Bogusław Schaeffer Webern Słuchowisko

Paweł Bitka Zapendowski

Bogusław Schaeffer (1929-2019) napisał sztukę o Antonie Webernie gdy miał 26 lat, jeszcze przed "odwilżą" 1956 roku. Trudno nie zauważyć dojrzałości w przedstawieniu problematyki kariery artystycznej przez młodego muzyka. Tytułowego Weberna pokazał w dramacie jako twórcę wiernego sobie i swoim ideałom, połączonego więzami przyjaźni z nauczycielem SchOnbergiem - komponującym w stylu dodekafonicznym oraz rówieśnikiem Albanem Bergiem. W książkach Schaeffera o muzyce XX wieku, m.in.: w Nowej muzyce z 1958 roku, będącej szczegółowym kompendium technik kompozytorskich, i tych następnych, już pisanych w sposób bardziej przystępny, Webern zajmie, mimo że jakby na uboczu, miejsce zaszczytne, wybitnego nowatora. O tym, że bohaterem sztuki została postać, której monotonna raczej egzystencja pozbawiona była dramatycznych wydarzeń, a kariera wyróżniających ją akcentów, mógł przesądzić interesujący autora dysonans pomiędzy niepodważalną wartością, jaką wnosiły do rozwoju muzyki kompozycje Weberna, a lekceważeniem i niechęcią, z jaką przyjmował je świat zewnętrzny. Joanna Zając z książce Dramaturgia Schaeffera pisze: "Muzyczny świat bardzo powoli pokonywał utrwaloną niechęć do twórczości Weberna, która przez długi czas splatała się z uprzedzeniami wobec samej osoby kompozytora." Wiedzę o życiu kompozytora przyniosły dopiero badania Hansa i Rosaleeny Moldenhauerów na początku lat 60. Akcja sztuki obejmuje okres 1928-1950. Dojmujący jest opis rzeczywistości, w jakiej Webernowi przyszło tworzyć. W młodości otaczało go mieszczańskie kołtuństwo, a w kolejnych latach kultura wprzęgnięta w machinę hitlerowskiego reżimu. Zginął przedwcześnie tuż po wojnie od przypadkowej kuli, przez pomyłkę. Pomysł przeniesienia Weberna na scenę radiową powstał wraz z innymi działaniami Komitetu Obywatelskiego Pamięci o Bogusławie Schaefferze, zawiązanego przez grupę bliskich mu przyjaciół i uczniów w Krakowie. Głównym celem Komitetu jest promocja twórczości kompozytorskiej i dramaturgicznej Bogusława Schaeffera, zmarłego w 2019 roku w Salzburgu. Prezentacja tekstu odbyła się w Domu Literatury w Warszawie we współpracy ze Stowarzyszeniem Pisarzy Polskich i Związkiem Artystów Scen Polskich w 2024 roku. Paweł Bitka Zapendowski ma w dorobku dramaturgicznym teksty o twórcach: Georg Trakl - Noc Trakla, Trakl nieskończony i Trakl. Blok X, Tadeusz Kantor - Kantor w Paryżu, Jean-Michel Basquiat - Basquiat - Czarny Picasso (z Mirosławem Koniecznym), Leo Lipski (Lipszyc) - Leo Lipski Story - Miłość na Miodowej, Halina Poświatowska - Paszport dla poetki, Andrzej Wajda w monodramie Miałem wielkie szczęście. W 2022 roku Teatr Polskiego Radia zrealizował słuchowisko Leo Lipski Story - Miłość na Miodowej w reż. Anny Skuratowicz z Jerzym Schejbalem i Grażyną Barszczewską.

Bohater

Krzysztof Kamil Baczyński

Bo­ha­ter Mot­to:  Za to i ry­cerz nie la­da gwał­tow­nik,  lecz ów, co cze­ka.   C. K. Nor­wid On w wie­lo­ści stoi po­śród rze­czy,  któ­re ro­sną w po­twor­nej prze­mia­nie,  po­śród ro­ślin prze­zro­czy­stych mie­czy,  po­śród zwie­rząt, lu­dzi, a po­zna­nie  bę­dzie ob­ce mu, by trud­niej by­ło  wie­lość for­my po­łą­czyć w mi­łość.    Więc się mie­nić bę­dą i bru­nat­nieć  w zło­tych for­mach doj­rza­łe oczy,  to ob­ło­ki bę­dą dnem się to­czyć,  dnem tych spoj­rzeń, by nie by­ło ła­twiej  snów od lu­dzi, ka­mie­ni od rąk  po­roz­róż­niać, a gra­du od trąb.    A ten, któ­ry prze­ciw nie­mu za­wo­ła  o swej si­le i wstrzą­śnie owa­dem  wszech­ma­ło­ści -- przej­dzie w apo­sto­ła,  prze­mar­twia­ły swej sła­bo­ści ja­dem,  i ze stra­chu po­tę­gę gło­szą­cy  w pię­ści zmie­nić chce gwiaz­dy i słoń­ce. [...]Krzysztof Kamil BaczyńskiUr. 22 stycznia 1921 r. w Warszawie Zm. 4 sierpnia 1944 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: Pokolenie, Historia, Bez imienia, Dwie miłości, Z głową na karabinie Poeta, rysownik. Twórczość poetycką rozpoczął już jako uczeń gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, gdzie w 1939 r. zdał maturę. Związany ze środowiskiem młodzieży lewicowej, m.in. z organizacją Spartakus działającą półlegalnie w szkołach średnich. W czasie okupacji niemieckiej zbliżył się do ugrupowań socjalistycznych, wydających podziemne pisma ?Płomienie? i ?Droga?. Od 1943 r. uczestniczył w tajnych kompletach polonistycznych, w tymże roku wstąpił do Harcerskich Grup Szturmowych, które stały się zalążkiem batalionu AK ?Zośka? oraz ukończył konspiracyjną szkołę podchorążych rezerwy. Uczestnik powstania warszawskiego; poległ w walce przy Placu Teatralnym (Pałac Blanka); w parę tygodni później zginęła w powstaniu żona poety Barbara, którą poślubił w 1942 r. Nie licząc dwóch zbiorków odbitych na hektografie w 7 egzemplarzach w 1940 r. i kilku wierszy w antologiach Pieśń niepodległa i Słowo prawdziwe, zdążył ogłosić, pod pseudonimem Jan Bugaj, dwa konspiracyjne zbiory: Wiersze wybrane (1942) i Arkusz poetycki (1944) wydane nakładem ?Drogi?. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Bohater

Wiktor Mrok

Jest na ustach wszystkich... Mściciel, sadystyczny morderca... a może jedyny sprawiedliwy? W Moskwie w ciągu jednego dnia następuje seria brutalnych morderstw. Ofiarami są pośrednicy finansowi, którzy oferują tak zwane chwilówki, czyli szybkie wysokooprocentowane pożyczki, często wykorzystując nieświadomych klientów na wielkie kwoty. Pułkownik Nikiszina wraz ze swoim zespołem nie jest w stanie nadążyć za kolejnymi zgłoszeniami. A morderca porusza się niczym duch - zabija niepostrzeżenie, nie zostawia śladów, umyka kamerom i policyjnym zasadzkom. Szybko okazuje się, że ofiary łączą nie tylko malwersacje finansowe... Jak namierzyć mordercę oszustów, któremu po cichu kibicują mieszkańcy miasta? Czy zabójca zdoła doprowadzić swoją misję do końca, zanim policja połączy wszystkie tropy? Zespół śledczych w porywającym pościgu za nieuchwytnym mścicielem, który sam wymierza sprawiedliwość. Nowa książka Wiktora Mroka porywa w szaleńczą gonitwę za bezwzględnym mścicielem. Wciągający kryminał, pełen napięcia, brutalnych zbrodni i zaskakujących zwrotów akcji, który nie pozwoli na złapanie oddechu do samego końca.

Bohater

Cyprian Kamil Norwid

Bo­ha­ter Czy już nie wró­ci czas si­ły -- zu­peł­nej  Ani ma jesz­cze za­sły­nąć  Wiek, gdy po Ru­no wa­żo­no się pły­nąć  Ze zło­tej uwi­te weł­ny?...    Lec na kol­chidz­kiej tka­ni­ny ko­bier­ce  Nikt-że już wię­cej nie pra­gnie?  Lub, bo­ha­te­rów czul­si spad­ko­bier­ce,  Wo­ląż się ująć za ja­gnię?...    Smo­ka czy wiel­ki łeb dziś wy­zwie ko­go,  Ry­kiem otrę­bu­jąc tur­niej;  Lub jest-że, kto by rad go po­trzeć no­gą  I wy­nieść się na­deń gór­niej?...    Czy ra­mion mar­mur -- czy musz­ku­łów gra­nie  I ca­ło-stroj­ność bu­do­wy  Nie ma już wię­cej nic za po­wo­ła­nie  Nad straw­ność do­brą? byt zdro­wy?    Bo­ha­te­ro­wie wszak od wie­ków w wie­ki  Kraj zdo­by­wa­ją za­klę­ty --  I od Achil­la mniej by­wa ka­le­ki,  Kto nie wy­zuł z ostróg pię­ty!...    Mia­łaż­by sło­dycz chrze­ści­jań­ska, no­wa,  Za­wist­nym być Mę­stwa dru­hem? --  Gdy ona ra­czej, ja­ko bia­ło­gło­wa  Wier­na -- współ-zwy­cię­ża du­chem!    Mia­łaż­by wło­sów srebr­ność księ­ży­co­wa  Wy­zwa­lać z Dzie­jów-za­cią­gu?  Lecz sta­rość, w czas swój, by­wa wię­cej zdro­wa  Od bark grec­kie­go po­są­gu:    Moj­żesz -- wiek bli­sko prze­żyw­szy, po­wsta­wa  Wy­swo­bo­dzi­cie­lem lu­du --  He­ro­izm czy­sty wcze­śnie nie do­sta­wa,  I nie do­sta­wa -- bez cu­du! [...]Cyprian Kamil NorwidUr. 24 września 1821 w Laskowie-Głuchach Zm. 23 maja 1883 w Paryżu Najważniejsze dzieła: Vade-mecum (1858-1866), Promethidion. Rzecz w dwóch dialogach z epilogiem (1851), Bema pamięci żałobny rapsod (1851), Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie (styczeń 1856), Do obywatela Johna Brown (1859), Wanda (1851), Krakus. Książę nieznany (1851), Czarne kwiaty (1856), Białe kwiaty (1856), Quidam. Przypowieść (1855-1857), Cywilizacja. Legenda (1861), Archeologia (1866), Rzecz o wolności słowa (1869), Pierścień Wielkiej Damy, czyli Ex-machina Durejko (1872), Ad leones! (1883) Polski poeta, prozaik, dramatopisarz, eseista, tworzył także prace plastyczne. Jego edukacja miała charakter niesystematyczny, można więc powiedzieć, że we wszystkich uprawianych dziedzinach sztuki był samoukiem. Będąc żarliwym miłośnikiem piękna, służył mu nie tylko jako poeta, ale także jako rysownik, akwarelista, medalier i rzeźbiarz. Zaliczany jest do grona największych polskich romantycznych poetów emigracyjnych: utrzymywał nie tylko osobiste kontakty, ale również literacką wymianę zdań z najwybitniejszymi postaciami z tego kręgu - Z. Krasińskim, A. Mickiewiczem, J. Słowackim, F. Chopinem. Jednakże charakter twórczości Norwida każe historykom literatury łączyć go z nurtem klasycyzmu i parnasizmu. W swojej twórczości stworzył i ukształtował na nowo takie środki stylistycznie jak: przemilczenie, przybliżenie, zamierzona wieloznaczność, swoiste wykorzystanie aluzji, alegorii i symbolu. Teksty Norwida nasycone są refleksją filozoficzną. Jeśli chodzi o postawę ideową, Norwid był tradycjonalistą, ale zarazem wrogiem wszystkiego, co nazywano nieoświeconym konserwatyzmem. Początkowo związany z warszawskim środowiskiem literackim (m. in. z Cyganerią Warszawską), większość swego życia spędził poza krajem. Przebywał w wielu miastach europejskich: Dreźnie, Wenecji, Florencji, Rzymie (podczas Wiosny Ludów), Berlinie, Paryżu, a w 1853 r. udał się do Stanów Zjednoczonych. Zza oceanu wrócił jednak na wieść o wojnie krymskiej (później jeszcze wielkie ożywienie poety wywołał wybuch powstania 1863r.), by zamieszkać w Londynie, a następnie ponownie w Paryżu. Tu też zmarł w nędzy, w przytułku, w Domu św. Kazimierza i został pochowany na cmentarzu w Montmorency. Żył nader skromnie, cierpiał z powodu nasilającej się stopniowo głuchoty i ślepoty, chorował na gruźlicę. Za życia zdołał niewiele ze swych utworów wydać, był twórcą niezrozumianym i niedocenianym, stał się wielkim odkryciem dopiero w okresie Młodej Polski za sprawą obszernej publikacji pism poety przygotowanej przez Z. Przesmyckiego (pseud. Miriam), redaktora Chimery w latach 1901-1907. Wielkie zasługi dla przywrócenia Norwida literaturze polskiej uczynił autor wydania krytycznego Pism wszystkich (1971-1976) J. W. Gomulicki. autor: Marta KwiatekKupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Bohaterowie Auschwitz

Przemysław Słowiński, Teresa Kowalik

Opowieść o ludziach, którzy potrafili stawić opór piekłu. Oporem mogło być wszystko, bo wszystko było zabronione. Oporem stawała się każda działalność, która stwarzała wrażenie, że więźniowi pozostało coś z dawnej osobowości i indywidualności. KL Auschwitz to bezmiar ludzkiego cierpienia, poniżenie, rozpad osobowości i heroiczne próby ocalenia własnej tożsamości. Świat odwróconego Dekalogu. Świat odwróconych ludzkich wartości. Świat bez nadziei, bez litości dla innych, świat bez Boga. Przykazaniami tego świata było: zabijaj, kradnij albo też mów fałszywe świadectwo. Trzeba było niezwykłego męstwa, charakteru i opanowania, żeby być po prostu człowiekiem, kiedy przychodził głód, praca ponad siły, groźby i szantaże. Próba przeżycia w warunkach panujących w KL Auschwitz bez zeszmacenia się, już była bohaterstwem. Opowiemy o ludziach, którzy będąc tylko ziarnkami piasku rzuconymi w tryby wielkiej machiny terroru, potrafili skutecznie dobro przeciwstawić złu i tą drogą ocalić miłość, wiarę i nadzieję tam, gdzie inni zatracili nawet swoje człowieczeństwo. "Ochotnik do piekła" Witold Pilecki "Bohater heroicznego czynu" Maksymilian Kolbe "Zapomniany troskliwy lekarz" Józef Bellert "Anioł z Auschwitz" Stanisława Leszczyńska "Pielęgniarka z misją" Irena Wiśniewska "Krokusy" Bronisław Czech "Bokser, śmierć i szczęście" Tadeusz Teddy Pietrzykowski "Obozowa podpora duchowa" Sabina Nawara

Bohaterowie. Cześć dla bohaterów i pierwiastek bohaterstwa w historii

Tomasz Carlyle

Autor takimi słowy zachęca do przeczytania jego dzieła: Mamy tu zamiar pomówić trochę o wielkich ludziach, o sposobie, w jaki oni występowali w sprawach naszego świata, o typie, jaki im historia tego świata nadała, o pojęciu, jakie ludzkość o nich sobie wytworzyła, o dziele, jakiego oni dokonali, czyli, innymi słowy o bohaterach. Przyjęciu, jakiego doznali, i roli, jaką odegrali, o czci dla bohaterów i pierwiastku bohaterstwa w sprawach ludzkich. Oczywiście, jest to przedmiot nader obszerny i godny gruntowniejszego sposobu traktowania, niż ten, jaki my mamy nadzieję tu zastosować. Tak, obszerny to przedmiot, bezgraniczny nawet, jeśli zechcemy go pojąć należycie; bezmierny, jak sama historia powszechna, która, według mego rozumienia, jako historia tego, czego ludzkość w tym świecie dokonała, jest w gruncie rzeczy historią wielkich ludzi, na to pracujących. Ci bowiem wielcy ludzie byli przewodnikami ludzkości, wzorodawcami i w pewnym znaczeniu twórcami wszystkiego, co całe zbiorowisko ludzi zdołało zrobić, czego zdołało dosięgnąć. Wszystko, co się w świecie dopełniło, jest tylko, ściśle rzeczy biorąc, zewnętrznym, materialnym wynikiem, praktycznym wcieleniem i urzeczywistnieniem myśli, przemieszkujących w zesłanych na ten świat wielkich ludziach, to też dumą historii świata śmiało możemy to powiedzieć będzie historia tych ostatnich.

Bohaterowie Europy: Norwegia Polsce 1976-1989

Jan Strękowski

Gdy narodziła się Solidarność, wiele państw Europy wspierało polską działalność antykomunistyczną, której celem była zmiana oblicza politycznego kraju i świata. Książka dokumentuje i upamiętnia zaangażowanie narodu norweskiego w walkę, która toczyła się w Polsce. W obronie dalekiego kraju występowali nie tylko czołowi norwescy politycy, działacze społeczni, dziennikarze i artyści, ale także rzesza anonimowych obywateli, którzy z poświęceniem działali jako kurierzy czy wolontariusze.

Bohaterowie i zdrajcy. Polacy w służbach różnych wywiadów

Przemysław Słowiński

Sylwetki 25 agentów, którzy odegrali znaczącą rolę w historii wywiadu polskiego, niemieckiego, rosyjskiego, amerykańskiego, brytyjskiego. Są wśród nich ludzie działający z pobudek patriotycznych czy ideowych, a także ci, którzy kierowali się chęcią zysku, pragnieniem przygody, miłością lub koniunkturalizmem. Część postaci trudno ocenić jednoznacznie, gdyż ich działalność związana była z polityką i kontekstem historycznym. Zaliczyć do nich należy m.in. Ryszarda Kuklińskiego i Mariana Zacharskiego. Temu ostatniemu w czasach zimnej wojny udało się wykraść Amerykanom dokumentację supernowoczesnej broni, przekazaną później KGB. Wiele biografii dotyczy bohaterów ruchu oporu i żołnierzy AK, jak Kazimierz Leski, Jan Nowak Jeziorański czy rotmistrz Witold Pilecki. W książce nie brak jednak sylwetek zdrajców pracujących na rzecz gestapo czy Służby Bezpieczeństwa. Wśród sportretowanych osób są także kobiety, które wykazały się niezwykłym bohaterstwem w czasie II wojny światowej – Izabella Horodecka, Krystyna Skarbek, Elżbieta Zawacka.