Wybór pism

Ksenofont

Ksenofont Wybór pism tłum. Artur Rapaport ISBN 978-83-288-5617-2 Wstęp. Ksenofont i jego pisma I *Tło historyczne.* Gdy mówimy o kulturze greckiej, literaturze historycznej lub filozoficznej, wymowie, poezji scenicznej, a nawet o dziejach Hellady, zapominamy właściwie o Grekach, a mamy na myśli Ateńczyków. Używamy wyrazu grecki zamiast ateński, czasem odwrotnie ale do błędu nie poczuwamy się nigdy: Grecja przyjęła plony pracy ateńskiego ducha, więc grecka kul... Ksenofont Ur. ok. 430 p.n.e. w Atenach Zm.ok. 3557 p.n.e. w Koryncie Najważniejsze dzieła: Wyprawa Cyrusa (Anabaza), Agesilaos, Historia grecka, Cyropedia (Wychowanie Cyrusa), Uczta, Obrona Sokratesa, Wspomnienia o Sokratesie Grecki pisarz, historyk i żołnierz, uczeń Sokratesa. Po zakończeniu wojny peloponeskiej w 404 p.n.e. był sympatykiem narzuconych Atenom przez Spartę oligarchicznych rządów tzw. trzydziestu tyranów, wskutek czego po przywróceniu demokracji miał zamkniętą drogę kariery politycznej i wojskowej. W roku 401 przyłączył się do kilkunastu tysięcy Greków, którzy jako najemnicy w służbie Cyrusa Młodszego wzięli udział w wyprawie wojennej przeciwko jego bratu, królowi perskiemu Artakserksesowi II. Po śmierci Cyrusa w bitwie i podstępnym zamordowaniu wodzów greckich Ksenofont został jednym z dowódców armii greckich najemników wycofującej się przez tysiąc mil obcego, wrogiego kraju. Wyprawę oraz odwrót Dziesięciu Tysięcy opisał w swoim najbardziej znanym dziele, pamiętnikach pt. Wyprawa Cyrusa. Bezpiecznie dotarłszy do brzegów Morza Czarnego, razem z innymi żołnierzami zaciągnął się na służbę Sparty, prowadzącej w Azji Mniejszej wojnę z Persją. Został przybocznym oficerem króla spartańskiego Agesilaosa II, który w 396 osobiście objął naczelne dowództwo. Za udział w wielkiej bitwie pod Koroneją (394), w której Agesilaos pokonał koalicję Aten, Teb i Koryntu, Ksenofont został uznany przez Ateńczyków za wroga i skazany na banicję. Brał udział w kolejnych wyprawach wojennych Sparty podczas wojny korynckiej, w uznaniu zasług otrzymał honorowe obywatelstwo spartańskie i posiadłość pod Olimpią. Klęska Spartan pod Leuktrami spowodowała, że musiał opuścić majątek i zamieszkał w Koryncie, gdzie żył do śmierci. W swoich dziełach zachwalał ustrój, zwyczaje i instytucje spartańskie i perskie, szczególnie w poczytnej powieści Wychowanie Cyrusa, w której króla perskiego Cyrusa Wielkiego przedstawia jako wzór szlachetnego i wybitnego władcy, zaś monarchię perską jako idealne państwo. Był autorem Historii greckiej, będącej kontynuacją dzieła Tukidydesa i opisującej dzieje Grecji w latach 411--362, do bitwy pod Mantineą, a także tekstów sokratycznych, w których bronił swojego nauczyciela. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Wybór pism

Søren Kierkegaard

Klasyczny tekst w nowoczesnej formie ebooka. Pobierz go już dziś na swój podręczny czytnik i ciesz się lekturą!

Wybór pism. Apologia

Ksenofont

Wybór pism Ksenofonta zawiera niemal wszystkie prace greckiego pisarza i historyka. Pierwszą grupę stanowią pisma sokratyczne i dialogi, które na wzór dialogów Platona przedstawiają obraz i sposób myślenia Sokratesa. Ksenofont rzuca jednak odmienne światło na filozofa, prezentując inne poglądy i zainteresowania. Drugą grupę pism stanowią rozprawy polityczne, historyczne oraz biograficzne.

Wybór pism estetyczno-literackich

Jan Śniadecki

Jan Śniadecki (1756-1830), Wielkopolanin. Uczony: matematyk, astronom i filozof, także pedagog, biograf i miłośnik polszczyzny; jedna z najwybitniejszych postaci życia umysłowego, a zarazem prawdziwy autorytet moralny początku XIX stulecia. Po ukończeniu Akademii Krakowskiej studiował za granicą, by po powrocie na macierzystą uczelnię wykładać matematykę i astronomię, a także współpracować z Hugonem Kołłątajem w dziele przekształcania akademii w Szkołę Główną Koronną. Następnie na wiele lat związał się z Imperatorskim Uniwersytetem Wileńskim. Jako profesor i wieloletni rektor tej uczelni skutecznie dbał o jej rozwój. Pisma poświęcone zagadnieniom literackim stanowią margines jego naukowej spuścizny, będąc zarazem frapującym świadectwem klasycystycznej świadomości estetyczno-literackiej ich autora.

Wybór pism estetycznych (Edward Abramowski)

Edward Abramowski

Edward Abramowski należy do tych myślicieli, którzy wywarli znaczący wpływ na polską kulturę nie tylko przed pierwszą wojną światową, ale i później – w dwudziestoleciu międzywojennym. W jego rozległym problemowo dorobku intelektualnych (filozofia, socjologia, etyka, psychologia, oryginalna teoria ustroju socjalistycznego opartego na idei spółdzielczości) nie zabrakło też prac traktujących o zagadnieniach estetyki. Książka przeznaczona dla studentów takich kierunków jak filozofia, historia sztuki, filologia polska, wiedza o kulturze, kulturoznawstwo. Józef Edward Abramowski (1868-1918) przekonany, że „istnieje tylko jedna jedyna tajemnica życia obejmująca wszystko, i jedna pozornie tylko rozczłonkowana wiedza, usiłująca tę tajemnicę przeniknąć i wypowiedzieć” chciał tę tajemnicę poznać prowadząc badania w obszarach zakreślonych przez perspektywę wielu dziedzin wiedzy i postrzegany jest jako filozof, psycholog, socjolog i estetyk a także kulturolog, ceniony jako twórca koncepcji socjalizmu bezpaństwowego i polskiego kooperatyzmu. Chciał zrozumieć twórcze możliwości człowieka i tworzoną przez niego rzeczywistość społeczną i kulturową. Abramowski nie zostawił systematycznego opracowania zagadnień estetycznych. Jego estetykę trzeba wyczytywać z prac omawiających zagadnienia z zakresu psychologii i zagadnienia społeczne. Pięknu i sztuce Abramowski poświęcił w całości jedynie artykuł zatytułowany Co to jest sztuka? Z powodu rozprawy L. Tołstoja: Czto takoje iskustwo?, który został opublikowany w „Przeglądzie Filozoficznym” w 1898 roku. Dyskutuje w nim z koncepcją sztuki jako narzędzia moralizatorstwa. Proponuje swój program estetyczny, w którym ważne są: autonomia sztuki i indywidualizm oraz antyintelektualizm, antymimetyzm, antyutylitaryzm, docenienie intuicji. Jego propozycje nie są jednak zwykłym powtórzeniem tych, jakie znajdujemy w pracach modernistów. Przedstawił on swoje poglądy na temat specyfiki i znaczenia sztuki łącząc modernistyczny estetyzm z przekonaniem o etycznej, wyzwalającej roli piękna. Pokazał, że można pogodzić postulat wyzwolenia sztuki z jej zaangażowaniem społecznym. By w pełni odczytać jak Edward Abramowski rozumie przeżycie estetyczne, rolę sztuki i piękno, trzeba sięgnąć do prac psychologicznych i socjologicznych tego autora. Jego wypowiedzi związane z tematami tradycyjnie zaliczanymi do estetycznych są niezwykle ważne dla spójności teorii dotyczących człowieka i społeczeństwa, są oryginalne i mają potencjał nie mniejszy niż poglądy polityczne i społeczne Abramowskiego, które sprawiły, że pod koniec XX wieku doceniając jego idee nadano mu miano „zwiastuna Solidarności”.

Wybór pism estetycznych (Henryk Struve)

Henryk Struve

Henryk Struve – filozof i estetyk, jedna z najbarwniejszych postaci nauki polskiej II połowy XIX wieku, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, jednocześnie wzięty krytyk sztuki i teatroman, dziś pamiętany jest przede wszystkim jako przeciwnik Witkiewicza, wielki przegrany w dyskusji na temat sztuki nowoczesnej. Brak XX-wiecznych przedruków jego prac właściwie skazał go na zapomnienie. Nowy wybór studiów estetycznych, przygotowanyprzez Jolantę Sztachelską, w którym znalazły się m.in. nieprzedrukowywane od XIX-wiecznych pierwodruków studia na temat estetyki i symboliki barw, roli brzydoty w sztuce czy znakomite studium o charakterze Hamleta oraz – przypominane stosunkowo najczęściej – analizy malarstwa Matejki i Gierymskiego, ma szansę przywrócić go naszej pamięci i być może po raz pierwszy pozwoli go przeczytać tak, jak na to zasługuje.

Wybór pism estetycznych (Jan Białostocki)

Jan Białostocki

/Alicja Kuczyńska, /Jan Białostocki. Powiązania estetyki i historii sztuki. Od ikonologii klasycznej do "ikonologii krytycznej"   WYBÓR PISM ESTETYCZNYCH JANA BIAŁOSTOCKIEGO   1. METODY BADAŃ NAD SZTUKĄ Rozkwit i kryzys dyscypliny Metoda ikonologiczna w badaniach nad sztuką   2. IDEA I OBRAZ Symbole i obrazy Obraz i znak Temat ramowy i obraz archetypiczny: psychologia i ikonografia Okno i oko. Realizm i symbolika refleksów światła w sztuce Diirera i jego poprzedników Symbolika van Gogha  Lot nad kukułczym gniazdem: kompozycja i symbolika   3. INTERPRETACJE SZTUKI RENESANSU Artyści renesansu jako medytujący filozofowie Spory o perspektywę Pojęcie natury w teorii sztuki renesansu Potęga piękna. O utopijnej idei L.B. Albertiego "Chłopska melancholia" Albrechta Durera   4. KATEGORIA STYLU Styl i /modus /w sztukach plastycznych Kształt czasu. Kryzys pojęcia stylu i teoria Kublera "Barok": styl, epoka, postawa  Wskazówki bibliograficzne

Wybór pism estetycznych (Józef Kremer)

Józef Kremer

Józef Kremer, autor Podróży do Włoch i Listów z Krakowa, filozof i pisarz niesłusznie dziś zapomniany, a ongiś bardzo poczytny i szanowany, był jednym z pierwszych w naszych dziejach estetyków, historyków i krytyków sztuki. Obdarzony niepoślednim, żywym zmysłem obserwacji, wrażliwy miłośnik sztuki antyku i renesansowej Italii, próbował łączyć Heglowską historiozofię artystyczną z przekonaniem o wyjątkowej kulturotwórczej roli katolicyzmu, stał się nie tylko pionierem systematycznych rozważań o charakterze estetycznym w Polsce, lecz także niestrudzonym propagatorem kultury artystycznej, krzewicielem zainteresowań sztukami plastycznymi i architekturą dawnych epok. Jego Podróż do Włoch, barwny, zajmujący i wielce oryginalny przykład literatury podróżniczej XIX stulecia, jest także wprowadzeniem w dzieje sztuki i kultury Italii, fascynującym oglądem „gry świata tego” i artystycznych dokonań pokoleń artystów, i pozostaje tekstem wciąż żywo przemawiającym do wyobraźni czytelników zainteresowanych sztuką „ogrodu świata”. Podróż do Włoch to lektura obowiązkowa dla wszystkich, którzy mają w pamięci obraz Italii nakreślony, z jednej strony, na kartach Podróży włoskiej Goethego, a z drugiej w arcydziełach poezji Byrona i nieśmiertelnych opisach Johna Ruskina. Niniejszą edycję uzupełnia wybór ważnych fragmentów z Listów z Krakowa Kremera, rzucający światło na filozoficzne zaplecze historiozoficzno-artystycznych dywagacji tego autora, którego chyba bez przesady można by nazwać preceptor Poloniae w sprawach sztuki i piękna, pojmowanych jako ekspresja ducha twórczego minionych stuleci. Przypomnienie postaci Kremera dla wszystkich zainteresowanych dziejami estetyki w Polsce oraz problemami sztuki i kultury XIX wieku będzie ważnym i przynoszącym wiele przyjemności doświadczeniem.