Pragnąć. Szkice o literaturze nowoczesnej

Wacław Forajter

Artykuły, wchodzące w skład książki, koncentrują się na opisie zjawiska nowoczesności w kontekście rozmaitych teorii pragnienia, od klasycznej, freudowskiej psychoanalizy zaczynając, na schizoanalizie Feliksa Guattariego i Gillesa Deleuze’a skończywszy. Pierwszy blok artykułów pt. Szyfry pragnienia w twórczości Bolesława Prusa został poświęcony Lalce, a w szczególności uwikłaniu bohaterów powieści w normy i zakazy seksualne obowiązujące w drugiej połowie XIX wieku. Ostatni z tekstów o utworze z 1890 roku dotyczy natomiast nieomówionych dotychczas w wystarczającym stopniu związków powieści Prusa z traktatem Maxime’a Du Campa Paris, ses organes, ses fonctions, sa vie, co pozwala rzucić nowe światło na znaczenia epizodu paryskiego.   Cykl Piekielny pociąg Władysława Stanisława Reymonta składa się z dwóch rozpraw poświęconych twórczości noblisty. Pierwsza z nich, Niebezpieczeństwa fantazji, stanowi próbę interpretacji Marzyciela przy pomocy narzędzi teoretycznych wypracowanych przez Jacques’a Lacana. Z kolei drugi, noszący tytuł Falangi infernalne, jest próbą odczytania wybranych wątków Wampira przez pryzmat głośnej na przełomie wieków sprawy Leo Taxila.   Część ostatnia, Inne pragnienia, zawiera dwa artykuły. Tekst „Gdy popłyną miliony…” to całościowa analiza zapomnianej powieści Ignacego „Sewera” Maciejowskiego o galicyjskim boomie naftowym. Wątki interpretacyjne koncentrują się wokół takich kategorii, jak: pieniądz, afekt, seksualność i praca, ujętych w kontekście koncepcji Guattariegio i Deleuze’a. Rozprawa pt. Pasje wychodzi od porównania wizji średniowiecznej krucjaty dziecięcej, stworzonych przez Marcela Schwoba i Jerzego Andrzejewskiego, by dojść do ogólnych wniosków na temat istoty pożądania i specyfiki pisarstwa historycznego jako takiego.

Atlas chmur i pogody

Piotr Piotrowski

Prezentowany atlas zawiera najważniejsze informacje dotyczące chmur – ich genezy, zjawisk im towarzyszących, a także wiadomości związane ze zjawiskami optycznymi oraz elektrycznymi występującymi w atmosferze. To doskonały przewodnik dla osób chcących zgłębić tajniki prognozowania pogody.

Bogowie i Królowie

Lynn Austin

NARODZIŁ SIĘ, BY WŁADAĆ LUDEM BOŻYM, ALE JAHWE JEST W JEGO CZASACH JEDYNIE MGLISTYM, NIEISTOTNYM WSPOMNIENIEM W PAMIĘCI JEGO NARODU. Hiskiasz urodził się jako drugi syn króla Achaza. Nie powstrzymało to jednak jego ojca przed wcieleniem w życie przewrotnego planu, który miał zaskarbić mu łaski pogańskiego bożka, Molocha. U stóp ołtarza przerażony i bezsilny chłopiec po raz pierwszy spotyka Boga Jedynego i Prawdziwego, Boga swojego królewskiego rodu - Jahwe. Ale jego droga do Świętego Izraela naznaczona jest przez szereg postaci: dziadka Zachariasza, niegdyś cieszącego się wyjątkowo dobrą reputacją, dziś pogardzanego alkoholika; arcykapłana Uriasza, tak owładniętego żądzą władzy, że gotów jest postawić na szali wiarę, którą wyznaje; i Szebnę: Egipcjanina intelektualistę zajmującego się edukacją księcia. Miłość do Hiskiasza i jej ofiarny wymiar zdecydują o losach obu kochających go kobiet, a to z kolei wpłynie na przyszłość młodego księcia. Seria Kronik składa się z pięciu tomów: I. BOGOWIE I KRÓLOWIE II. PIEŚŃ ODKUPIENIA III. MOCĄ JEGO RĄK IV. WIARA MOICH OJCÓW V. POMIĘDZY BOGAMI

Ziemia obiecana

Władysław Stanisław Reymont

Jedna z najlepszych polskich powieści. Tematem powieści jest mechanizm „robienia pieniędzy” przez jej trzech bohaterów, z których jeden jest Polakiem (Karol Borowiecki), drugi Niemcem (Max Baum), trzeci Żydem (Moryc Welt). Różnice pochodzenia i obyczajów nie dzielą ich, wręcz przeciwnie – przyjaciele wykorzystują je dla skutecznego działania i wygrywania z konkurencją. Razem zakładają fabrykę, łączy ich wspólny interes, wspólne poczucie, że należą do grupy Lodzermenschów. Na przykładzie kariery bohaterów Reymont pokazywał bezkompromisowość gry wolnorynkowej oraz psychologiczne podłoże wyzysku kapitalistycznego wobec tych jednostek ludzkich, które zachowały skrupuły i odruchy sumienia, oraz ich osamotnienie w społeczeństwie tego miasta. (źr. Wikipedia)

Czy Chiny zbawią świat ?

Grzegorz W. Kołodko

To niezwykle ważne i ciekawe opracowanie podejmuje kwestie kluczowe dla, nie waham się użyć tego stwierdzenia, przyszłości świata. Rozumienie chińskiego fenomenu - przyczyn, uwarunkowań i skutków nadzwyczajnego skoku cywilizacyjnego - jest w świecie Zachodu, także w Polsce, powierzchowne, skażone tradycyjnym oglądem i przykładaniem zużytych miar do zjawisk nowych albo sprzecznych ze stanem ugruntowanej wiedzy naukowej. Autor z dużym powodzeniem przełamuje ten stan rzeczy, co stanowi kluczową wartość książki, która daleko wykracza poza standardowe studium gospodarki chińskiej. Z recenzji prof. Macieja Bałtowskiego, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Książka profesora Kołodki obszernie dokumentuje osiągnięcia gospodarcze Chin, ale stawia sobie o wiele ambitniejsze zadanie, a mianowicie odpowiada na pytanie, czy sukcesy gospodarcze i społeczno-polityczne pomogą w rozwiązywaniu narastających problemów o charakterze globalnym. Wielką zaletą pracy jest przedstawianie stanu i perspektyw rozwojowych Chin na tle światowych wyzwań. W całej książce najistotniejsze jest to, jaką rolę Chiny spełniają w racjonalizacji globalizacji. Autor skłania się do poglądu, że Chiny mogą istotnie pomóc we współkształtowaniu pożądanego oblicza przyszłości. Prof. Kołodko widzi w Chinach coraz większą skłonność do stawiania na nowy pragmatyzm, na uwzględnianie zagrożeń wynikających z narastania problemów globalnych klimatycznych, finansowych i będących pochodną nierówności. Z recenzji prof. Władysława Szymańskiego, Akademia Nauk Społecznych Grzegorz W. Kołodko - intelektualista i polityk, jeden z głównych architektów polskich reform gospodarczych, czterokrotnie wicepremier i minister finansów w latach 1994-1997 i 2002-2003. Profesor ekonomii i popularyzator wiedzy społeczno-gospodarczej. Członek Europejskiej Akademii Nauki, Sztuki i Literatury. Dyrektor Centrum Badawczego Transformacji, Integracji i Globalizacji TIGER w Akademii Leona Koźmińskiego. Najczęściej na świecie cytowany polski ekonomista (h-indeks 35). Autor i redaktor ponad 50 książek oraz licznych artykułów naukowych opublikowanych w 26 językach, w tym czterech książek i ponad 50 artykułów po chińsku. Doktor Honoris Causa dziesięciu zagranicznych uniwersytetów, w tym trzech w Chinach. Distinguished Professor of Emerging Markets Institute na Uniwersytecie Normal w Pekinie, Non-resident Senior Fellow na Uniwersytecie Renmin w Pekinie, Visiting Professor na Huangzhou University of Science and Technology w Wuhan, International Advisor Center for China and Globalization. Maratończyk i podróżnik; zwiedził 170 krajów.

Diabeł i czarownice

Mirosław Prandota

Książka DIABEŁ I CZAROWNICE jest zbiorem historyjek sensacyjno-obyczajowych napisanych w oparciu o wydarzenia stanowiące ciemną plamę na historii europejskiej, a także amerykańskiej cywilizacji pod hasłem „palenie czarownic”. Ciemny kolor tej plamy jest o tyle szokujący, że – co zostało uwypuklone we wstępie do książki - procesy o czary nie toczyły się w mrocznych czasach walki o ogień, gdy ludzie posługiwali się raczej prostymi gestami niż słowem, ale – najpierw w epoce Renesansu, a później Oświecenia. Kiedy płonęły stosy z żywymi kobietami, świat wypełniony był poetami, inżynierami, astronomami, fizykami i matematykami. W latach masowego tępienia czarownic epokowe dzieła tworzyli tacy uczeni jak Kopernik, Newton, Koepler, Leonardo da Vinci. Ziemia dawno już przestała być płaska i posłusznie krążyła wokół Słońca. Odkryto Amerykę. A mimo wszystko uczeni, którzy kładli podwaliny pod ogólną wiedzę o zmieniającym się świecie, nie dysponowali prawie żadną siłą przebicia. Nie mieli radia, telefonu, prasy, telewizji. Były tylko ambony, z których masowo kolportowano zło. W ciągu minionego tysiąclecia chrześcijańskie korzenie Europy wyrastały z popiołów tysięcy chrześcijan, których inni chrześcijanie palili na stosie posługując się przy swoim bestialstwie imieniem Pana Boga. Jak na ironię losu, bestiami okazali się potomkowie tych chrześcijan, którzy jako pierwsi doznali bestialstwa na własnej skórze rozszarpywanej przez lwy ku uciesze widowni. Minęło kilkaset lat i role odwróciły się – prześladowani awansowali na prześladowców, stosując jeszcze bardziej wyrafinowane metody zbrodni niż poprzednicy, a jednocześnie zapewniając gawiedzi podobną „rozrywkę” serwując jej strach o życie na każdym kroku. Zamiarem autora nie było dogłębne analizowanie warunków społecznych, służących za podłoże do upowszechniania się tego ludobójstwa trwającego przez cztery wieki. Na treść książki składają się tak zwane obrazki z życia, prezentujące mentalność ludzi nie tylko prostych, ale również wykształconych, traktujących prześladowanie rzekomych czarownic (czarowników zresztą również) jako obowiązkowy rytuał na chwałę Boga. I co najgorsze, na straży tego rytuału stało duchowieństwo! Czasy się zmieniają, a my zmieniamy się razem z nimi i dlatego dziś można już relacjonować to wszystko z pewną dozą ironii dla podkreślenia ciemnoty, jaka towarzyszyła tamtym niechlubnym dniom wypełnionym prześladowaniami i torturą. Oczywiście bez obawy, że ktoś zaprowadzi nas na stos podpalony przez wyjątkowo religijnego kata. Mirosław Prandota jest dziennikarzem, który – jak sam twierdzi – książki pisze tylko w wolnych chwilach. Tak naprawdę trudno jest ustalić, ile wolnych chwil można wygospodarować dla siebie w zawodzie dziennikarskim choćby dlatego, że podobno dziennikarzem jest się przez 24 godziny na dobę. Tymczasem Mirosław Prandota zdążył już napisać 19 książek, nie kierując się przy tym żadnymi preferencjami tematycznymi. W jego dorobku są zarówno książki obyczajowe jak i sensacyjne, satyryczne, reportażowe, a nawet jeden romans. Wśród pozycji cieszących się największym powodzeniem są: przygodowa opowieść partyzancka „Łańcuch krwi”, romans „Sam przeciw sobie” i powieść satyryczna „Taniec życia”.  

Dlaczego Duchamp nie czesał się z przedziałkiem?

Anna Markowska

Marcel Duchamp (1887-1968) "naprawdę zranił wiele osób" - zauważył kiedyś Pontus Hulten. Niespodziewanie - a może właśnie dlatego - Duchamp stał się najbardziej wpływowym artystą XX wieku. Jego procedury (często wymagające ascezy) wyrażalne są w czasownikach: miniaturyzować, umykać, podróżować, stawać-się-niedostrzegalnym. Jego atrybuty - wyrażalne w rzeczownikach - to m.in.: walizka, szachownica, pocięty czepek kąpielowy, dym z cygara. Funkcje jego dzieł to z kolei m.in. analiza statusu quo, multiplikacja oraz wchodzenie w relacje (także jako pośrednik w sprzedaży cudzych dzieł), bo właśnie tworzenie oddolnych sieci, alternatywy sztywnych hierarchii instytucjonalnych było jego domeną jako "szarej eminencji". Jeśli ktoś dzisiaj narzeka na klikowość sztuki współczesnej, może tym obarczać Duchampa; podobnie zresztą jak ten narzekający, iż artysta odebrał jej elitaryzm... Duchamp ukazał wielkie projekty nowoczesności jako domenę smutnych ludzi, skłonnych do poświęceń w imię odroczonej przyjemności w odległej przyszłości. Działając w czasach europejskich totalitaryzmów i dwóch wojen światowych, tworzących dychotomiczny świat apodyktycznych prawd my kontra oni, nałożył na dwukolorową mapę obszary o zamazanych konturach, wypełnione niepewnością i dowcipem. Anna Markowska - historyczka sztuki związana aktualnie z Uniwersytetem Wrocławskim. Autorka książek o sztuce polskiej (Definiowanie sztuki - objaśnianie świata, 2003), amerykańskiej (Komedia sublimacji, 2009), sztuce Krakowa (Język Neuera. O twórczości Jonasza Sterna, 1998; Sztuka w Krzysztoforach, 2000), Wrocławia (Sztuka podręczna Wrocławia, 2018) i tamtejszych neoawangardowych galeriach lat 70. (Permafo, 2012; Galeria Sztuki Najnowszej, 2014), katalogów wystaw współczesnych artystów, m.in. D. Nieznalskiej (Przeszłość, która nie chce przeminąć, 2015) oraz redagowanych książek, problematyzujących sztukę globalną (Trickster Strategies in the Artists' and Curatorial Practice, 2012; Politics of Erasure, 2014, Sustainable Art, 2015).

Dom Radziwiłłów

Stanisław Cat-Mackiewicz

Chciałbym pokazać jedną rodzinę, ulegającą wpływom zmienności czasu. Pokażę ją od czasów pogaństwa, kultu świętych drzew i świętych wężów, później na tle europejskiego średniowiecza, rycerskiego i mistycznego, na tle renesansu, reformacji i protestantyzmu, na tle tej gwałtownej kontrrewolucji katolickiej, którą było panowanie jezuitów w XVII wieku, wreszcie za czasów wolnomularstwa i rozbawionego rokoka, uciech, zabaw i pijaństwa, chcę pokazać, jak ją uwiodła gwiazda Napoleona, jak walczyła z Bismarckiem, jak stała w cieniu wielkości i dekadencji państwa carów. Stanisław Cat-Mackiewicz (...) praca jest nie tylko rekapitulacją poglądów Cata na dzieje polskie, których odcinek w XX wieku zwykł nazywać, niby żartami, "Polską poradziwiłłowską" - poglądów bardzo swoistych, dalekich przeważnie od sądów akademickiej historiografii - ale również w niemałej mierze polemiką ze współczesnością i współczesnymi. dr Jerzy Jaruzelski