Społeczność arabska w Polsce. Stara i nowa diaspora

Mustafa Switat

Reprezentanci diaspory arabskiej byli jednymi z pierwszych cudzoziemców spoza Europy przybyłych do Polski po zakończeniu II wojny światowej, a przed 1989 rokiem − przyjeżdżali bowiem do Polski na studia w ramach bilateralnych umów pomiędzy Polską a krajami arabskimi należącymi do obozu socjalistycznego. Przez ponad 45 lat polscy Arabowie byli uczestnikami między innymi transformacji Polski, etapów tworzenia polskiej polityki migracyjnej oraz podlegali stopniowo procesom integracyjnym. Diaspora ta nie doczekała się jednak do tej pory kompleksowej analizy, bo w przeciwieństwie do niektórych innych mniejszości w Polsce nie poddano jej szczegółowym badaniom. Mam nadzieję, że ta publikacja wypełni pewną lukę w wiedzy o tej społeczności w Polsce, jej postawach wobec transformacji Polski (której data wyznacza umowny podział na starą i nową diasporę), procesach migracyjnych oraz interakcjach z Polakami i wewnątrz samej diaspory. Zaprezentowałem w niej także ogromną różnorodność, historię, kulturę oraz współczesną specyfikę świata arabskiego, często postrzeganego jako monolit. Tłem moich socjologicznych badań jest krótki opis historii stosunków oraz powiązań świata i kultury arabskiej z Polską. Diaspora arabska jest specyficznym przykładem społeczności imigranckiej. Po pierwsze, tworzą ją głównie mężczyźni, po drugie, jest to grupa z jednej strony społecznie niewidoczna i nieznana, chociaż tematyka arabska pojawia się bardzo często w publicznym, najczęściej negatywnym, dyskursie, w kontekście zagranicznych złych wydarzeń o muzułmańsko-arabskiej genezie. Ich negatywna percepcja przenoszona jest na polski grunt, a członkowie diaspory w Polsce postrzegani są na podstawie stereotypów i wydarzeń mających swoje źródło poza Polską. Przedstawiam więc postawy i opinie tej społeczności między innymi na temat transformacji Polski, szeroko pojętej polityki (i)migracyjnej (integracji, tożsamości, migracji) oraz kwestii związanych z modelem ewentualnej wielokulturowej Polski, porównując odpowiedzi członków starej i nowej diaspory oraz Polaków i arabskich respondentów. Opisuję też polsko-arabskie interakcje i codzienne problemy członków diaspory, warto bowiem pamiętać, że pod definicjami czy terminami typu: „respondent”, „imigrant”, „cudzoziemiec” czy „Arab” kryją się po prostu zwykli ludzie na zawsze uwięzieni w pułapce swojej etniczności. I to o nich przede wszystkim jest ta książka. dr Mustafa Switat – absolwent Międzywydziałowych Środowiskowych Studiów Doktoranckich przy Wydziale Historycznym w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych  Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku socjologia, z dyplomem magistra psychologii Uniwersytetu Palackého. Autor kilkunastu artykułów o charakterze migracyjno-społecznym. Jego zainteresowania naukowe obejmują socjologię migracji, historię i procesy globalizacyjne, wielokulturowość, transfer kulturowy i psychologię kliniczną.

Religie i mitologia Czarnej Afryki. Przegląd encyklopedyczny

Stanisław Piłaszewicz

Niniejszy przegląd encyklopedyczny, liczący blisko 900 haseł, ma na celu przypomnienie i zdefiniowanie pojęć z dziedziny mitologii i religii Czarnej Afryki, które już weszły do obiegu czytelniczego w Polsce. Większość z nich trudno by było jednak znaleźć w istniejących encyklopediach i leksykonach. Jego trzon stanowią hasła i artykuły hasłowe z zakresu etnicznych wierzeń rodzimych, ciągle jeszcze ważnego składnika życia religijnego tej części świata. Słownik nie zawiera wprawdzie podstawowych haseł z zakresu chrześcijaństwa i islamu - choć religie te odrywają ogromną rolę w Afryce, ale dużą wagę przywiązuje do różnych kultów synkretycznych, nowych ruchów religijnych i afrochrześcijańskich Kościołów oraz do zjawiska klasyfikowanego jako "czarny islam".

Jarzmo wielkości Francji. Francuscy intelektualiści o wyzwaniach XXI wieku

Marcin Darmas, Agaton Koziński

Pascal Bruckner, Pierre Rosanvallon,  Chantal Delsol,  Pierre Manent, Philippe Raynaud,  Georges Mink, Rémi Brague,  Michel Wieviorka,  Éric Fassin,  Gilles Kepel, Olivier Roy,  Anne-Marie Pel-letier,  Olivier Mongin,  Roger Chartier,  Andrzej Żuławski,  Dominique Wolton,  Annette Wieviorka,  François Godement, Yves Cohen,  Alain Besançon – francuscy intelektualiści i wybitni przedstawiciele nauki, kultury i sztuki − w rozmowach z Marcinem Darmasem i Agatonem Kozińskim kreślą rozległy, skomplikowany i niepokojący obraz wyzwań stojących obecnie przed Francją, Europą i światem. Odwołując się do dziedzin, w których są ekspertami – historii, filozofii, socjologii, nauk politycznych, lingwistyki, mediów, literatury − stawiają niełatwe diagnozy dotyczące polityki Francji, kryzysu Europy i jej struktur, modelu państwa, zamachów terrorystycznych, obecności i roli religii, wolności wypowiedzi, stosunku do historii, nowych metod komunikacji, geopolityki, w tym roli Rosji czy Chin… Każda z dwudziestu fascynujących rozmów nie tylko mówi wiele o problemach współczesnego świata, ale też daje wgląd w różnorodność francuskiego życia intelektualnego oraz panujące w nim nastroje.  Część zaprezentowanych rozmów powstała w ramach cyklu "Myśl Francuska XXI wieku", zorganizowanego przez Ośrodek Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Francuski i Ambasadę Francji w Polsce. Agaton Koziński - absolwent dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Redaktor dziennika „Polska The Times”, zastępca redaktora naczelnego miesięcznika „Nasza Historia”. Wcześniej pracował w redakcji zagranicznej Polskiej Agencji Prasowej (PAP) oraz dziale Świat tygodnika „Wprost”. Były redaktor naczelny „Almanachu Energetycznego” i „Monitora Unii Europejskiej”. Marcin Darmas - socjolog kultury i dziennikarz. Adiunkt w Ośrodku Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich UW. Opublikował wiele prac o literaturze Michela Houellebecqa, m.in. w „Odrze”, „Znaku” oraz „Rzeczpospolitej”. Pracę doktorską poświęcił etosowi rycerskiemu. W 2014 r. wydał Obywatela rycerza. Zarys socjologii filmu nakładem Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego. Obecnie pisze książkę na temat boksu.

Komungo. Wybór nowel

Han Malsuk

Nowele jednej z najpopularniejszych pisarek południowo-koreańskich, w roku 1993 nominowanej do literackiej Nagrody Nobla, ukazujące pole psychologicznej obserwacji ludzkich postaw i zachowań w obliczu nowych sytuacji życiowych. Bohaterowie opowiadań pochodzą z różnych warstw społecznych, reprezentują różny światopogląd i uwikłani są w kłopoty zarówno bytowej, jak i psychologicznej natury.

Chiny. Kultura i tradycje

Jacques Pimpaneau

Jest to mała encyklopedia obrzędów w tradycyjnych Chinach ( od czasów najdawniejszych do początków XX wieku). Omówiono w niej w przystępny sposób zagadnienia z dziedziny organizacji społecznej, życia codziennego, religii i kultury. Liczne ilustarcje, pochodzące ze starych dzieł chińskich, bogato dokumentują opisane wydarzenia i obyczaje.

Miasto gruzińskie w świetle europejskiej i orientalnej koncepcji urbanistycznej

Marika Pirveli

W studiach nad strukturą przestrzenną miast poczesne miejsce zajmuje badanie ich morfologii, czyli najogólniej mówiąc układu przestrzennego (rozplanowania), fizjonomii oraz genezy. W wielowiekowej historii miasto gruzińskie podlegało różnorodnym wpływom, głównie greckim, bizantyjskim oraz muzułmańskim. To one w decydującym stopniu ukształtowały jego oblicze. Niniejsza książka w sposób rzetelny i udokumentowany pokazuje, jak zmieniała się przestrzeń miast gruzińskich, jakie czynniki ją tworzyły i dekonstruowały. Wnosi też wiele interesujących poglądów na genezę i rozwój miast tej części świata. Autorka patrzy bowiem na miasto nie tylko jako geograf ekonomiczny czy też urbanista, lecz przede wszystkim jako geograf humanista.

Z biegiem Dniestru. Studium krajoznawcze doliny Dniestru od źródeł rzeki do Chocimia

Gudowski Janusz

Z biegiem Dniestru odsłania piękno rzeki jedynej w swoim rodzaju. Wraz z Autorami przemierzamy setki kilometrów Naddniesrtrza: od źródlisk rzeki w Beskidach Wschodnich przez kotlinę Podkarpacia, Dniestrzańskie Błota, region Opola przypominający pejzaż Szwajcarii i stuczterdziestokilometrowy jar Dniestru. Dzięki plastycznemu opisowi podziwiamy zmieniające się krajobrazy, poznajemy rezerwaty przyrody, oraz zabytki kultury polskiej, ukraińskiej, żydowskiej i karaimskiej, natrafiamy na ślady dawnych wojen mołdawskich i turecko-tatarskich. Kres wędrówki wyznaczają miejscowości dobrze znane z historii Polski: Zaleszczyki, Okopy Św. Trójcy, Chocim…

Zbędni ludzie. Przekleństwo chrześcijan Bliskiego Wschodu

Jean-François Colosimo

„Co mają nam do powiedzenia małe dziewczynki o imionach zaczerpniętych z Ewangelii, z wyrwanymi kolczykami, wtulone w ramiona rodziców uciekających przed dżihadystami z Mosulu w dniu bez jutra? Że tym razem to już koniec. Koniec z chrześcijanami tu, gdzie chrześcijaństwo się narodziło. Że przetrwali wieki jako zakładnicy muzułmańskiej dominacji i europejskiego kolonializmu, lecz na próżno. Że globalizacja rozbiła w pył ich egzystencję. Że właśnie poświęciliśmy ich na ołtarzu imperialnej wojny Ameryki z islamem i tej domowej, toczonej przez sunnitów z szyitami. Że ich katastrofa jest także naszą, ponieważ wraz z nimi ginie nasza najdawniejsza pamięć, nasza jedyna nadzieja na pośrednika między Zachodem i Wschodem. I że nasze odwetowe krucjaty oraz humanitarne żale napawają ich goryczą, ponieważ nawet w chwili śmierci nie przestajemy ich instrumentalizować, zaprzeczając długowi, jaki zaciągnęła wobec nich cywilizacja. Irak, Syria, Egipt, Izrael, Palestyna, Liban, Jordania, Turcja, Armenia – sięgając do dwudziestu wieków historii, książka ta objaśnia współczesność i pozwala zrozumieć, dlaczego tragedia chrześcijan Wschodu jest znakiem naszego moralnego samobójstwa”. Jean-François Colosimo Jean-François Colosimo – historyk, eseista, teolog, wydawca oraz wykładowca, wybitny znawca wschodniego chrześcijaństwa, którego wiernym kronikarzem pozostaje od trzydziestu lat.