Piąty wymiar

Martin Vopěnka

Bohater powieści – Jakub – to zbankrutowany biznesmen, który zgłasza się do tajemniczego eksperymentu. Za udział w nim amerykańska firma FreeYear oferuje duże pieniądze. Ale uczestnik ryzykuje – nie może poznać celu przedsięwzięcia. Musi wyjechać w argentyńskie góry, gdzie przez rok będzie odcięty od rodziny i jakiegokolwiek kontaktu ze światem. W eksperymencie dopuszcza się zabranie ze sobą jednej książki. Czy ma wziąć Biblię, czy książkę o fizyce kwantowej? Wysoko w Andach, w specjalnie wybudowanym bunkrze, Jakub będzie musiał skonfrontować się z nowym doświadczeniem. Zło i seks, które spokojny biznesmen znał przecież ze swojego życia, tu będą dla niego wstrząsającym wyzwaniem. „Nawet teraz, kiedy mam własną rodzinę i jestem szczęśliwy, czuję czasem, że chciałbym żyć w dwóch osobach, które wiodą całkiem różne życia – powiedział pisarz w wywiadzie dla „styl.pl”. – Myślę, że to poczucie zna wielu z nas. Czasem chcielibyśmy zostawić to, co mamy, i spróbować żyć inaczej. Ale nie możemy, bo to, co mamy, także daje nam satysfakcję. W tym momencie w moim życiu zwycięża rodzina i dom. Pisząc powieści, szukam innego życia”. Z pozoru Piąty wymiar jest powieścią przygodową, ale w głębszej warstwie to filozoficzny esej o naturze wszechświata i ludzkiej egzystencji. Na szczycie Andów Jakub dotyka tytułowego piątego wymiaru. Czym jest? Czy wszechświat to tylko prawa fizyki? Kto go stworzył? Czym jest czas? Jakie są jego granice? I czy istnieje wieczność? A jeżeli nie, to jaki sens ma nasze życie? To druga książka Martina Vopěnki (ur. 1963, z wykształcenia fizyka jądrowego, który życie poświęcił powieściopisarstwu), która ukazuje się w Polsce w tłumaczeniu Elżbiety Zimnej. W 2016 roku miała swoją premierę powieść Podróżowanie z Beniaminem – książka doczekała się uznania czytelników, nie tylko tych zainteresowanych współczesną literaturą czeską. Piąty wymiar to kolejna książka w autorskiej serii literatury czeskiej Mariusza Szczygła – Stehlík.

Nitrogliceryna niepokoju

Leila Guerriero

Przełożyły Bogumiła Lisocka-Jaegermann i Beata Szady "Guerriero niezbicie dowodzi, że dziennikarstwo może być również jedną ze sztuk pięknych i tworzyć dzieła o wysokiej wartości, nie rezygnując przy tym z podstawowego obowiązku, jakim jest informowanie" - napisał Mario Vargas Llosa. Twórczość Leili Guerriero - najlepszej reporterki w Ameryce Łacińskiej - charakteryzuje się gracją stylu, dziennikarskim profesjonalizmem i pokorą. Nitrogliceryna niepokoju to wybór jej tekstów przygotowany specjalnie dla polskiego czytelnika. Są tu portrety oddanych żon Borgesa i Onettiego, które po ich śmierci zarządzają narracją o słynnych pisarzach, a także najsłynniejszej tancerki tanga ("Tango jest jak akt miłości. Podchodzisz, muskasz nogi mężczyzny, a potem agresywnie zahaczasz i blokujesz. I to jest orgazm"). Reportaże o przyjaźni niemożliwej, o antropologach identyfikujących szczątki ofiar dyktatury argentyńskiej, o cmentarzu na Malwinach (Falklandach), o którym przez lata Argentyńczycy nic nie wiedzieli. Eseje i felietony o perwersyjnym sposobie poznawania świata na city tours, o zawodowych pokusach dziennikarzy czy wreszcie o biznesie strachu, który polega na kontrolowaniu nitrogliceryny niepokoju tak, żeby nie wysadziła piszącego w powietrze. Jak zauważa dziennikarka w jednym z esejów, warto dostrzec różnicę między pisaniem "poprawnym" a "obrzydliwie dobrym" - i urzeczywistniać to drugie. Leila Guerriero pisze obrzydliwie dobrze.