Studia bibliologiczne. T. 20: Z życia książki. Ochrona i konserwacja zbiorów bibliotecznych oraz konteksty. Prace dedykowane Profesorowi Leonardowi Ogiermanowi

red. Anna Tokarska

Jubileuszowy, 20. tom Studiów bibliologicznych, dedykowany Profesorowi Leonardowi Ogiermanowi, dotyczy rzadkiej w opracowaniach bibliotekoznawczych tematyki konserwacji książki. Zaawansowanie prac i znaczący dorobek naukowy w tym zakresie jest wyróżnikiem charakterystycznym dla Instytutu BIN UŚ na tle ogólnopolskim i międzynarodowym, a zaprezentowany materiał, zgodny z zainteresowaniami Profesora, jest interdyscyplinarny. Omawiane zagadnienia dotyczą badań z pogranicza chemii i mikrobiologii, a także bibliologii, czytelnictwa i bibliofilstwa. Opracowanie, zawierające 22 wieloaspektowe artykuły reprezentantów ogólnopolskiego środowiska naukowego, z przewagą badaczy z Uniwersytetu Śląskiego, jest prezentacją artykułów ważnych dla realizacji procesu naukowo- dydaktycznego ze względu na treść i zaproponowaną metodologię. 20. tom Studiów bibliologicznych jest interdyscyplinarny i aktualny zwłaszcza obecnie, kiedy przechowanie i udostępnienie dziedzictwa piśmiennictwa narodowego należy do zadań priorytetowych w polityce kulturalnej i informacyjnej w Polsce.

Studia bibliotekoznawcze w Polsce. Historia i ewolucja w latach 1945-2015 (ze szczególnym uwzględnieniem przykładu Uniwersytetu Łódzkiego)

Stanisława Kurek-Kokocińska

W prezentowanej monografii przedstawiono historię rozwoju studiów bibliotekoznawczych w Polsce (od czasu ich zainicjowania w Łodzi w roku 1945 po rok 2015). Autorka podkreśla rolę ośrodka łódzkiego jako uniwersyteckiej kolebki nauki o książce i jego udział w dzisiejszej pozycji bibliologii i informatologii pośród dyscyplin naukowych. W publikacji czytelnik znajdzie zarys rozwoju studiów kształcących bibliotekarzy i specjalistów informacji, który przebiegał w poszczególnych ośrodkach indywidualnie - zawsze jednak w odniesieniu do zmian ustawodawstwa szkół wyższych, rozwoju dyscypliny oraz zmieniających się programów kształcenia. Rozwój ten postępował od humanistycznych studiów bibliotekoznawstwa w kierunku studiów związanych z dyscypliną bibliologia i informatologia. Zasadniczym celem publikacji jest próba opisu studiów akademickich w zakresie dyscyplin badających książkę, bibliotekę i informację oraz wykazanie przemian, którym podlegały. Autorka prezentuje kolejno rozwój kształcenia na wyższej uczelni w zakresie problematyki książki, biblioteki i informacji, modelowanie akademickich kwalifikacji bibliotekarzy i specjalistów informacji oraz charakterystykę treści kształcenia.

Studia do dziejów architektury i urbanistyki w Polsce. Tom I. Kresy dawnej Rzeczypospolitej

Małgorzata Rozbicka, Robert Kunkel, Wojciech Wółkowski, Justyna Zdunek-Wielgołaska, ...

Zbiory Naukowe Zakładu Architektury Polskiej Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej są jedną z najcenniejszych kolekcji materiałów inwentaryzacyjnych historycznych założeń urbanistycznych i obiektów architektonicznych w Polsce. Początki zbioru sięgają 1922 roku, czyli roku założenia przez profesora Oskara Sosnowskiego Zakładu Architektury Polskiej Politechniki Warszawskiej - pierwszej w Warszawie placówki naukowej zajmującej się dziedzictwem architektonicznym ziem Polski, skupiającej multidyscyplinarny zespół architektów, historyków sztuki i historyków. Powstający od tego czasu przy Zakładzie zbiór architektonicznych rysunków inwentaryzacyjnych, planów miast i fotografii miał służyć zarówno jako baza do prowadzenia szeroko zakrojonych badań nad dziejami architektury i sztuki w Polsce, jak też jako inspiracja w projektowaniu współczesnej architektury. Po wojnie, uratowane od zniszczenia Zbiory Naukowe ZAP są od 1945 roku sukcesywnie powiększane. Aktualnie Zbiór tworzy ponad 30 000 rysunków inwentaryzacyjnych, 571 przedwojennych albumów inwentaryzacji wsi, ok. 10 000 powojennych rysunków budownictwa drewnianego, blisko 40 000 fotografii, ok. 1500 planów urbanistycznych, kilkaset opracowań badawczych, a także m.in. przedwojenne i powojenne prace studenckie, rysunki projektowe i notatki badawcze. Wiele materiałów ze Zbiorów - zarówno przed, jak i po wojnie - zostało badawczo wykorzystywanych w licznych opracowaniach i publikacjach oraz przy pracach projektowych w historycznym kontekście kulturowym. Upowszechnieniu wiedzy na temat zasobu Zbioru i badań wykonanych z wykorzystaniem zawartych w nim materiałów przed wojną służyły między innymi dwa periodyki naukowe wydawane przez ZAP - "Biuletyn Historii Sztuki i Kultury", po roku 1950 przejęty przez Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk jako do dziś się ukazujący "Biuletyn Historii Sztuki" oraz seria wydawnicza "Studia do dziejów sztuki w Polsce" po wojnie niereaktywowana. Obszerniejsze monografie o tej tematyce ukazywały się w serii pod nazwą "Biblioteka ZAP", również w zarzuconych po wojnie podseriach "Architectura Militaris" oraz "Wnętrze i sprzęt". Problematykę teorii oraz historii architektury i urbanistyki podjął wydawany przez Wydział Architektury PW "Kwartalnik Architektury i Urbanistyki" o bez mała siedemdziesięcioletniej już dziś tradycji. W tym periodyku pomiary i wstępne opracowania obiektów mierzonych i badanych przez ZAP ukazywały się co roku w formie w miarę regularnie publikowanych "sprawozdań z pomiarów ZAP". Od około 20 lat, ze względu na zmianę profilu i wydawcy Kwartalnika, ta forma systematycznego publikowania prac badawczych i inwentaryzacyjnych Zakładu oraz współpracujących z nim jednostek WAPW została jednak zarzucona. Mając powyższe na uwadze, zespół Zakładu Architektury Polskiej, po wielu dyskusjach, doszedł do przekonania, że nadeszła pora by powrócić do dobrej zakładowej tradycji i w nawiązaniu do publikowanych przez Zakład w okresie międzywojennym, a niereaktywowanych po wojnie "Studiów do dziejów sztuki w Polsce", podjąć na powrót własną działalność wydawniczą. Powstał pomysł wydawania przez ZAP we współpracy z Oficyną Wydawniczą PW serii wieloautorskich recenzowanych monografii pt. "Studia do dziejów architektury i urbanistyki w Polsce", w ramach której corocznie planujemy publikować jeden tom zawierający wyniki prac naukowych oraz ilustrowane opracowania dotąd szerzej badawczo niewykorzystanych archiwalnych materiałów dokumentacyjnych i pomiarowych z zakresu wybranego zagadnienia szeroko pojętej problematyki badań nad architekturą i urbanistyką z terenu dawnej i obecnej Rzeczypospolitej. Chcielibyśmy też bardzo aby w każdym z kolejnych tomów naszej serii znalazło się miejsce na publikację materiałów biograficznych dotyczących wybitnych badaczy historii polskiej architektury i urbanistyki.

Studia do dziejów architektury i urbanistyki w Polsce. Tom II. Przyszłość rzeczy minionych

Małgorzata Rozbicka, Robert Kunkel, Monika Neff, Piotr Kilanowski, ...

W prezentowanym tomie znalazło się 6 artykułów: Architekt Władysław Marconi jako miłośnik i konserwator zabytków przeszłości (Małgorzata Rozbicka) Wpływ nowoczesnej infrastruktury technicznej na rozwiązania planu warszawskich domów dochodowych pod koniec XIX wieku oraz po roku 1900 (Piotr Kilanowski) Kościół trynitarzy na Solcu w Warszawie, pierwotnie świątynia zakonna, później parafialna (Robert Kunkel) Architektoniczne i urbanistyczne skutki kontrreformacji, na przykładzie zespołu jezuickiego w Kownie na Litwie, w świetle pomiarów inwentaryzacyjnych kościoła pw. św. Franciszka Ksawerego (Justyna Zdunek-Wielgołaska, Wojciech Wołkowski, Klara Kantorowicz) Swojskość w polskim modelu miasta-ogrodu. Polskie wczesne rozwiązania na tle zagranicznych przykładów (Alicja Szmelter) Oskar Sosnowski (1880-1939) - krąg rodzinny, edukacja szkolna, studia architektoniczne (Monika Neff)

"Studia Etnologiczne i Antropologiczne" 2014. T. 14: Globalizacja jako wyzwanie dla zachowania i upowszechniania dziedzictwa kulturowego w Europie Środkowo-Wschodniej

red. Halina Rusek, red. Jacek Szczyrbowski

Wiedza o procesie globalizacji, jego kierunkach i skutkach jest niespójna, rozproszona, a sam termin globalizacja różnie rozumiany i interpretowany. Nie jest zatem łatwo połączyć ze sobą globalizację oraz dziedzictwo kulturowe, jednak autorzy przyczynków zawartych w kolejnym tomie „Studiów Etnologicznych i Antropologicznych” postanowili tę trudność pokonać. Globalizacja jest poważnym wyzwaniem dla dziedzictwa kulturowego. Jeden aspekt tego wyzwania to oczywiste zagrożenie w postaci najważniejszego mechanizmu globalizacji, czyli homogenizacji, powszechnej dążności do ujednolicenia i uproszczenia wszelkich treści, w tym treści z zakresu kultury. Drugi aspekt to szansa na wprowadzenie dziedzictwa kulturowego – narodowego i lokalnego – w globalny obieg wiedzy o świecie, a więc w obieg dający niepowtarzalną możliwość zaistnienia na skalę ogólnoświatową. Publikacja skierowana jest przede wszystkim do etnologów, socjologów, kulturoznawców, ale także osób zajmujących cię na co dzień upowszechnianiem dziedzictwa kulturowego. W pracy podjęta została m.in. tematyka wpływu globalizacji na tożsamość człowieka, przedstawiono rolę upowszechniania dziedzictwa kulturowego w globalnej rzeczywistości oraz ukazano przemiany jakie dotykają dziedzictwo kulturowe w dobie globalizacji.

"Studia Etnologiczne i Antropologiczne" 2015. T. 15

red. Grzegorz Odoj, Magdalena Szalbot

Począwszy od 2015 roku na łamach „Studiów Etnologicznych i Antropologicznych” oprócz artykułów, rozpraw naukowych i doniesień z badań publikowane będą recenzje i sprawozdania, a w kolejnych numerach planowane jest utworzenie działu „Varia”, obejmującego m.in. komunikaty, omówienia, kronikę. W tomie 15 – opublikowanym w nowej formule – dział „Artykułów” składa się z trzech części: Przeobrażenia współczesnej przestrzeni miejskiej; Miasto i miejskość – między ładem a żywiołem; Doświadczanie miasta i tożsamość miejsca. W części pierwszej – poświęconej przemianom zachodzącym obecnie w przestrzeni miejskiej – omówiono: znaczenie przyrody w mieście; żywioł i ład przestrzeni miejskiej; nowe trendy, nowe potrzeby mieszkańców miasta. W części drugiej – skoncentrowanej na ładzie/żywiole przestrzeni miejskiej – zaprezentowano: miejską ulicę jako przestrzeń życia politycznego; miasto jako przestrzeń performansu kulturowego; przypadek zabawy w mieście: shoefiti; proces dramatyzacji przestrzeni miejskiej; Kijowski Majdan jako symbol nowej Ukrainy; specyfikę Omdurmańskiej ulicy. Część trzecia – dotycząca doświadczania miasta i tożsamości miejsca – zawiera artykuły m.in. na temat: pejzażu dźwiękowego miejsca zamieszkania; Urbexersów – eksploratorów opuszczonego miasta; współczesnych autoidentyfikacji mieszkańców Zaolzia.

"Studia Etnologiczne i Antropologiczne" 2016. T. 16

red. Michał Rauszer, red. Grzegorz Studnicki

Za każdym razem, kiedy żegnamy się z jakimś paradygmatem, obszarem badawczym, warunkiem praktykowania antropologii czy w ogóle z historią, szybko okazuje się, że wraca to w innej, nowej formie i niekoniecznie jako farsa, jak powiedziałby klasyk myśli społecznej. Wraz z osławionym „końcem historii” Francisa Fukuyamy mieliśmy oto przejść do pozbawionego społecznych tarć społeczeństwa liberalnego, kształtowanego przez odniesienie do indywiduum, jako punktu wyjścia polityki i społecznego zarządzania. Choć polityka i ekonomia nadal są oparte na tym indywidualistycznym paradygmacie, to można dostrzec symptomy próby budowania wspólnotowości na nowo. Próby te dodatkowo są wzmacniane przez permanentny już kryzys finansowy, który rozpoczął się w 2008 roku, czy trzaskający w szwach uniwersalizm europejski. Tutaj z punktu widzenia antropologa pojawia się pierwsza kwestia, a mianowicie: jak powiązać te globalne procesy z lokalnymi formami wytwarzania tożsamości czy wspólnotowości? Trudno doszukiwać się bezpośredniego oddziaływania transakcji finansowych dokonywanych tysiące kilometrów od Polski na swoistą wspólnotowość użytkowników ogródków działkowych i walki o ich utrzymanie. To, co łączy oba procesy, to wpisanie w globalne przemiany wzajemnego splotu ekonomii, kultury i ideologii, dla których punktem odniesienia jest „rentowność”. Pojawia się tutaj oczywiście problem zaangażowania antropologa w badania, a jest to problem nie tyle etyki badawczej, ile etyki badających, a więc tego, jaki zbiór wartości będą oni podzielać. Tak zwany zwrot zaangażowany w antropologii i badaniach etnograficznych został już w Polsce zasygnalizowany i coraz częściej traktuje się go jako podstawowy paradygmat. W niniejszej publikacji proponujemy przyjrzeć się tej zmianie między innymi od strony próby zaprzęgnięcia do badań etnograficznych praktyk artystycznych oraz animacyjnych. Takie analizy, uzupełnione o przegląd teorii dotyczących metodyki tego typu badań, stanowią próbę rozpoznania „stopnia zero” praktykowania antropologii.   Od Redakcji (fragment)

"Studia Etnologiczne i Antropologiczne" 2017. T. 17

red. Maciej Kurcz, Magdalena Szalbot

Tom rozpoczynają artykuły z zakresu szeroko rozumianej ekologii kulturowej. To nie przypadek. Cieszyński ośrodek etnologii i antropologii kulturowej zajmuje się tą problematyką od wielu lat, a w ostatnim czasie, na tej podstawie, utworzono na studiach II stopnia nową specjalność. Ekologia to jednak nie wszystko. W tomie są także artykuły, które – co nas szczególnie cieszy – ukierunkowane są na Afrykę. To kontynent, który za sprawą zarówno wyjątkowości, jak i uniwersalności swych problemów skupia na sobie coraz większą uwagę badaczy. Widać to także w naszym czasopiśmie. W części Spojrzenie na Afrykę znajdziecie Państwo, między innymi, informacje o bolączkach edukacji wśród społeczności postpasterskich, konsekwencjach i specyfice globalizacji i konsumeryzmu afrykańskiego, dyskursie kolonialnym i jego współczesnych reminiscencjach czy percepcji czasu. Wszystko to zostało ukazane w oryginalnych pracach badawczych. Numer zamykają teksty, których spinającą klamrą jest typowo antropologiczne spojrzenie (lub, jak kto woli, Antropologiczne konteksty kultury).   /fragment – od redakcji, M. Kurcz, M. Szalbot/

Studia filologiczne w Polsce z perspektywy studenta

Maciej Smuk, Monika Grabowska, Magdalena Sowa

Monografia Studia filologiczne w Polsce z perspektywy studenta jest rezultatem projektu badawczego "Filologia obca w perspektywie studenta. Diagnoza reprezentacji i oczekiwań a modelowanie procesu kształcenia neofilologicznego w Polsce", realizowanego w latach 2019-2023 pod patronatem Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego. Jego główną intencją było lepsze poznanie studentów filologii obcych w Polsce - ich oczekiwań, potrzeb, planów, aspiracji, marzeń, przyczyn zadowolenia i niezadowolenia ze studiów itp. Badanie objęło 4893 studentów pierwszego i ostatniego roku studiów licencjackich i magisterskich 43 różnych kierunków filologicznych na 13 polskich uczelniach publicznych. Książka jest skierowana do szerokiego gremium odbiorców: kadry dydaktycznej i władz kierunków językowych, władz uczelni, decydentów na poziomie instytucji państwowych związanych ze szkolnictwem wyższym oraz interesariuszy zewnętrznych. Powinna zainteresować również samych studentów studiów językowych - w końcu to oni mają korzystać z nich w największym stopniu. Monika Grabowska - adiunkt w Instytucie Filologii Romańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, członek Zakładu Językoznawstwa Francuskiego i Pracowni Dydaktyki Języka Francuskiego. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się obecnie wokół nieformalnego uczenia się języków obcych. Autorka bądź współautorka ponad 70 publikacji polskich i zagranicznych z dziedziny językoznawstwa i glottodydaktyki. Magdalena Sowa - profesor uczelni w Katedrze Lingwistyki Stosowanej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Nauczanie języków obcych dla potrzeb i do celów zawodowych oraz kształcenie nauczycieli języków obcych wpisują się w główny nurt jej zainteresowań badawczych. Autorka i współautorka licznych publikacji z zakresu glottodydaktyki, a w szczególności dydaktyki języka specjalistycznego. Maciej Smuk - profesor uczelni w Instytucie Romanistyki na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania badawcze dotyczą psychologicznych i społecznych aspektów nauki języków obcych. Autor lub współautor trzech pozycji książkowych, współredaktor kilku monografii i autor kilkudziesięciu artykułów opublikowanych w Polsce i za granicą. (...) z punktu widzenia obiektu badań Autorzy z pewnością poruszają zagadnienie niezwykle istotne i aktualne. Z uwagi na szeroki zasięg i zakres badania oraz przekrojowe ujęcie badawcze, obejmujące zasięgiem szeroką paletę różnych kierunków filologicznych na tle literatury przedmiotu, monografia stanowi pozycję bardzo atrakcyjną, wypełniając niejako istniejącą w tym aspekcie lukę badawczą (...). Monografia wnosi znaczący wkład do wspomnianego dyskursu badawczego nad rolą i kształtem studiów filologicznych w Polsce. Na uwagę zasługują także trafne rekomendacje Autorów odnośnie do dalszych perspektyw i rekomendacje w ww. aspektach. dr hab. Jacek Makowski, prof. UŁ Analiza wyników realizowanego przez nas projektu może pozwolić odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu - zdaniem studentów studiów licencjackich i magisterskich - studia językowe przygotowują do różnych wyzwań współczesności. A wyzwań tych nie brakuje. Rozwój nowych dyscyplin i subdyscyplin naukowych, zmieniające się uwarunkowania geopolityczne, mobilność na rynku pracy, różnojęzyczność i wielokulturowość, wzrost specjalizacji branżowej w wielu sektorach, rozwój nowych form życia kulturalnego - to tylko kilka z tych, które charakteryzują teraźniejszość, ale i wpływają na przyszłość, niekiedy nawet determinując ją. Wydaje się konieczne uwzględnianie ich w długofalowym myśleniu o kształceniu filologicznym w Polsce. fragment Wstępu

Studia galicyjskie

Alois Woldan

Studia galicyjskie poświęcone są wielonarodowym zjawiskom dawnej Galicji, miastom i ludziom opisanym albo piszącym w różnych językach tego kraju (po polsku, po ukraińsku, po niemiecku). Metoda komparatystyczna, rzadko na razie stosowana w badaniach galicyjskich, pozwala postrzegać pojedyncze teksty jako elementy jednej całości, jednej wielkiej literatury galicyjskiej. Tematami tych szkiców są miasta Lwów i Kraków, etniczna grupa Hucułów oraz poszczególni autorzy galicyjscy z XIX i XX wieku (Franz Kratter, Iwan Franko, Hermann Blumenthal, Jerzy Harasymowicz, Andrzej Kuśniewicz, Jurij Andruchowycz i inni) w kontekście galicyjskim. Posłowie do książki napisał prof. Jacek Purchla. Alois Woldan - studiował teologię, slawistykę i komparatystykę na uniwersytetach w Innsbrucku i Woroneżu (Rosja). Pracował w katedrach slawistyki uniwersytetów w Innsbrucku, Salzburgu, Passau oraz jako lektor austriacki w Moskwie i we Wrocławiu. Obecnie jest profesorem literatur słowiańskich na Uniwersytecie Wiedeńskim, wykłada historię literatury polskiej i ukraińskiej.

Studia hebraica. Księga pamiątkowa. Seminarium Wiedzy o Hebrajszczyźnie Biblijnej dedykowana Pani Profesor Kamilli Termińskiej

red. Marta Zając, Ireneusz Kida

Studia Hebraica to wyjątkowy zbiór artykułów i wspomnień, których początek i inspirację stanowiły spotkania z Panią Profesor Kamillą Termińską, na zorganizowanym przez nią i prowadzonym przez kilkadziesiąt lat Seminarium Wiedzy o Hebrajszczyźnie Biblijnej. Studia językoznawcze przeplatają się z szerszą refleksją nad żydowską kulturą i religią. Analizy hebrajskich rdzeni i leksemów wraz z ich symboliką (mężczyzna, kobieta, noga, krew); analizy znanych biblijnych fraz (Arka Pana, światło i ciemność; bezład i pustkowie, nawrócenie); hebrajski paralelizm; studia nad chasydyzmem; spory rabinów; mistyka liter hebrajskiego alfabetu; obraz żyda w kulturze i literaturze polskiej, renesansowe przekłady Biblii; postaci żydowskich krytyków literackich, rozważania nad ideą uniwersytetu i naukowego autorytetu – to imponujący wachlarz zagadnień, przedstawianych z badawczą pasją i osobistym zaangażowaniem. Obrazu dopełniają krótkie formy poetyckie oraz wplecione w teksty naukowe wątki bardzo osobiste. Tom zawiera także liczne dodatki oddające specyfikę seminaryjnych spotkań, a także obszerne cytaty z prac naukowych pani profesor Termińskiej, w których znajdziemy jej osobiste przemyślenia na temat języka, językoznawstwa, kultury Zachodu, Biblii hebrajskiej i wiele innych.

Studia nad Pańćaratrą. Część II. W poszukiwaniu tożsamości

Marzenna Czerniak-Drożdżowicz

Druga część Studiów nad Pańćaratrą, nosząca podtytuł W poszukiwaniu tożsamości, jest kontynuacją wątków podjętych w pierwszej części zatytułowanej Studia nad pańćaratrą. Tradycja i współczesność, która była nowatorską w polskiej literaturze indologicznej oraz obszerną prezentacją pańćaratry jednej z wczesnych indyjskich tradycji religijnych, dopiero od niedawna stanowiącej pole intensywnych badań indologicznych. Pańćaratra odgrywała ważną rolę w kształtowaniu się zjawiska nazywanego hinduizmem i do dziś wywiera znaczny wpływ na życie społeczności wyznawców tradycji hinduistycznych, szczególnie na południu Indii. Autorka zajmuje się kwestią podejmowanych przez przedstawicieli pańćaratry starań o zachowanie czy też uzyskanie statusu tradycji ortodoksyjnej i w pełni autorytatywnej. Przedstawia ważniejsze punkty dyskusji dotyczącej znaczenia pańćaratry, a także prezentuje kilka zagadnień związanych z jej szczególnymi ideami i praktykami, które, stanowiąc o jej wyjątkowości i tożsamości, wpływały na popularność i zdolność przetrwania tej tradycji przez wiele stuleci. Także w tej części znajdzie czytelnik liczne, a zarazem pierwsze polskie przekłady fragmentów tekstów tradycji oraz autorski materiał fotograficzny zebrany podczas badań terenowych w Indiach.

Studia nad Pańćaratrą. Tradycja i współczesność

Marzenna Czerniak-Drożdżowicz

Pierwsza w polskiej literaturze indologicznej obszerna prezentacja pańćaratry, jednej z wczesnych indyjskich tradycji religijnych. Pańćaratra, klasyfikowana jako wczesna wisznuicka tradycja tantryczna, stanowi dopiero od niedawna pole intensywnych badań indologicznych. Zasługuje jednak na znacznie większą uwagę zarówno ze względu na rolę w kształtowaniu się zjawiska określanego hinduizmem, jak i realny i trwający do dziś wpływ na życie społeczności wyznawców tradycji hinduistycznych, szczególnie na południu Indii. Autorka, wychodząc od przedstawienia tradycji pańćaratry i jej literatury na tle innych tradycji tantrycznych, poprzez uwagi dotyczące egzegezy tekstów religijnych przechodzi do wyników badań terenowych prowadzonych wśród przedstawicieli tradycji na południu Indii. Dalsza część książki dotyczy kluczowej dla tradycji tantrycznych ceremonii inicjacji. Autorka przedstawia pierwszy polski przekład większej partii tekstu pańćaratry - rozdziału dotyczącego inicjacji, pochodzącego z jednego z kanonicznych tekstów pańćaratry, Jaykhyasaühit, umożliwiając czytelnikowi konfrontację z oryginalnym tekstem tradycji. Łącząc badania nad tekstami źródłowymi z badaniami nad współczesnym stanem tradycji, autorka wpisuje się w istotny nurt indologii, umieszczający klasyczne badania filologiczne w szerokiej interdyscyplinarnej perspektywie. Książkę uzupełnia autorski materiał fotograficzny zebrany podczas badań terenowych w Indiach.

Studia nad prawem - rozważania młodych naukowców. Tom I

Magdalena Gurdek (red.)

Grupa prawie 30 słuchaczy, prowadzących badania w różnych gałęziach prawa, poddała analizie szeroki zakres zagadnień – stąd uniwersalny tytuł, jakim została opatrzona całość. Znalazły się tutaj bowiem rozważania zarówno z prawa cywilnego, karnego, administracyjnego, finansowego, konstytucyjnego, jak i z historii prawa. Dlatego też książka ta jest skierowana do szerokiego grona odbiorców.

Studia nad prawem. Rozważania młodych naukowców.Tom II

red. Magdalena Gurdek

Niniejsza monografia stanowi już drugi zbiór opracowań naukowych przygotowanych przez młodych badaczy, pracujących nad swoimi doktoratami w ramach eksternistycznego trybu przygotowania rozprawy doktorskiej, prowadzonego przez Akademię Humanitas.

Studia o gusłach i czarach. Tom drugi

Ryszard Berwiński

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu. Książka autorstwa poety, tłumacza i folklorysty Ryszarda Berwińskiego (1819-1879) to znakomity zbiór wiedzy prezentujący nam dzieje oraz znaczenie ludowych przesądów, zabobonów, czarów istot niezwykłych i wierzeń. O swoim dziele obejmującym dwa tomy sam tak pisał we wstępie: Od roku 1836 zacząłem spisywać to, com za najmłodszych lat moich słyszał w godzinach wykradzionych czujnej baczności matczynej od prządek i starych gospodyń. Większa część w tym czasie spisanych klechd i powiastek zalega tam jeszcze gdzieś u mnie po tekach i nigdy już pewnie światła dziennego nie ujrzy. Wyniosłem z nich inne a różne wyobrażenia o ludzie i o jego duchowo-umysłowym życiu inne a różne od tego, co w tej mierze różni nasi dotąd wypowiedzieli pisarze. Wnet nowa w położeniu moim zaszła zmiana, która mi podała sposobność do dalszego rozwijania tych moich postrzeżeń i do wypróbowania ich prawdziwości, o ile w teorii być może, najwięcej praktycznego. Dzieło Berwińskiego to prawdziwa kopalnia wiedzy o wierzeniach ludowych sięgających częstokroć zamierzchłych pogańskich czasów, które powinien poznać każdy, komu bliska jest nasza przeszłość i nasze rodzime tradycje.

Studia o gusłach i czarach. Tom pierwszy

Ryszard Berwiński

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu. Książka autorstwa poety, tłumacza i folklorysty Ryszarda Berwińskiego (1819-1879) to znakomity zbiór wiedzy prezentujący nam dzieje oraz znaczenie ludowych przesądów, zabobonów, czarów istot niezwykłych i wierzeń. O swoim dziele obejmującym dwa tomy sam tak pisał we wstępie: Od roku 1836 zacząłem spisywać to, com za najmłodszych lat moich słyszał w godzinach wykradzionych czujnej baczności matczynej od prządek i starych gospodyń. Większa część w tym czasie spisanych klechd i powiastek zalega tam jeszcze gdzieś u mnie po tekach i nigdy już pewnie światła dziennego nie ujrzy. Wyniosłem z nich inne a różne wyobrażenia o ludzie i o jego duchowo-umysłowym życiu inne a różne od tego, co w tej mierze różni nasi dotąd wypowiedzieli pisarze. Wnet nowa w położeniu moim zaszła zmiana, która mi podała sposobność do dalszego rozwijania tych moich postrzeżeń i do wypróbowania ich prawdziwości, o ile w teorii być może, najwięcej praktycznego. Dzieło Berwińskiego to prawdziwa kopalnia wiedzy o wierzeniach ludowych sięgających częstokroć zamierzchłych pogańskich czasów, które powinien poznać każdy, komu bliska jest nasza przeszłość i nasze rodzime tradycje.

Studia o mediach, kulturze i komunikacji

Marek Ostrowski

Książka zawiera szereg szkiców, których wspólną cechę stanowi refleksja nad współczesną kulturą. Ten przeznaczony dla studentów dziennikarstwa zbiór tekstów porusza kluczowe tematy mediologii. Zastosowano szereg narzędzi badawczych i pojęć, które próbują uchwycić charakterystyczne cechy współczesności, takie jak: wielokulturowość, globalność i wielopłaszczyznowość zjawisk komunikacyjnych w społeczeństwie konsumpcyjnym, złożoność etycznej problematyki cechującej życie we współczesnym świecie, skomplikowany opis rzeczywistości.

Studia o sztuce polskiej XIX i XX wieku

Aneta Pawłowska

Publikacja dotyczy różnorodnych zjawisk występujących w sztuce polskiej XIX i XX w. Autorka omawia dramatyczne przejście od estetyki realizmu poprzez modernizm, okres wolnej Polski dwudziestolecia międzywojennego, trudne lata II wojny światowej i PRL aż po dzień dzisiejszy. Zwraca uwagę na napięcie, jakie wytwarza się w odbiorze dzieł sztuki uwikłanych w relacje pomiędzy silnym, patriotycznym etosem walki narodowowyzwoleńczej i apologią narodu polskiego a sentiment del’art. adresowana jest do osób zainteresowanych historią sztuki polskiej ostatnich dwóch wieków. Dla muzealników oraz osób zajmujących się obrotem dziełami sztuki może stanowić pomoc w zakresie ustalania proweniencji wytworów mniej znanych artystów (takich jak Henryk Weyssenhoff, Henryk Piątkowski, Henryk Kuna, Edward Wittig, Łukaszowcy, Rytmiści). „Książka jest zbiorem siedmiu esejów na temat sztuki polskiej od schyłku XIX do XX w. Dobór tematów jest bardzo ciekawy i z całą pewnością nieprzypadkowy, pozwalający czytelnikowi na właściwą ocenę i analizę najważniejszych zjawisk w sztuce polskiej od końca XIX aż do pierwszych lat XXI w. Wszystkie eseje cechuje bardzo staranna konstrukcja myślowa, wysoki poziom merytoryczny, a zarazem dbałość o wymagającego czytelnika. Aneta Pawłowska to bez wątpienia doświadczony historyk sztuki, czołowa reprezentantka średniego pokolenia polskich badaczy, związana z coraz ciekawszym i prężniej działającym środowiskiem łódzkim, autorka wielu bardzo interesujących tekstów, z lektury których można wywnioskować, że jest typem badacza kompletnego, lubiącego chodzić własnymi drogami, a zarazem pisać szczerze i otwarcie o tematach dotąd pomijanych lub ocenianych i analizowanych z jednej tylko perspektywy. Jestem głęboko przekonany, że książka nie tylko stanie się jedną z najchętniej czytanych pozycji przez liczne grono znawców i miłośników sztuki polskiej XIX i XX w., lecz także pozwoli innym badaczom na szersze spojrzenie na wybrane zjawiska mające miejsce w dziejach naszego malarstwa i rzeźby ostatnich 150 lat”. Prof. dr hab. Lechosław Lameński Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Studia Politicae Universitatis Silesiensis. T. 14

red. Jan Iwanek, Rafał Glajcar

Artykuły 14. tomu „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” pomieszczono w czterech blokach. Dział „Systemy polityczne i gospodarcze” zawiera teksty: T. Kubina poświęcony analizie systemu gospodarczego UE, zwłaszcza jego cech charakterystycznych dla poszczególnych państw unijnych, będących również konsekwencją procesów integracji; M. Matyi dotyczący funkcjonowania szwajcarskich instytucji demokracji bezpośredniej i roli mniejszości muzułmańskiej w demokratycznym systemie politycznym; A. Kandzi poświęcony australijskiemu ruchowi republikańskiemu działającemu na rzecz odrzucenia monarchy brytyjskiego jako głowy państwa. W dziale „Polityka społeczna” pomieszczono teksty: B. Zasępy, która postuluje wczesne podjęcie działań minimalizujących skutki starzenia się społeczeństwa; P. Grzywny dotyczący tego, że bezpieczeństwo zdrowotne z racji swojej ważkości wymaga nieustannych zabiegów doprecyzowujących; N. Stępień poświęcony konieczności podjęcia działań oświatowych wobec braku skuteczności wdrażanych dotąd mechanizmów wyrównawczych. W dziale „Stosunki międzynarodowe” znalazł się tekst T. Okraski, który zwraca uwagę na to, że i zamierzone, i nieoczekiwane efekty działań chińskiego przywódcy mogą wpływać na relacje chińsko-indyjskie.            Ostatni artykuł w tomie – T. Głogowskiego – stanowi zawartość działu „Komunikowanie społeczne” i dotyczy sytuacji mediów tradycyjnych, które wobec rozwoju nowych kanałów komunikowania muszą sprostać stojącym przed nimi wyzwaniom. Tom zamyka dział „Recenzje i omówienia” z recenzją autorstwa Ł. Goniaka.

Studia Politicae Universitatis Silesiensis. T. 15

red. Jan Iwanek, Rafał Glajcar

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis” ukazuje się z inicjatywy Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego. Autorami większości zamieszczonych w tomie piętnastym artykułów są uczestnicy IV Zjazdu Katedr i Zakładów Systemów Politycznych, który odbył się w dniach 12–14 maja 2015 roku w Wiśle-Jaworniku. Tematykę Zjazdu i zarazem prezentowanych tu tekstów stanowiły badania dotyczące specyfiki partii politycznych, a artykuły niniejszego zbioru pomieszczono w dwóch działach. W dziale „Partie i systemy partyjne” znalazły się teksty: Jana Iwanka (w j. angielskim) dotyczący stricte politologicznej (w opozycji do prawniczej) definicji partii politycznej, Jarosław Szymanek wyjaśnia zagadnienie „politycznej reprezentacji”, Liana Hurska-Kowalczyk prezentuje problematykę wpływ grup nacisku struktur oligarchicznych na życie polityczne państwa ukraińskiego, Sebastian Kubas analizuje siły i pozycję, dominujących ugrupowań prawicowych w Czechach (ODS) i na Węgrzech (Fidesz), a Paweł Laidler podejmuje temat judykalizacji polityki z perspektywy ewolucji statusu prawnego mniejszości seksualnych w USA. Marek Gołosz przedstawia znaczenie i fenomen wyborczej i parlamentarnej stabilności partii Koalicja Kanaryjska, Krzysztof Kowalczyk zaś analizuje założenia programowe polskich  partii politycznych wobec religii i Kościoła. Dział zamyka artykuł Tomasza Koziełły poświęcony relacjom wewnątrz Ligi Polskich Rodzin. Dział „Wybory i kampanie wyborcze” otwiera artykuł Macieja Drzonka, w którym autor zwraca uwagę na fenomen „wiecznych prezydentów” (wielokadencyjnych) w miastach na prawach powiatu. Z kolei Agnieszka Łukasik-Turecka przedstawia sposoby wykorzystania przez komitety wyborcze czasu antenowego w ramach nieodpłatnych audycji wyborczych. Tematem artykułu Szymona Kołodzieja jest VI powszechna elekcja prezydencka w Polsce i przyczyny wyborczego zwycięstwa kandydata PiS. W ostatnim artykule działu Jakub Mielewczyk analizuje zmiany w estońskim systemie wyborczym w latach 1992–2015. Całość zamykają dwie recenzje autorstwa Zbigniewa Kantyki i Rafała Riedla.

Studia Politicae Universitatis Silesiensis. T. 16

red. Rafał Glajcar, red. Jan Iwanek

Dziewięć artykułów będących efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych to zawartość 16. tomu wydawnictwa ciągłego „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” firmowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego.  Teksty – jak zawsze – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Systemy polityczne i gospodarcze”, „Stosunki międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne” oraz „Myśl polityczna”. W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty. Sławomir Czech główny problem swojego artykułu zawarł w pytaniu o przyczyny wyjątkowej kondycji szwedzkiej gospodarki oraz finansów publicznych po recesji 2008‒2009. Drugi artykuł w dziale, autorstwa Katarzyny Todos, zawiera tezę,  że właściwe funkcjonowanie systemu praw i wolności człowieka i obywatela jest możliwe pod warunkiem istnienia środków umożliwiających ich egzekwowanie. W dziale drugim pomieszczono trzy teksty. Kazimierz Jóskowiak analizuje kwestię współpracy terytorialnej i jej instrumenty prawne w WE i UE oraz przedstawia mechanizmy nią rządzące. Łukasz Wojcieszak, charakteryzuje Szanghajską Organizację Współpracy z uwzględnieniem jej tendencji do ewoluowania od organizacji bezpieczeństwa, zwłaszcza militarnego, do stowarzyszenia skupionego na współpracy i integracji gospodarczej. Justyna Łapaj analizując problem Polaków osadzonych w ekwadorskich więzieniach za przemyt narkotyków, przedstawia specyfikę latynoamerykańskiego systemu penitencjarnego. Dział „Komunikowanie społeczne” otwiera artykuł Stanisława Michalczyka analizującego politykę medialną z  odwołaniem się do płaszczyzn regulacji: government i governance. Katarzyna Brzoza podjęła kwestię udziału kobiet w wyborach parlamentarnych, akcentując rolę, miejsce i wykreowany wizerunek medialny liderek czołowych partii podczas kampanii wyborczej w 2015 r. Dariusz Krawczyk koncentruje się na wykorzystaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych  w odniesieniu do prasy samorządowej, zwracając uwagę skutki wchłaniania mediów tradycyjnych przez cyberprzestrzeń. Ostatni artykuł w niniejszym tomie został włączony do działu „Myśl polityczna”. Jest to tekst  Małgorzaty Zarębskiej, która analizuje treść ogłoszonej w maju 2015 roku encykliki papieskiej Laudato si’, zastanawiając się, czy więcej w niej tradycji Kościoła, czy nowego spojrzenia na  konkretne problemy społeczne.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 17

red. Jan Iwanek, red. Robert Radek

Piętnaście artykułów będących efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych to zawartość 17. tomu wydawnictwa ciągłego „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” autoryzowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego.  Teksty – jak zawsze – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Teoria polityki”, „Systemy polityczne”, „Partie polityczne i systemy partyjne”, „Polityka społeczna i regionalna”, „Prawo międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne”. W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty. A. Chodubski rozważa problem autorytaryzmu w kontekście współczesnego życia politycznego, a A. Hołub podejmuje kwestię rozwoju terroryzmu któremu sprzyja środowisko radykalne i ekstremistyczne. W dziale drugim J. Iwanek analizuje temat  systemów wyborczych przez pryzmat ich aspektów metodologicznych (j. ang.), S.  Grabowska zajmuje się kwestią odpowiedzialności konstytucyjnej w odniesieniu do  prezydenta Słowenii (j. ang.), a pytanie o Hiszpanię jako państwo federalne stawia M. Domagała. W kolejnym dziale A. Rudowski przedstawia stosunek partii politycznych do modernizacji państwa jako kryterium różnicowania aktorów sceny politycznej. M. Dobrowolski na przykładzie J. Kaczyńskiego  rozważa problem przywództwa politycznego w opozycji. Nad rolą partii Jedna Rosja na rosyjskiej scenie politycznej zastanawia się J. Jendrysko, a Ł. Wilkoń analizuje (j. ang.) przypadek włoskiej partii Lega Nord pod kątem jej ideologii. W następnym dziale skalą i dynamiką zagrożenia ubóstwem ekonomicznym polskich rodzin wielodzietnych w latach 2006–2015 zajmuje się B. Zasępa. B. Jewartowski przybliża zagadnienie oszustw metoda „na wnuczka”, a B. Toszek – kwestię uwarunkowań dynamiki rozwoju organizacji pozarządowych w Polsce. B. Pieruszek zaś analizuje  (j. ang.) zagadnienia rozwoju regionalnego na przykładzie regionów Śląska. Kolejny dział to artykuł J. Iwanka (j. ang.) o językowym ujęciu definicji przestępstw w międzynarodowym prawie karnym. W dziale następnym tekst (j. ang.) autorek M. Antón Crespo i M.Y. Fernández Ramos, które omawiają teorię opartą na empirycznym podejściu do wizerunku osób starszych w prasie cyfrowej w Kastylii y León. Całości dopełnia – z dwiema recenzjami – dział „Recenzje i omówienia”.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 18

red. Rafał Glajcar, red. Jan Iwanek

„Studia Politicae Uniwersitatis Silesiensis” od prezentowanego tomu 18 są oficjalnie czasopismem o charakterze półrocznika. Jednak, jak zawsze, teksty – będące efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych stanowią zawartość periodyku firmowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Myśl polityczna”, „Systemy polityczne”, „Polityki publiczne”, „Stosunki międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne”, „Recenzje i omówienia”. W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty: Lucjana Wrońskiego Pamięć o początkach ustanowienia ładu politycznego a jego prawomocność oraz Małgorzaty Zarębskiej Nowożytność i chaos współczesności. Koncepcja "nowej nauki polityki" w ujęciu Erica Voegelina. W dziale drugim pomieszczono cztery teksty: Sebastiana Kubasa Legitymizacja i alternacja władzy na Węgrzech, Roberta Rajczyka Prawno-instytucjonalny wymiar podmiotowości politycznej mniejszości etnicznych w Republice Kosowa, Bartłomieja H. Toszka Anglicanorum Coetibus jako instrument restytucji wpływów Kościoła katolickiego w Anglii i Walii oraz Dominika Szczepańskiego The course of competition and political consequences of the municipal elections in Rzeszów in 2014. Dział „Polityki publiczne” zawiera tylko jeden artykuł Natalii Stępień-Lampy Główne zmiany w oświacie w pierwszym roku rządów Prawa i Sprawiedliwości. W kolejnym dziale – o stosunkach międzynarodowych – znajdujemy opracowania Anny Czyż Państwa Grupy Wyszehradzkiej wobec kryzysu migracyjnego i Mirona Lakomego Cyber-jihad comme une menace pour la sécurité des États. Swoje teksty publikują też Marian Mencel Japonia w polityce bezpieczeństwa ChRL oraz Tomasz Okraska Spór terytorialny o Archipelag Spratly na Morzu Południowochińskim – wybrane aspekty. Aspekty komunikowania społecznego w kolejnym dziale przybliżają Katarzyna Brzoza Mężczyzna w wirtualnym świecie. Polskie portale internetowe dla mężczyzn i Monika Kornacka-Grzonka Lokalne portale internetowe – przyszłość komunikowania medialnego na poziomie lokalnym. Tom zamyka recenzja książki Andrzeja Kubki Modele demokracji w Skandynawii, dokonana przez Roberta Radka.