobec Zagłady Żydów  

Twój mózg płata Ci figle

Moukheiber Albert

Dr Albert Moukheiber, neurobiolog i psycholog kliniczny, wykłada na Uniwersytecie Paris 8 i jest współtwórcą stowarzyszenia Chiasma, które propaguje krytyczne myślenie. Książka Twój mózg płata ci figle w barwny i przystępny sposób wyjaśnia mechanizmy poznawcze człowieka i działanie mózgu, który interpretuje otaczającą nas rzeczywistość oraz konstruuje spójną (ale czy prawdziwą?) wizję świata. Autor zachęca czytelników do krytycznej refleksji nad własnym tokiem myślenia i przytaczając wiele zabawnych, a czasem wręcz prowokujących, wziętych z życia przykładów lub eksperymentów naukowych, wykazuje, że nie powinniśmy zbytnio ufać własnym przekonaniom, emocjom i przeczuciom. W książce znajdziemy odpowiedź na pytania: czy nasze wspomnienia są prawdziwe? Czy skuteczniejsza jest intuicja, czy namysł? Dlaczego pewniki bywają niepewne? Dlaczego stres, najlepszy przyjaciel neandertalczyków, jest naszym wrogiem? Co wpływa na nasze poglądy, decyzje i działania? W rezultacie zrozumiemy - co zniekształca nasz tok myślenia i jak możemy uchronić się przed w zastawionymi na nas pułapkami, a przede wszystkim - jak możemy nabrać dystansu do siebie i otworzyć się na innych.

Na dnie w Paryżu i Londynie

Orwell George

Na dnie w Paryżu i w Londynie (ang. Down and Out in Paris and London) – autobiograficzna, pierwsza powieść George’a Orwella z 1933. Pamiętnik, zapisany w dwóch częściach, opisuje jego życie w ubóstwie, gdy przebywał w Paryżu i Londynie. Pierwsza część w konwencji łotrzykowskiej przedstawia nędzarskie życie w Paryżu; bohater przygodnie pracuje w tamtejszych restauracjach. Druga część utrzymana w konwencji podróżniczej opowiada o tułaczce Orwella po okolicach Londynu, portretując napotkane motele i ludzi żyjących na marginesie społeczeństwa.

Piąte przez dziesiąte

Stefan Wiechecki Wiech

Trzynasty już tom Opowiadań powojennych najbardziej warszawskiego z pisarzy warszawskich Stefana Wiecheckiego WIECHA. Wiech nie tylko odtwarza koloryt Warszawy, on wręcz tworzy język, gwarę warszawskich drobnych cwaniaczków. Opisując świat z punktu widzenie przeciętnego Warszawiaka cwaniaka, zawsze pewnego swych racji, zauważa w tym świecie masę absurdów, rzeczy pozytywnych i negatywnych. Tym razem mamy jednak tom wyjątkowy, tom osobisty autora, który postanowił napisać w końcu wspomnienia. Jak pisze sam Wiech:Na każdego przychodzi czas pisania pamiętnika, nikt się od tego nie wykręci. W każdym razie rzadko kto. Ja opierałem się dość długo. Do pisania wspomnień potrzebna jest przede wszystkim dobra pamięć, a tu wiele ciekawych obrazów przeszłości wywietrzało człowiekowi z tak zwanych szarych komórek. Czasem zazdrość tego człowieka ogarnia, gdy słyszy starszych od siebie biesiadników przy kawiarnianym stoliku w "Europejskiej" sypiących jak z rękawa nazwiskami i datami. Pewien świetny kompozytor na przykład, choć metryką wyprzedza mnie o lat kilka, recytuje jak z nut odległe w czasie fakty i ich szczególiki. Zresztą jest z tego dumny: - Ja tam na pamięć nie mogę narzekać - mawia o sobie - pamiętam wszystkie nazwiska i numery telefonów. Nawet po wódce. Mogę wypić pięć... tych... no, tych na nóżce... i wszystko w porządku. Nawet i jemu zatem się zdarza, że umknie z pamięci takie proste słowo jak kieliszek. Cóż dopiero mówić o zwykłym śmiertelniku, niemogącym sobie czasem przypomnieć, o której miał wrócić do domu. Toteż na ewentualne zarzuty, że w tej garści wspomnień niejedno może potraktowane zostało piąte przez dziesiąte, niezbyt wyczerpująco... dla czytelnika - zgodzę się. Ale zmuszony będą zastosować znaną handlową zasadę, że po odejściu od kasy żadne reklamacje uwzględniane nie będą. M. Choromański pisał o autorze wspomnień: Uważam Wiecha za jednego z najlepszych polskich pisarzy współczesnych. A poza wszystkim, wciąż pozostaje aktualne hasło: Kto czyta Wiecha, ten się uśmiecha!