O ziemio nędzy

Władysław Orkan

O zie­mio nę­dzy... O zie­mio nę­dzy i za­mar­z­łych kęp!  W ło­nie twym ognie go­rze­ją głę­bo­ko,  A pierś twa zim­ną i twar­dą opo­ką,  Któ­rą le­mie­szem tar­ga czło­wiek-sęp...    Nad to­bą co dzień bia­łe słoń­ce wscho­dzi --  Już by i ska­ły sto­pił cią­gły żar!  A tyś nie­zmien­na, z pra­odwiecz­nych kar  Twe cia­ło ścię­te w lód i wiecz­nie chło­dzi...    Nad to­bą tar­cza księ­ży­ca sre­brzy­sta  Co noc za­wi­sa, bla­da i pro­mien­na --  A tyś jak praw­da ja­kaś przed­wie­czy­sta,  Zlo­do­wa­cia­ła, zim­na i ka­mien­na. [...]Władysław OrkanUr. 27 listopada 1875 r. w Porębie Wielkiej pod Limanową Zm. 4 maja 1930 r. w Krakowie Najważniejsze dzieła: Nad grobem Matki (1896), Przygrywka (1896), Nad urwiskiem (1900), Komornicy (1900), Skapany świat (a. Pomsta; 1903), Z tej smutnej ziemi (1903), W roztokach (1903), Herkules nowożytny i inne wesołe rzeczy (tom nowel 1905), Franek Rakoczy (1908); Miłość pasterska (1908); Pomór (1910); Ofiara (1905); Drzewiej (1912); Pieśni czasu (1915); Wesele Prometeusza (1920); Kostka Napierski (1925); Listy ze wsi (1925-27) Poeta, powieściopisarz, nowelista, dramaturg i publicysta. Pierwotnie nazywał się Franciszek Smaciarz; zmienił nazwisko na Smreczyński w 1898. Pochodził z ubogiej rodziny górali z Gorców; ukończył gimnazjum w Krakowie. Był związany z młodopolską cyganerią skupioną wokół krakowskiego ?Życia?, w którym publikował, oraz ze środowiskiem artystycznym Zakopanego. Z przyjaciółmi poetami jeździł do Szwajcarii i Włoch. Utrzymywał bliskie kontakty z poetami ukraińskimi (W. Stefanykiem, B. Łepkim) i tłumaczył ich utwory na polski. Ideowo bliski lewicy, współpracował z ruchem ludowym. Animował amatorski ruch teatralny wśród górali; był działaczem Związku Teatrów i Chórów Włościańskich, członkiem Związku Podhalan, założycielem ?Gazety Podhalańskiej?. Podczas I wojny światowej wziął udział jako oficer legionów (por. reportaż Drogą Czwartaków, 1916).Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Strona Guermantes, część pierwsza, tom drugi

Marcel Proust

Marcel Proust W poszukiwaniu straconego czasu Strona Guermantes tłum. Tadeusz Boy-Żeleński ISBN 978-83-288-2651-9 Część pierwsza, tom drugi Wybierając się do Paryża, Saint-Loup obiecał zaprowadzić mnie do pani de Villeparisis, gdzie, mimo iż nie zdradzając tego, miałem nadzieję spotkać panią de Guermantes. Zaprosił mnie na śniadanie ze swoją kochanką, którą odprowadzilibyśmy później do teatru na próbę. Mieliśmy się wybrać po nią rano w okolicę Paryża, gdzie miesz... Marcel Proust Ur. 10 lipca 1871 w Paryżu Zm. 18 listopada 1922 w Paryżu Najważniejsze dzieło: W poszukiwaniu straconego czasu Pisarz fr., którego cykl powieściowy, W poszukiwaniu straconego czasu, uważny jest za przełomowy dla prozy XX wieku. Właściwym tematem obejmującego siedem tomów dzieła Prousta jest czas i możliwość jego ,,odzyskania" dzięki pamięci - jednak nie przez świadome opracowanie intelektualne, ale poddanie się mimowolnemu wspomnieniu (legendarne działanie magdalenki namoczonej w herbacie) i utrwalenie życia poprzez sztukę. Powieść zawiera przy tym obserwacje obyczajowe, refleksje o sztuce, impresje na temat krajobrazów, miejsc i sposobu ich postrzegania oraz wnikliwe portrety psychologiczne, których sens i wartość nie wyczerpuje się jednak w odkryciu psychologicznych uwarunkowań postaci, wpisując się w szerszą opowieść o pracy pamięci, a tym samym przekraczając formułę powieści psychologicznej.Pierwsza większa publikacja Prousta, zbiór artykułów ,,Les Plaisirs et les Jours" (1896) nie została przyjęta przychylnie przez krytykę, zaś pierwszy tom ukończonego już cyklu W stronę Swanna (1913) nie wywołał właściwie żadnej reakcji. Za życia autora, który tymczasem zyskał pewne uznanie w świecie literackim, ukazały się jeszcze tomy: W cieniu zakwitających dziewcząt (1919, nagroda Goncourtów), Strona Guermantes (1920 cz. 1, 1921 cz. 2) oraz Sodoma i Gomora (1921 cz. 1, 1922 cz. 2). Ostatnie lata życia Proust, cierpiący od dzieciństwa na astmę i prawdopodobnie silną alergię, spędził w odosobnieniu w swoim paryskim mieszkaniu, pracując nocami. Dzieło jego życia, stanowiące całość już w 1911 r., było z czasem uzupełniane, a ostatnie tomy nie zostały dopracowane przez autora. Po jego śmierci ukazały się dopełniające cykl powieści: Uwięziona (1923), Nie ma Albertyny (1925; tom posiada dwie różne wersje zakończenia) i ,Czas odnaleziony (1927), a także nieukończona (porzucona ok. 1901 r.) powieść zawierająca prototypy wielu postaci i wątków Jan Snateuil (1952). Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Na szczycie

Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Na szczy­cie P. Fran­cisz­ko­wi Kva­pi­lo­wi. Wko­ło zło­my gra­ni­tów dzi­kie i ol­brzy­mie,  po­de mną gdzieś je­zio­ra, a tam ni­żej, ni­żej  świat, ży­cie, nę­dza ludz­ka, tłu­my nie­szczę­śli­wych  i garst­ka pa­nów świa­ta -- i tych za­gro­żo­nych  ty­sią­cem nie­bez­pie­czeństw, cier­pień, nędz i bó­lów!  Nad wszyst­kim jest cier­pie­nie... O! gdy­bym z tej gó­ry  się­gnąw­szy rę­ką, schwy­cić mógł ko­ło­wrót świa­ta  i bieg mu zmie­nić, aż­by jed­na pieśń ol­brzy­mia,  jed­na pieśń szczę­ścia w nie­bo ru­nę­ła i gwiaz­dy  zdu­mia­ła, jak­by na­gle zie­mia, czer­wo­ny­mi  wy­bu­cha­jąc ognia­mi, mię­dzy nie wy­bie­gła  sza­lo­na i po­dob­na do ra­cy pusz­czo­nej  mię­dzy ci­che ła­bę­dzie na spo­koj­nej wo­dzie. [...]Kazimierz Przerwa-Tetmajer Ur. 12 lutego 1865 w Ludźmierzu Zm. 18 stycznia 1940 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Na Skalnym Podhalu (1910), Legenda Tatr (1912); wiersze: Eviva l'arte; Hymn do Nirwany; Koniec wieku XIX; Prometeusz; Lubię, kiedy kobieta; Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej; Pieśń o Jaśku zbójniku; List Hanusi. Poeta, jeden z czołowych przedstawicieli polskiego modernizmu (Młodej Polski); spośród jego obfitej twórczości poetyckiej najistotniejsze dla historii literatury pozostają wiersze z drugiej (1894), trzeciej (1898) i czwartej (1900) serii Poezji, oddające ducha dziewiętnastowiecznego dekadentyzmu, pesymizmu egzystencjalnego, a także fascynacji myślą Schopenhauera i Nietzschego oraz mitologią i filozofią indyjską, które właściwe było pokoleniu Tetmajera, szczególnie młodopolskiej bohemie. Tetmajer zasłynął ponadto jako autor śmiałych erotyków, a także piewca górskiej przyrody Tatr i popularyzator folkloru podhalańskiego; pisał również dramaty (Zawisza Czarny, Rewolucja, Judasz), nowele i powieści (Ksiądz Piotr; Na Skalnym Podhalu; Legenda Tatr; Z wielkiego domu; Panna Mery). Był przyrodnim bratem Włodzimierza Tetmajera, stanowił prototyp postaci Poety z Wesela Wyspiańskiego. Jego ojciec, Adolf Tetmajer, brał udział w powstaniu listopadowym i styczniowym; matka, Julia Grabowska, należała do tzw. koła entuzjastek, literatek skupionych wokół Narcyzy Żmichowskiej. Podczas studiów na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (1884-1886) zaprzyjaźnił się z Lucjanem Rydlem, Stanisławem Estreicherem i Ferdynandem Hoesickiem. Zajmował się twórczością poetycką i pracą dziennikarską w "Kurierze Polskim" (współredaktor 1989--93), "Tygodniku Ilustrowanym", "Kurierze Warszawskim" i krakowskim "Czasie". Przez wiele lat pełnił funkcję sekretarza Adama Krasińskiego (wnuka Zygmunta, zajmującego się wydawaniem spuścizny autora Nie-Boskiej komedii) i w tej roli przebywał w Heidelbergu (1895). W czasie I wojny światowej był związany z legionami Piłsudskiego (redagował pismo "Praca Narodowa"); po wojnie wdał się w spór polsko-czechosłowacki o linię graniczną w Tatrach, był organizatorem Komitetu Obrony Spisza, Orawy i Podhala oraz prezesem Komitetu Obrony Kresów Południowych. W 1921 został prezesem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich, a w 1934 członkiem honorowym Polskiej Akademii Literatury. Drugą połowę życia poety naznaczyła choroba. Powikłania wywołane kiłą doprowadziły najpierw do zaburzeń psychicznych (które ujawniły się już podczas obchodów 25-lecia jego twórczości w 1912 r.), a w późniejszym czasie do utraty wzroku. Pod koniec życia Tetmajer egzystował dzięki ofiarności społecznej, umożliwiono mu mieszkanie w Hotelu Europejskim w Warszawie, skąd został eksmitowany w styczniu 1940 r. przez okupacyjne władze niemieckie. Zmarł w Szpitalu Dzieciątka Jezus z powodu nowotworu przysadki mózgowej oraz niewydolności krążenia. Jest pochowany na Cmentarzu Zasłużonych w Zakopanem; na warszawskich Powązkach znajduje się jego symboliczny grób. Przeczytaj artykuł o autorze w Wikipedii Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Psalm XXIX

Wespazjan Hieronim Kochowski

Wespazjan Kochowski Psalmodia polska Psalm XXIX Dixit insipiens in corde suo, non est Deus. Ps. 13 Sumnienie tysiąc świadków Rzekł głupiec w sercu swojem: Niemasz Boga. Usadził się syn ciemności niezgaszone światło zatłumić, a przewrotna fantazya nie chce znać nad sobą zwierzchności. Ale im bardziej niezbożnik tego wnętrznego robaka morzy; tem bardziej nieuśpiona gadzina wewnątrz gryzie i tyranizuje. Kto tem światłem? Bóg, o którym zatrzeć pamięć ateista... Wespazjan Hieronim Kochowski Ur. 1633 w Gaju koło Waśniowa w ziemi Sandomierskiej Zm. 6 czerwca 1700 w Krakowie Najważniejsze dzieła: Psalmodia Polskie, Niepróżnujące próżnowanie, Epigramata polskie, Dzieło Boskie albo pieśni Wiednia wybawionego, Roczniki polskie Wybitny polski poeta i historyk epoki baroku. Uczył się w Sandomierzu, a następnie studiował na Akademii Krakowskiej. Walczył pod Beresteczkiem, Warką i Gnieznem, a także w trakcie potopu szwedzkiego. Korybut Wiśniowiecki mianował go podżupnikiem wielickim oraz swoim sekretarzem. Król Jan III Sobieski, będąc pod wrażeniem talentu pisarskiego i historycznego Kochowskiego, nadał mu tytuł historiografa uprzywilejowanego i w takim charakterze zabrał ze sobą pod Wiedeń. Kochowski opisał tę bitwę w dziele Commentarius belli adversus Turcas. We wsi Goleniowy pod Szczekocinami ufundował szpital dla biednych. Jest autorem zbioru pieśni dziękczynnych Psalmodia Polska. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Konrad Wallenrod

Adam Mickiewicz

Konrad WallenrodPowieść historyczna(Z dziejów litewskich i pruskich) Dovete adunque sapere come sono due generazioni da combattere..... bisogna essere volpe e leone. Machiavelli Bonawenturze i Joannie Zaleskim na pamiątkę lata tysiąc ośmset dwudziestego siódmego poświęca Autor. [...]Adam MickiewiczUr. 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka Zm. 26 listopada 1855 r. w Konstantynopolu (dziś: Stambuł) Najważniejsze dzieła: Ballady i romanse (1822), Grażyna (1823), Sonety krymskie (1826), Konrad Wallenrod (1828), Dziady (cz.II i IV 1823, cz.III 1832), Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (1833), Pan Tadeusz (1834); wiersze: Oda do młodości (1820), Do Matki Polki (1830), Śmierć pułkownika (1831), Reduta Ordona (1831) Polski poeta i publicysta okresu romantyzmu (czołowy z trójcy ?wieszczów?). Syn adwokata, Mikołaja (zm. 1812) herbu Poraj oraz Barbary z Majewskich. Ukończył studia na Wydziale Literatury Uniwersytetu Wileńskiego; stypendium odpracowywał potem jako nauczyciel w Kownie. Był współzałożycielem tajnego samokształceniowego Towarzystwa Filomatów (1817), za co został w 1823 r. aresztowany i skazany na osiedlenie w głębi Rosji. W latach 1824-1829 przebywał w Petersburgu, Moskwie i na Krymie; następnie na emigracji w Paryżu. Wykładał literaturę łacińską na Akademii w Lozannie (1839), a od 1840 r. literaturę słowiańską w College de France w Paryżu. W 1841 r. związał się z ruchem religijnym A. Towiańskiego. W okresie Wiosny Ludów był redaktorem naczelnym fr. dziennika ?Trybuna Ludów? i organizatorem ochotniczego Zastępu Polskiego, dla którego napisał demokratyczny Skład zasad. autor: Cezary Ryska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Co mam w kieszeni

Bożena Keff

Bożena Keff Nie jest gotowy Co mam w kieszeni Szminkę ochronną, cztery wizytówki różnych radio taxi (ostatnim razem, kiedy przejeżdżam przez plac w lustrzanych ścianach wieżowca czerwone lawy zachodu jak tygrysi skok ale nikt chyba nie widzi, a ja myślę o mroku tego mieszkania na Pradze gdzie mnie już nie kochają), trzy wizytówki przychodni lekarskich, karnet na basen (nieznane dziewczynki stają na dnie na rękach,... Bożena Keff ur. 1948 Najważniejsze dzieła: Sen o znaczeniu snów (1995), Nie jest gotowy (2000), Postać z cieniem (2001), Barykady. Kroniki obsesyjne (2006), Utwór o Matce i Ojczyźnie (2008), Antysemityzm. Nie zamknięta historia (2013) Poetka, eseistka, krytyczka filmowa, tłumaczka, publicystka, działaczka społeczna, wykładowczyni filozofii i etyki. Pracowała naukowo m.in. w Żydowskim Instytucie Historycznym im. E. Ringelbluma w Warszawie. Autorka kilku tomów poezji, dwukrotnie nominowana do Nagrody Literackiej NIKE: w roku 2002 za tom Postać z cieniem i w 2009 za Utwór o matce i ojczyźnie. Ten ostatni, postrzegany jako jej najważniejszy utwór, eksploruje temat wpływu żydowskiej tożsamości i pamięci na relacje między matką a córką. Utwór o matce i ojczyźnie był kilkakrotnie inscenizowany w teatrze, m.in. przez Jana Klatę (2011). Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Do przyjaciela (Nie frasuj sobie, przyjacielu, głowy...)

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi wtóre Do przyjaciela Nie frasuj sobie, przyjacielu, głowy, Chociaś zawiedzion omylnymi słowy; Poczekaj jeszcze, a przypatrz się pilnie, Jeśli prawdziwie czy mówię omylnie, Że białegłowy na to się ćwiczyły, Aby nas za nos, prostaki, wodziły. Ja nic nie twirdzę, ale mi ty powiesz, Kiedy się też... Jan Kochanowski Ur. 6 czerwca 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia Zm. 22 sierpnia 1584 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: Odprawa posłów greckich (1578), Psałterz Dawidów (parafrazy psalmów, 1579), Treny (1580), Fraszki (1584), Pieśni ksiąg dwoje (1586) Wybitny poeta polski okresu odrodzenia, którego twórczość odegrała ogromną rolę w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej. Syn zamożnego ziemianina, studiował w Akademii Krakowskiej (1544-1547) oraz na uniwersytetach w Królewcu i Padwie (1555-1559). Podróżował po Włoszech i Francji, gdzie poznał poetów Plejady (Ronsard). Po powrocie do Polski dzięki biskupowi Myszkowskiemu rozpoczął karierę na dworze Zygmunta Augusta, w 1563 r. został sekretarzem królewskim. Ok. 1575 r. ożenił się i osiadł na wsi. Śmierć jednej z córek stała się pobudką do napisania oryginalnego cyklu trenów. Zmarł nagle na serce. W jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory, kanclerz J. Zamojski i in. autor: Katarzyna Migdał Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Bajki i przypowieści

Ignacy Krasicki

Strona tytułowaWstęp do bajek i przypowieści Do dzieci O wy, co wszystkie porzuciwszy względy,  Za cackiem bieżyć gotowi w zapędy,  Za cackiem, które zbyt wysoko leci,  Bajki wam niosę, posłuchajcie, dzieci.    Wy, których tylko niestatek żywiołem,  Co się o fraszki uganiacie wspołem,  O fraszki, których zysk maże i szpeci,  Bajki wam niosę, posłuchajcie, dzieci.    Wy, którzy marne przybrawszy postaci,  Baśniami łudzić umiecie współbraci,  Baśniami, które umysł płochy kleci,  Bajki wam niosę, posłuchajcie, dzieci.    [...]Ignacy KrasickiUr. 3 lutego 1735 r. w Dubiecku (Sanockie) Zm. 14 marca 1801 r. w Berlinie Najważniejsze dzieła: Myszeida (1775), Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (1776), Monachomachia (1778), Pan Podstoli (1778 i 1784), Bajki i przypowieści (1779), Satyry (1779 i 1782), Antymonachomachia (1779), Wojna chocimska (1780) Wybitny polski poeta, prozaik, komediopisarz i publicysta. Kasztelanic chełmski, hrabia, przeznaczony do stanu duchownego ze względu na trudną sytuację materialną rodziny. Od 1766 r. biskup warmiński. Blisko współpracował z królem Stanisławem Augustem w dziele kulturalnego ożywienia kraju. Tworzył w duchu oświecenia (m.in. napisał w latach 1781-83 dwutomową encyklopedię Zbiór potrzebniejszych wiadomości, był twórcą pierwszego pol. czasopisma, (?Monitor?), ale jego Hymn do miłości ojczyzny (1774) oraz przekład Pieśni Osjana odegrały znaczącą rolę w kształtowaniu polskiego romantyzmu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.