ZONA Opowieść o radioaktywnym świecie

Paweł Sekuła

Książka Pawła Sekuły jest niezwykle ciekawym i wszechstronnym spojrzeniem na temat miejsca katastrofy w Czarnobylu. To interesujące kompendium wiedzy na temat tego, co współcześnie się z nim dzieje, jakim ulega wpływom, i jakie są prognozy na przyszłość Zony. Autor pisze o tym, jak miejsce wielu ludzkich dramatów stało się punktem zainteresowań polityków, przedsiębiorców i naukowców, a także turystów, chętnie odwiedzających Czarnobyl. To już trzecia książka, w której Autor zajmuje się tematyką awarii reaktora na Ukrainie, tym razem w kręgu jego zainteresowań znalazł się los samego miejsca katastrofy. Zamierzeniem Autora było przedstawienie historii tych ziem wraz z ich uwarunkowaniami politycznymi, geograficznymi oraz kulturowymi. Już od początku Autor bardzo ciekawie opisuje wygląd krajobrazu po katastrofie, przybliżając czytelnikowi obraz fauny i flory, starając się zaprezentować zgubny wpływ promieniowania na przyrodę. Nie zapomina przy tym o zwierzętach, będących wynikiem mutacji, związanych najpierw z radioaktywnym wyniszczeniem natury przez wybuch w czwartym reaktorze,  potem z jej niepohamowanym rozwojem. Prezentuje w tym miejscu interesujące świadectwa świadków obecności wilkopsów, aby potem przedstawić zdanie biologów, negujących istnienie tych dziwnych i niebezpiecznych aberracji natury. Innym niezwykle ważnym zagadnieniem, któremu Paweł Sekuła poświęcił uwagę, jest kwestia coraz lepiej rozwijającej się turystyki w rejonie, która nie do końca jest kontrolowana. Autor słusznie dostrzega dylematy państwa z podejściem do tego zagadnienia: z jej legalnością i coraz większą dostępnością – odwiedzenie skądinąd skażonego Czarnobyla przestaje być ekskluzywną rozrywką, a zaczyna mieć masowy charakter. Nie zabrakło miejsca na obszerną analizę współczesnej politycznej sytuacji Zony, stanowiącej problem i wyzwanie dla rządzących. Autor analizuje i prezentuje temat z wielu stron, pisze o planie stworzenia rezerwatu, o pożarach, dostrzegając ryzyko radiologiczne, kradzieże z opuszczonego terenu, a obok tego plany biznesowe, związane z zakazanym obszarem. Poprzez to zwraca uwagę na wielość problemów, z perspektywy których Czarnobyl jest i będzie traktowany. Prezentując historię sarkofagu Paweł Sekuła przedstawia kolejną, istotną kwestię, prezentującą problemy z decyzyjnością państwa ukraińskiego, a także problemy korupcji na szczeblach władzy. Zaznaczając, jak ważne jest bezpieczeństwo nuklearne nie tylko Ukrainy, ale i tej części Europy, obnaża błędne decyzje, podejmowane przez rządzących, i konkluduje, że obecne zabezpieczenia („Arka”) są krytykowane. Ciekawą, reporterską częścią książki są wywiady, przeprowadzone z mieszkańcami Zony. W tym miejscu autor przedstawia nie tyle dramaty zwykłych ludzi, co raczej chce zaprezentować ich pragnienie ułożenia sobie życia na nowo, nawet w tych niesprzyjających warunkach, skoro mimo działań władz nie zostawili rodzinnych domów. To też historia walki o prawo do własnych korzeni, której została poświęcona wyjątkowa uwaga i empatia. Kolejne rozmowy prezentują ludzi, zajmujących się Czarnobylem na polu zawodowym. Autor przybliża tu osobę ukraińskiego etnografa, zbierającego informacje o Polesiu i samym strefie awarii, a także kulisy pracy w Zonie Andrzeja Gołąbka, jedynego Polaka, któremu udało się tam wyjechać. To kolejny moment, w którym Paweł Sekuła przedstawia kwestię katastrofy nie tylko jako dotykającą świata polityki, ale także świata kultury i nauki. Celowym zabiegiem jest zamknięcie książki z wykorzystaniem osobliwości Czarnobyla i podkreślenie, że miejsce to zawiera cały szereg motyw, i z którego kultura wciąż czerpie inspiracje. Autor jednak ze smutkiem wysuwa tezę, że skażone miejsce zostaje odzierany z tragedii, pozostawiając miejsce jedynie na dobrą zabawę. Reasumując, książka Pawła Sekuły będzie cenną pozycją w budowaniu wiedzy na temat konsekwencji awarii reaktora w Czarnobylu, zwiększa też naszą świadomość na temat historii, jak również tradycji tego miejsca i ludzi. Autorowi udało się w ciekawy sposób przyciągnąć uwagę czytelnika, prezentując nowe fakty, będące wynikiem skrupulatnej i kompetentnej kwerendy nie tylko w Polsce, również na Ukrainie, i być może zachęcić do odwiedzenia Zony. Książkę można polecić wszystkim zainteresowanym najnowszymi dziejami Ukrainy i Europy Wschodniej.   Recenzja wydawnicza - Dr Agnieszka Hawrot, Uniwersytet Jagielloński

Zoo doktora Dolittle'a

Hugh Lofting

Książki Hugh Loftinga nieodmiennie podbijają serca kolejnych pokoleń przede wszystkim niezwykłością zwierzęcych bohaterów oraz wzruszającymi przygodami, w których czytelnika nie dziwi na przykład foka jeżdżąca dyliżansem, pies zeznający w sądzie, sowa prowadząca doktorowi domowe rachunki, kaczka jako szef kuchni czy biała myszka jako konsultant budowlany. Jednakże całe to zoo doktora Dolittle'a to prawdziwy dom dla wszystkich zwierząt - w żadnym razie nie więzienie. Pewnego dnia w Klubie Szczurów i Myszy pojawia się niezwykły gość, który opowiada o tajemnicy związanej z pobliską rezydencją na wrzosowiskach. Tomek Stubbins i jego przyjaciele zdecydowani są ją rozwiązać... "Dziecko, które nie ma okazji zaznajomić się z przesympatycznym i niezmiennie pogodnym doktorem Dolittle'em oraz jego przyjaciółmi ze świata zwierząt, nieodwracalnie traci w życiu coś ważnego'. Jane Goodall, autorka Przez dziurkę od klucza

Zoomorfismos fraseológicos del espanol y del polaco: un estudio contrastivo desde el punto de vista de la lingüística cultural

Agnieszka Szyndler

Przedmiotem pracy jest analiza kontrastywna frazeologizmów zoonimicznych opartych na metaforze konceptualnej CZŁOWIEK TO ZWIERZĘ, występujących w języku hiszpańskim oraz polskim, a więc języków wpisanych w tę samą europejską ramę: system macro. Niemniej jednak fakt, iż kultura ta została ukształtowana poprzez wspólny system filozoficzno-religijny nie oznacza, że pomiędzy obiema społecznościami, polską i hiszpańską, nie istnieją różnice kulturowe, mające swoje odzwierciedlenie w formach językowych. Hipoteza ta ma swoje potwierdzenie w części analitycznej niniejszej pracy. Autorka opierając się na założeniach lingwistyki kulturowej rozumianej jako dyscyplina interdyscyplinarna, pozwalająca na opis poszczególnych aspektów języka z perspektywy różnych wizji świata oraz stosowanie różnorodnych narzędzi badawczych w zależności od etapu badań (por. Wilk-Racięska, 2009) podjęła próbę analizy onomazjologicznej skonwencjonalizowanych jednostek frazeologicznych, podzielonych na sześć domen konceptualnych, pod kątem semantycznym (znaczenie konotacyjne i denotacyjne, motywacja, komponent wyobrażeniowy) oraz pragmatycznym (rola kontekstu komunikacyjnego w interpretacji i modyfikacji znaczenia frazeologicznego). W celu zachowania spójności metodologicznej Autorka opiera się na standardowej wersji języka hiszpańskiego, jedynie w nielicznych przypadkach, w celu pokazania różnic konceptualnych istniejących w obrębie jednego systemu micro, odwołuje się do amerykańskich wariantów języka hiszpańskiego. Niniejsza praca ma charakter nowatorski gdyż Autorka wieloaspektowo analizuje motywację oraz figuratywność frazeologizmów zoomorficznych obu języków, odnosząc się zarówno do teorii semantyczno-leksykalnych, jak i do podejść kognitywnych i pragmatycznych. W ten sposób rozszerza dominującą w pracach frazeologicznych perspektywę semantyczną o odwołania o charakterze komunikacyjno-dyskursywnym. Przedstawione w pracy badania i wnioski mogą zainteresować szerokie grono odbiorców, w szczególności językoznawców (nie tylko hispanistów), ale także etnologów, kulturoznawców, tłumaczy oraz studentów neofilologii.

"Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies" 2017, nr 3: Podmiotowość

red. Dariusz Gzyra, Justyna Tymieniecka-Suchanek

Do rąk Czytelników oddajemy trzeci już monograficzny numer interdyscyplinarnego czasopisma "Zoophilologica" 2017/3, zawierający artykuły autorów, którzy ani wprost, ani w jednolity sposób nie definiują statusu i podmiotowości zwierząt, ale podejmują próby badania owego zagadnienia poprzez pryzmat własnych dziedzin badawczych – z ich specyficzną siatką pojęciową i metodologią. Wszyscy oni próbują – każdy w inny sposób rozkładając akcenty – penetrować, analizować i rozważać warunki, w jakich dochodzi do tworzenia i rozpoznania pozaludzkiego podmiotu. Ich praca stanowi skromny wkład dla określenia wieloaspektowej istoty podmiotowości zwierząt, ale bez wątpienia stanie się cenna w kontekście pytania o to, kim jesteśmy my sami.

"Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies" 2018, nr 4: Polowanie

red. Paulina Charko-Klekot, Justyna Tymieniecka-Suchanek

Kolejny numer interdyscyplinarnego czasopisma „Zoophilologica” 2018/4 nosi tytuł „Polowanie”. Artykuły tu zamieszczone poruszają różnorodne zagadnienia dotyczące myślistwa, a ich autorzy reprezentują humanistykę i przyrodoznawstwo, co wpisuje czwarty zeszyt monograficzny w „trzecią kulturę”. Reprezentują oni różne dyscypliny naukowe: biologię, zoologię, ekologię, filmoznawstwo, literaturoznawstwo, językoznawstwo, filozofię i prawo. Stąd też na polowanie patrzą z własnej perspektywy badawczej, przyjmując przy tym różne optyki badawcze: dalszą i bliższą, teoretyczną i praktyczną, dosłowną i metaforyczną. Autorzy poszukują odpowiedzi m.in. na pytania: czy polowanie w XXI wieku ma jakikolwiek sens? Czy jest z naukowego / etycznego punktu widzenia uzasadnione? Dlaczego polowanie wzbudza tyle emocji i kontrowersji? Czy udział dzieci i młodzieży w polowaniu jest szkodliwy? Czy jest jakaś etyczna różnica pomiędzy polowaniem a kłusownictwem? Jaką rolę odgrywa(ło) myślistwo w kulturze ludowej? Jakie myślistwu towarzyszą mity, stereotypy i uprzedzenia? Dlaczego polowanie i towarzyszące mu obrzędy można uznać za rodzaj niezaplanowanego wyrafinowanego performance’u („teatru śmierci”)? Jak polowania prezentują pisarze / reżyserzy / malarze / autorzy tekstów piosenek? Zapewne nie udało się w wyczerpujący sposób odpowiedzieć na wszystkie postawione pytania. Warto jednak zwrócić uwagę na wspólny mianownik aksjologiczno-etyczny łączący większość zamieszczonych tutaj rozważań, polemik, refleksji, ocen i stanowisk. Jest nim zdecydowany sprzeciw moralny wobec praktykowanego we współczesnym świecie łowiectwa dla rozrywki i sportu, czyli przyjemności. Zwłaszcza biolodzy skutecznie, bo z udziałem wiedzy empirycznej, demaskują hipokryzję myśliwych i obalają wciąż pokutujący w potocznej świadomości mit o tym, że polowanie jest wyższą koniecznością sprzyjającą kontroli populacji dzikich zwierząt.

Zoryan Dołęga Chodakowski (Adam Czarnocki)

Franciszek Rawita Gawroński

Bohaterem publikacji jest Zorian Dołęga-Chodakowski, właściwie Adam Czarnocki (ur. 4 kwietnia 1784 roku w Podhajnej koło Nieświeża, zm. 17 listopada 1825 roku) polski etnograf, archeolog, historyk i słowianofil; jeden z głównych prekursorów badań nad Słowiańszczyzną, obok Adama Naruszewicza, Jana Potockiego, Józefa Maksymiliana Ossolińskiego i Wawrzyńca Surowieckiego. W jego pracach występowały akcenty antyfeudalne i antyklerykalne. Główna praca drukowana: O Sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem. (za Wikipedią).

Zorza

Rosłoniec Anna

Styczeń 1939 roku. Zorza, agentka polskiego wywiadu, legendarnej „Dwójki”, dostaje zadanie przetransportowania wraz z partnerem ściśle tajnej, śmiercionośnej broni chemicznej o kryptonimie S-10 w bezpieczne miejsce. Akcja przybiera niespodziewany obrót, a Zorza i walizka z bronią giną bez śladu. Wszystko wskazuje na to, że wykradła broń dla Sowietów. Styczeń 2017 roku. Historyk, Piotr Wilczyński, zbiera materiały do książki na temat „Dwójki”. Trafia na ślady świadczące o tym, że największa zdrada w historii polskiego wywiadu nie była tym, czym sądzono.    Co tak naprawdę wydarzyło się w styczniu 1939 roku? Co stało się z S-10? Czy Wilczyńskiemu uda się odpowiedzieć na te pytania? Czy uda mu się odnaleźć zaginioną broń? Czy może ubiegnie go w tym Patria - radykalna organizacja marząca o zamachu, który wstrząsnąłby polskim społeczeństwem? 

Zorze wieczorne

Tadeusz Konwicki

"Zorze wieczorne" to utwór z początkowych lat polskiej transformacji ustrojowej. Tworzą go luźno powiązane przemyślenia pisarza, wspomnienia z podróży po świecie (m.in. z pobytu w Australii i Japonii), anegdoty i impresje dotyczące przeróżnych tematów. Tytuł zaczerpnięty został zresztą z zasłyszanej przez autora wypowiedzi Józefa Piłsudskiego. W tym zbiorze osobistych spostrzeżeń znajdziemy też portrety osób ważnych dla pisarza: Leopolda Tyrmanda, Adama Michnika, redaktorki Zofii Łuczek, opis rodziny Konwickiego i - umieszczone w centralnym miejscu książki - opowiadanie o Żydzie uciekinierze "Kilka dni wojny, o której nie wiadomo, czy była". W tej miniaturze literackiej wojna schodzi na plan dalszy, a właściwie - zgodnie z tytułem - jakby jej nie ma. Głównym tematem utworu staje się miłość, która unieważnia wszelkie zło i nadaje sens życiu. [Agora, 2010] Dla mnie ta książka to okazja do zadumy nad literaturą, świadomością, rynkiem wydawniczym, infantylizmem i wieloma innymi zagadnieniami, o których pisze Konwicki. Sporo jego uwag brzmi wciąż bardzo aktualnie mimo upływu czasu. [wiesia, lubimyczytac.pl] Konwicki znów mnie nie rozczarowuje. Coś jest w tym pisarzu i to się przekłada na świetne książki, nawet jeśli w połowie mamy do czynienia z raptularzem - rodzajem brudnopisu, notatnika. [Stepan_Astachow, lubimyczytac.pl] Nota: przytoczone powyżej opinie są cytowane we fragmentach i zostały poddane redakcji. Projekt okładki: Olga Bołdok.