Studia Politicae Universitatis Silesiensis. T. 9

red. Jan Iwanek, Mieczysław Stolarczyk, współudz. Marian Mitręga

Kolejny, dziewiąty już, tom prezentowanego wydawnictwa jest wyjątkowy z tego względu, że geneza jego powstania wiąże się z pamięcią o Pani Profesor Lucynie Frąckiewicz. Zebrane przez Redaktorów artykuły są spójne tematycznie, dotyczą bowiem szeroko pojętego problemu ubóstwa, marginalizacji i wykluczenia społecznego. Zostały one pomieszczone w czterech blokach tematycznych. W bloku pierwszym „Ubóstwo, marginalizacja, wykluczenie społeczne – aspekty teoretyczne i praktyczne”, przedstawiono artykuł R. Janika o roli interwencjonizmu państwowego w powstaniu welfare state w XX wieku, A. Lipskiego dotyczący debaty nad wykluczeniem społecznym, J. Sztumskiego o marginesie społecznym w ujęciu socjologicznym, R. Jończego na temat wpływu zagranicznej migracji zarobkowej na poziom życia na przykładzie wsi województwa opolskiego, R. Rauzińskiego, T. Sołdry-Gwiżdż, K. Szczygielskiego o grupach szczególnie zagrożonych wykluczeniem społecznym, M. Baron-Wiaterek traktujący o systemowych podstawach pomocy osobom niepełnosprawnym, B. Kołaczek na temat znaczenia świadczeń społecznych w zapobieganiu ubóstwu dzieci, P. Jusko dokonał analizy sytuacji społecznej i pomocy społecznej w Republice Słowackiej, a J. Jarosiński opisuje kwestie ruchu zawodowego wobec problemów wykluczenia i marginalizacji w środowisku kolejarskim.                                           W bloku „Przeciwdziałanie ubóstwu dzieci i młodzieży oraz międzypokoleniowemu przekazywaniu biedy” M. Barátová i L. Lojdová zajęły się kwestią rodziny jako formą ochrony przed ubóstwem dzieci, M. Kowalewicz skupiła się na kwestii samookreślenia się zawodowego i technologii innowacyjnych w rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych, A. Odlerová zestawiła problematykę rozbieżności światów ludzi młodych i starych.              Blok „Partnerska współpraca podmiotów polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu” zawiera tekst J. M. Zabielskiej o wykluczeniu społecznym w świetle pracowników opieki społecznej. Tekst M. Klimka traktuje o rozwiązywaniu problemów społecznych jako formie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. O ważności instytucji mniejszości niemieckiej pisze K. Łukaniszyn, a B. Jarosiński przedstawia znaczenie małych firm jako lekarstwa na złą koniunkturę na rynku pracy. „Czynniki warunkujące wykluczenie społeczne grup szczególnego ryzyka” to ostatni blok tomu. O wykluczeniu społecznym osób starszych pisze T. Zbyrad. Wykluczenia cyfrowego osób starszych dotyczą artykuły B. Janeczko i S. Czopko. Z. Wajda prezentuje genogram – narzędzie w pracy terapeutycznej z zagrożonymi wykluczeniem społecznym. J. Maciaszek dowodzi, że wykluczenie w jednej sferze życia generuje podobne sytuacje w innych sferach – na zasadzie błędnego koła. L. Vavrinčiková analizuje funkcjonowanie instytucji zwolnienia warunkowego, a A. Majewska zajmuje się reintegracją zawodową osób długotrwale bezrobotnych i wykluczonych.

Studia regionalne. Społeczeństwo - region - miejsce. Wybór prac Katedry Geografii Regionalnej i Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego

Marcin Wójcik

 Praca zbiorowa obejmuje badania empiryczne w następujących grupach zagadnień: – procesy integracji i dezintegracji społeczności lokalnych na różnych poziomach organizacji regionalnej osadnictwa, – tożsamość terytorialna mieszkańców regionu łódzkiego oraz kształtowanie się regionalnych i lokalnych więzi społecznych, a także terytorialnych, – percepcja procesu transformacji systemowej oraz jej konsekwencji społecznych, kulturowych i gospodarczych widocznych w krajobrazie kulturowym, – mechanizmy przemiany struktur społeczno-osadniczych na obszarach wiejskich i ich uwarunkowania systemowe, społeczno-kulturowe i lokalizacyjne, – procesy przemian społecznych oraz funkcjonalno-morfologicznych w przestrzeni wielkiego miasta (Łodzi), ze szczególnym uwzględnieniem ich efektów w postaci dysproporcji społecznych i gospodarczych widocznych w przestrzeni miejskiej, – zmiany funkcji i struktury funkcjonalnej osadnictwa pod wpływem transformacji systemowej i ich wpływ na morfologię miast i wsi, – procesy integracji i dezintegracji Obszaru Metropolitarnego Łodzi.

Studia Socjologiczno-Polityczne 1(14)/2021

Praca zbiorowa

Tematem numeru 1(14)/2021 „Studiów Socjologiczno-Politycznych. Seria nowa” jest problematyka transformacji ustrojowej państw oraz współczesnego kryzysu demokracji. Autorzy poszczególnych rozpraw – wybitni politolodzy z kraju oraz z Federacji Rosyjskiej, Słowenii i Stanów Zjednoczonych - dedykują swoje prace profesorowi Jerzemu J. Wiatrowi z okazji Jubileuszu 90-lecia urodzin. Numer zamyka rozmowa Jacka Raciborskiego z Adamem Michnikiem o politycznej roli Jerzego J. Wiatra,  Zygmunta Baumana, Janusza Reykowskiego i kilku innych uczonych w przełomie ustrojowym.

Studia Socjologiczno-Polityczne 1(14)/2021

Praca zbiorowa

Tematem numeru 1(14)/2021 „Studiów Socjologiczno-Politycznych. Seria nowa” jest problematyka transformacji ustrojowej państw oraz współczesnego kryzysu demokracji. Autorzy poszczególnych rozpraw – wybitni politolodzy z kraju oraz z Federacji Rosyjskiej, Słowenii i Stanów Zjednoczonych - dedykują swoje prace profesorowi Jerzemu J. Wiatrowi z okazji Jubileuszu 90-lecia urodzin. Numer zamyka rozmowa Jacka Raciborskiego z Adamem Michnikiem o politycznej roli Jerzego J. Wiatra, Zygmunta Baumana, Janusza Reykowskiego i kilku innych uczonych w przełomie ustrojowym.

Studia Socjologiczno-Polityczne 1(16) 2022

Praca zbiorowa

W numeru 1(16)/2022 „Studiów Socjologiczno-Politycznych. Seria nowa” znajdziemy blok artykułów na temat „Niektóre problemy nowego porządku międzynarodowego”, redaktorem bieżącego tomu czasopisma jest prof. Roman Kuźniar. Zagadnienia omawiane przez autorów są zróżnicowane, ale łączy je jeden wyróżnik. Odnoszą się do nowych zjawisk międzynarodowych, są wręcz ich ilustracją. Jest tak również w tych przypadkach, gdy ich korzenie są odległe, ale ich obecna postać wnosi nową jakość do życia międzynarodowego. Z jednej strony wzbogaca jego strukturę, a z drugiej jest przyczyną napięć, konfliktów i niestabilności.

Studia Socjologiczno-Polityczne 2(15) 2021

Praca zbiorowa

W numeru 2(15)/2021 „Studiów Socjologiczno-Politycznych. Seria nowa” znajdziemy blok artykułów poświęconych poszukiwaniom najlepszego systemu wyborczego dla Polski i proponujących naprawę ordynacji wyborczych do Sejmu i Senatu. Ponadto publikowane są artykuły oceniające skutki ingerencji państwa w system szkolnictwa wyższego i nauki, analizujące przyczyny prób demontażu systemu państwa prawa w Polsce przez obecnie rządzącą koalicję oraz wskazujące źródła nadziei na zmianę tej sytuacji, poddające analizie system szczepień przeciw COVID-19 i omawiające recepcję w Polsce dzieła i ocenę dokonań Zygmunta Baumana.

Studia Socjologiczno-Polityczne 2(19)/ 2023

praca zbiorowa

Numer 2(19)/2023 Redakcja ,,Studiów Socjologiczno-Politycznych. Seria Nowa" dedykuje Profesorowi Grzegorzowi W. Kołodko z okazji Jubileuszu 75-lecia urodzin. Publikowane artykuły dotyczą wyzwań społeczno-gospodarczych i politycznych, wobec których znalazł się współczesny świat. Autorzy analizują diagnozy i rekomendacje, jakie przedstawia w swoich pracach naukowych prof. Grzegorz W. Kołodko oraz dostrzegają spójność jego dorobku akademickiego z dokonaniami podczas sprawowania ważnych funkcji państwowych w działalności publicznej.

Studia z dziejów i kultury ludów tureckich

Opracowanie zbiorowe

Publikowane w niniejszym tomie referaty były prezentowane podczas obrad I Krajowej Konferencji Turkologicznej w Poznaniu w 2007 roku i II Krajowej Konferencji Turkologicznej w Warszawie w 2008 roku. Różnorodność tematów przedstawionych w czasie obu konferencji świadczy o bardzo szerokich zainteresowaniach naukowych polskich turkologów, zajmujących się nie tylko problematyką Republiki Tureckiej czy Imperium Osmańskiego, ale również różnymi zagadnieniami języka, literatury i kultury ludów tureckich zamieszkujących obszary Wschodniej Europy, Bałkanów, Kaukazu, Azji Środkowej i Wschodniej. Jednym z celów publikowania materiałów konferencyjnych jest udostępnienie wiedzy i materiałów źródłowych badaczom innych specjalności, historykom, etnografom, polonistom, które będą pomocne w ich pracach badawczych.

Studia z dziejów migracji eycerstwa śląskiego do Królewstwa Polskiego (zwłaszcza na Ruś Czerwoną) w XIV-XV wieu

Jerzy Sperka

Migracja rycerstwa śląskiego do Królestwa Polskiego, w tym na Ruś Czerwoną, w XIV-XV wieku wpisuje się w szerokie zagadnienie związane z przemieszczaniem się ludzi w poszukiwaniu lepszego miejsca do życia. Motorem ich działań były przede wszystkim czynniki ekonomiczne, podbudowane ambicjami poszczególnych jednostek, a związane z poprawą pozycji społecznej i robieniem kariery. Równie ważną rolę odgrywały czynniki polityczne stymulowane przez władców. Rycerze śląscy pojawili się w Królestwie Polskim za panowania Kazimierza Wielkiego, jednak dopiero rządy namiestnicze na Rusi Czerwonej Władysława Opolczyka spowodowały, że Ślązacy zaczęli stanowić dużą społeczność w naszym kraju i osiedlali się zawłaszcza na ziemiach ruskich. Także na dworze Władysława Jagiełły rycerze śląscy odgrywali ważną rolę, a wielu z nich wysłużyło sobie dobra i godności w swojej nowej ojczyźnie. Prezentowany zbiór studiów kreśli sylwetki rycerzy śląskich (grupowo i jednostkowo), którzy zdecydowali się opuścić swoje rodzinne strony, podjąć służbę na dworze polskich monarchów, w konsekwencji uzyskać od nich nadania i osiąść w Królestwie Polskim, zwłaszcza na jego wschodnich kresach obejmujących ziemie ruskie. Autor skupia się nie tylko na ich identyfikacji, ale także podejmuje zagadnienia heraldyki, działalności społecznej oraz wkładu rycerzy śląskich w rozwój gospodarczy i kulturowy ich nowej ojczyzny.

Studia z hebrajszczyzny biblijnej. Niedoczytanie moje

Kamilla Termińska

Rozprawa jest zbiorem studiów poświęconych swoistościom hebrajskiego języka biblijnego, które uzewnętrzniają się na wszystkich płaszczyznach, na jakich może być analizowany język; od zakodowanej w alfabecie warstwy symbolicznej, poprzez znaczenia tkwiące w leksyce, gramatyce (szczególnie w morfologii) i składni, po wielkie tekstowe figury alegoryczne i gatunki mowy. Problem wielości, dynamiki i niewykonalności wyczerpania odczytań ilustrowany jest analizami pojęć odnoszących się do prawdy, wiedzy, modalności zmysłowych, błędu, wiary, dobra, piękna, nadziei, miłości, sprawiedliwości i in. Ukazana została jednoczesna konkretność i tropiczność tkwiąca w pojęciach oddychania, jedzenia, chodzenia. Podjęto próbę interpretacji tetragramu YHWH. Analiza desemantyzacji leksemu hebrajskiego twarz została uzupełniona o opis związków frazeologicznych z tym wyrażeniem oraz o typizację wypowiedzeń odnoszących się do ‘oblicza’  B-ga.  Udowodniono, że pojęcia kauzacji i intensywności są nie tylko odmiennie konkretyzowane w języku polskim i hebrajskim klasycznym, gdzie realizują się głównie (choć nie wyłącznie) poprzez morfologię, lecz odnoszą się do odmiennych fenomenów ujmowania świata. Ideą wiążącą całość jest myśl o niepochwytności sensu, który jest uzależniony od immanentnie tkwiącej w języku naturalnym ontologii i o niemożności doczytania Tanachu do końca. Zainteresuje Czytelnika, który podejmie trud zanurzenia się w odmienną, inaczej kategoryzowaną i inaczej uformowaną rzeczywistość języka uznawanego przez wyznawców judaizmu za święty.

Studia z leksykografii historycznej, wydanie 2 rozszerzone

Marek Kaszewski

Książka Studia z leksykografii historycznej (wydanie 2 rozszerzone) zawiera zbiór szkiców o dawnych słownikach języka polskiego. Obejmuje ona przede wszystkim studia materiałowe nad historycznymi dykcjonarzami w ujęciu porównawczym, także z uwzględnieniem danych statystycznych. W monografii Czytelnik odnajdzie również pogłębione refleksje o charakterze metaleksykograficznym, odnoszące się do kwestii szczegółowych, które do tej pory nie budziły większego zainteresowania historyków języka polskiego. Studium gromadzi informacje o dziełach mniej znanych, które nie zostały przez lingwistów kompleksowo opisane (Volckmar, Troc, Bandtkie, Osiński), dotyczące w dużej mierze relacji między dawnymi dziełami polskiej leksykografii – zarówno w aspekcie zawartości leksykalnej tych zbiorów, jak i charakteru ich makro- oraz mikrostruktury. 

Studia z socjologii sztuki. Od estetyki socjologicznej do socjologii sztuki cross-genre

Anna Matuchniak-Mystkowska

Książka stanowi erudycyjne i wyjątkowo rzadkie w polskiej literaturze socjologiczno-humanistycznej studium pogłębionych, systematycznych i w bardzo poglądowy sposób prowadzonych analiz, które w swojej historii i praktyce badawczej splatały polskie drogi odrębnych, ale silnie powiązanych studiów, a nawet coraz bardziej samodzielnie funkcjonujących dyscyplin, takich jak estetyka, socjologia kultury, filozofia i psychologia sztuki. Owocowały one pracami z zakresu estetyki socjologicznej, kompetencji artystycznej i estetycznej, socjologii i psychologii recepcji, antropologii komunikacji oraz wieloma projektami o charakterze interdyscyplinarnym, szczególnie we współczesnych wersjach tego typu badań i refleksji. Publikacja jest przejawem wybitnie dojrzałego warsztatu i wrażliwości intelektualnej prof. Anny Matuchniak-Mystkowskiej, przedstawicielki ważnej i ciągle aktywnej szkoły w kulturalistycznie pojmowanej socjologii, jaką zbudowała nestorka polskich nauk społecznych i humanistycznych - prof. Antonina Kłoskowska. dr hab. Leszek Korporowicz, prof. UJ Monografia prezentuje wybrany dorobek naukowy Autorki, jednej z najwybitniejszych postaci w polskiej socjologii sztuki. Z Jej dokonań w tej dziedzinie czerpie już kilka pokoleń badaczy. Książka jest bardzo ciekawą propozycją zwiększenia dostępności wcześniej publikowanych w formie artykułów tekstów, które obecnie, z racji swojego rozproszenia, nie mogą dotrzeć do czytelników. Poruszane w poszczególnych rozdziałach problemy zachowały swoją doniosłość, dlatego monografia nie jest jedynie dokumentacją dorobku Autorki, lecz sformułowanymi ponownie głosami w nadal aktualnej dyskusji naukowej. Warto podkreślić, że publikacja jest bardzo dobrze napisana, wciąga, inspiruje i skłania do refleksji nad współczesnymi zjawiskami artystycznymi. Dzięki przystępnemu językowi pozwala lepiej zrozumieć ten obszar życia społecznego nie tylko specjalistom, lecz także wszystkim zainteresowanym sztuką. Doskonale promuje wiedzę naukową i korzyści z niej płynące. dr hab. Przemysław Kisiel, prof. UE

Studies in Contrastive Semantics, Pragmatics, and Morphology

red. Paulina Biały, Bożena Cetnarowska

Książka stanowi zbiór artykułów poświęconych zagadnieniom związanym z lingwistyką kontrastywną. Artykuły w niej zaprezentowane omawiają w głównej mierze kwestie dotyczące kontrastywnej semantyki kognitywnej. Niemniej jednak, kilka artykułów skupia się wokół morfologii i pragmatyki kontrastywnej, dzięki czemu może być wartościowym woluminem dla szerszego grona czytelników. W publikacji poruszane są zjawiska językowe występujące głównie w języku polskim i angielskim, jednakże czytelnika mogą także zainteresować odniesienia do języka chorwackiego, francuskiego, czy czeskiego. O ile we wstępie w sposób przeglądowy omówione są najistotniejsze kwestie dotyczące lingwistyki kontrastywnej w szerszym kontekście, to poszczególne artykuły mają na celu ukazanie obecnych tendencji w badaniach kontrastywnych oraz zróżnicowanych metod badawczych. Dlatego też niniejsza publikacja adresowana jest głównie do językoznawców, teoretyków i praktyków lingwistyki kontrastywnej, a także kognitywistów.

Studio Parodii

Michał Zantman

Studio Parodii to zbiór humorystycznych, krótkich scenek, bajek, opowiadań, wierszyków komentujących naszą pełną absurdów rzeczywistość. Można w nich odnaleźć echa wydarzeń politycznych, społecznych, kulturalnych. Wzmianki z gazet, wiadomości, programy telewizyjne, ulotki reklamowe są punktem wyjścia dla poszczególnych tekstów (sparodiować można praktycznie wszystko).  Humor oparty jest na odwracaniu znaczeń, zabawie słownej, grotesce. Prozaiczne, codzienne wydarzenia nabierają waloru doniosłości, a osoby, które w nich biorą udział (profesor Niemądry, Brytfanna de Pryszcz, Eustachiusz Trąbka- Trąbczyński, Alojzy Ożeszty!szkiewicz i inni) urastają do rangi wybitnych osobistości świata nauki, kultury, życia publicznego. Michał Zantman (1965) urodził się i mieszka w Krakowie. Z wykształcenia prawnik, absolwent jednego z krakowskich uniwersytetów (kto wie nawet, czy nie Jagiellońskiego – przy tej ilości uniwersytetów naprawdę łatwo się pomylić), autor „Krajobrazu z atramentowym wieczorem” (Mamiko 2006), twórca i dyrektor Studia Parodii. Jest również założyłem i kustoszem Przenośnego Muzeum Rzeczy Bezwartościowych., a także współzałożycielem Fundacji Niemądrych. Promuje poezję i sztuki teatralne. Masowemu odbiorcy przybliżył między innymi postaci takiego formatu jak Bibianna Pieluszko czy Margaryna Masełko.

Studium doboru pojazdu ratowniczo-gaśniczego dla jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej

Grzegorz Szyszko, Marek Opielak

Monografia podejmuje problematykę doboru pojazdu pożarniczego dla jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej. Zagadnienie sprawia duży problem strażakom ochotnikom w sytuacji zakupu pojazdów na potrzeby jednostki. Proces doboru pojazdu jest dość skomplikowany i nie występują określone normy prawne wskazujące dokładnie, jaki pojazd należy nabyć.

Studium przypadku

Graeme Macrae Burnet

Nominacja do Nagrody Bookera! Lata sześćdziesiąte. Londyn swinguje, a umysły szaleją. Kulturowe zmiany sprzyjają rozwojowi psychoterapii, a ta staje się nie tylko pomocą dla zagubionych, ale też polem do nadużyć. Jedna z pacjentek Arthura Collinsa Braithwaitea, kontrowersyjnego terapeuty, zachęcona przez niego do zabicia własnego ja, popełnia samobójstwo. Siostra zmarłej postanawia odkryć, na czym właściwie polegają te ekscentryczne metody. Przybiera fikcyjną tożsamość i rozpoczyna cykl spotkań z Braithwaiteem, jednak nie spodziewa się, dokąd zaprowadzi ją to podwójne życie Graeme Macrae Burnet w swojej szkatułkowej powieści myli tropy, zaciera granicę między fikcją a rzeczywistością i łączy powagę z humorem. Z detektywistycznym zacięciem prowadzi literackie śledztwo Studium przypadku trzyma w napięciu niczym kryminał i wciąga jak najlepsza powieść psychologiczna. A czytelnika zostawia z wątpliwością: czy wiem, kim naprawdę jestem? Graeme Macrae Burnet opowiada fascynującą, ponuro zabawną historię o ptakach, które boją się odlecieć zbyt daleko od swoich klatek. Piotr Kofta Czyta się tę książkę z wielką przyjemnością: to powieść psychologiczna i zagadka kryminalna w jednym. [] Studium przypadku to literacki triumf. The Guardian Misterna, zabawna i mroczna fabuła, od której nie sposób się oderwać. The Times Genialna powieść, od której zakręci wam się w głowie. Burnet wspiął się na wyżyny swojego talentu. Hannah Kent Zwodnicza, pełna zjadliwego humoru i detektywistycznego zacięcia powieść, która stawia pytania o autentyczność i tożsamość. Jury Nagrody Bookera