Zrównoważony rozwój transportu na tle współczesnych procesów społeczno-gospodarczych

Barbara Pawłowska

U podstaw współczesnego rozwoju gospodarczego leży koncepcja zrównoważonego rozwoju. Trwały rozwój oznacza, że potrzeby obecnego pokolenia należy zaspokajać bez uszczerbku dla możliwości zaspokajania tych potrzeb przez przyszłe pokolenia. Idea ta, zawarta w Traktacie, jest nadrzędnym celem Unii Europejskiej przyświecającym całej polityce i wszystkim działaniom. Sektor transportu stanowi rzeczywiste wyzwanie dla społeczeństwa w realizacji koncepcji zrównoważonego i trwałego rozwoju. Transport jest kluczowym elementem nowoczesnej gospodarki i współczesnego społeczeństwa. Mobilność ma zasadnicze znaczenie zarówno dla funkcjonowania rynku wewnętrznego, jak i jakości życia obywateli. Transport umożliwia realizację wzrostu gospodarczego i tworzenie miejsc pracy, dlatego też musi być zrównoważony w świetle nowych wyzwań, przed jakimi stoi. Transport ma charakter globalny, więc skuteczne działania na rzecz jego zrównoważenia wymagają silnej współpracy międzynarodowej. Transport jest systemem złożonym, którego funkcjonowanie zależy od wielu wzajemnie powiązanych czynników, obejmujących zarówno ścieżki lokalizacji osadnictwa, jak i modele konsumpcji czy organizację produkcji na danym obszarze. Ze względu na tę złożoność, jakiekolwiek działania optymalizacyjne w sektorze muszą być oparte o długoterminową, spójną wizję działania na rzecz zrównoważonej mobilności osób i towarów. Nowoczesny system transportowy musi być zrównoważony z punktu widzenia czterech aspektów: ekonomicznego, społecznego, przestrzennego, ekologicznego. Efektywny system transportu jest niezbędny dla poprawy dobrobytu społeczeństwa, gdyż ma znaczący wpływ nie tylko na tempo wzrostu gospodarczego, ale też rozwoju społecznego i ochronę środowiska.

Zrównoważony rozwój w zarządzaniu

Izabela Krawczyk-Sokołowska

Koncepcja zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwie to sposób na realizację strategii rozwojowej wkomponowanej w dynamiczne otoczenie, odpowiadającej współczesnym wyzwaniom społeczno-gospodarczym ukierunkowanym na zaspokojenie potrzeb ludzi zarówno teraz, jak i w przyszłości. Oznacza to takie zarządzanie przedsiębiorstwem, które zapewni zachowanie równowagi pomiędzy kapitałem finansowym, rzeczowym, ludzkim i przyrodniczym. Stąd realizacja zrównoważonego rozwoju wymaga integracji zagadnień ekonomicznych, ekologicznych i społecznych oraz wykorzystania ich w procesach zarządzania przedsiębiorstwem. Celem monografii jest prezentacja współczesnych problemów zarządczych z wielowymiarową implementacją koncepcji zrównoważonego rozwoju zarówno na poziomie makroekonomicznym, jak i mikroekonomicznym, z uwzględnieniem wymiaru indywidualnego i społecznego. Struktura monografii, składającej się z dziewięciu rozdziałów, została podporządkowana realizacji założonego celu. Wybrane zagadnienia dotyczące zarządzania jednostkami sektora publicznego i biznesowego oraz rozwoju regionalnego z uwzględnieniem realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju zostały osadzone w bieżących uwarunkowaniach społeczno-gospodarczych, związanych z niedawno zakończoną pandemią COVID-19 oraz wciąż trwającą wojną w Ukrainie.

Zrównoważony rozwój w zarządzaniu

Izabela Krawczyk-Sokołowska (red.)

Monografię charakteryzuje wielowątkowość treści. Poszczególne rozdziały zostały przygotowane przez naukowców reprezentujących różne obszary badań, co pozwala na szeroki ogląd problemów związanych z realizacją koncepcji zrównoważonego rozwoju w praktyce. Książka zawiera zarówno treści teoriopoznawcze, jak i studia przypadków oraz analizy branżowe. Celem monografii było jest przedstawienie koncepcji zrównoważonego rozwoju i jej ujęcia w strukturze celów przedsiębiorstwa oraz scharakteryzowanie i poddanie ocenie przejawów wdrażania i realizacji zrównoważonego rozwoju w działalności poszczególnych przedsiębiorstw, branż i sektorów gospodarczych na poziomie lokalnym, jak i globalnym. Struktura monografii, składającej się z szesnastu rozdziałów, została podporządkowana realizacji założonych celów i podzielona na trzy części. Zaprezentowano wybrane aspekty związane z: ujęciem płynności w aspekcie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw, organizacją platform współpracy wspierających ekoinnowacje na rzecz zrównoważonego rozwoju, regionalnym wsparciem innowacyjności podmiotów oraz zarządzaniem rozwojem regionalnie zrównoważonym. Przedstawiono zagadnienia dotyczące: zjawiska wykluczenia finansowego, obligacji społecznych jako formy finansowania rozwoju Ukrainy, działalności banku centralnego w warunkach kryzysu, ze szczególnym uwzględnieniem NBP, wpływu niestabilnej sytuacji geopolitycznej na polski system bankowy, sytuacji na rynku kredytów hipotecznych, odzwierciedlenia działań proekologicznych w sprawozdawczości finansowej oraz przemian w strategii dystrybucji banków wywołanych postępem technologicznym. Zwrócono uwagę na: znaczenie wiedzy w kształtowaniu kompetencji współpracy, rolę doświadczenia w kształtowaniu kompetencji współpracy w zespole osób młodych, przedsiębiorczość kobiet i rozwój MŚP, ubezpieczenia sportowe w Polsce oraz realizację zapotrzebowania społecznego na świadczenia zdrowotne. Monografia została przygotowana przez pracowników naukowych Politechniki Częstochowskiej, Politechniki Warszawskiej, Szkoły Głównej Handlowej, Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Uniwersytetu Rzeszowskiego, Uniwersytetu Opolskiego oraz uczelni ukraińskich.

Zrównoważony rozwój w zarządzaniu i finansach

Izabela Krawczyk-Sokołowska (red.)

W monografii przedstawiono koncepcje zrównoważonego rozwoju i jej ujęcie w strukturze celów przedsiębiorstwa oraz scharakteryzowano i poddano ocenie przejawy wdrażania i realizacji zrównoważonego rozwoju w działalności poszczególnych przedsiębiorstw, branż i sektorów gospodarczych, a także na poziomie lokalnym, jak i globalnym. Zaprezentowano wybrane aspekty zrównoważonego rozwoju, w tym: zależności pomiędzy kulturą innowacji a zrównoważonym rozwojem, role nowoczesnych technologii informacyjnych we współczesnych procesach gospodarowania, niezbędność implementacji zrównoważonego rozwoju w działalności przedsiębiorstw, realizację koncepcji zrównoważonego rozwoju w podmiotach leczniczych oraz aspekty zrównoważonego systemu ubezpieczeń społecznych. Przedstawiono udział technologii finansowej (FinTech) w poprawie efektywności MŚP, wpływ ESG (ang. Environmental, Social and Corporate Governance) na rynek inwestycyjny. Ponadto zaprezentowano rozważania dotyczące problematyki funkcjonowania banków, w tym: nowych usług na rynku płatności elektronicznych, cyfryzacji usług bankowych oraz wpływu pandemii COVID-19 na sytuację sektora bankowego w Polsce. Przedstawiono również analizę wpływu pandemii na system społeczno-gospodarczy.

Zrównoważony rozwój. Wybrane aspekty makro- i mikroekonomiczne

Zofia Wysokińska, Janina Witkowska

W podręczniku podjęto dwa kluczowe tematy, stanowiące najbardziej aktualne filary zrównoważonego rozwoju. W części pierwszej przedstawiono koncepcję polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej oraz wybranych organizacji międzynarodowych (Światowej Organizacji Handlu - World Trade Organization, WTO, oraz ONZ) w kontekście Strategii Zrównoważonego Rozwoju i dążenia do budowy gospodarki „cyrkularnej”. Szczególny nacisk położono na działania Unii Europejskiej ukierunkowane na ochronę środowiska naturalnego, na zapobieganie oraz niwelowanie skutków niekorzystnych zmian klimatycznych, głównie w odniesieniu do zwiększenia efektywności energetycznej, rozwoju technologii niskoemisyjnych oraz lepszego wykorzystania odnawialnych źródeł energii. W części drugiej zaprezentowano koncepcję społecznej odpowiedzialności biznesu (corporate social responsiblity - CSR) i główne problemy związane z jej wdrażaniem do praktyki życia gospodarczego. Szczególną uwagę zwrócono na dobrowolne uwzględnianie przez przedsiębiorstwa problematyki społecznej i ekologicznej w swojej działalności i stosunkach z zainteresowanymi stronami oraz przeznaczanie przez przedsiębiorstwa zysków na rzecz społecznego interesu. Podręcznik jest adresowany do pracowników naukowych oraz studentów kierunków ekonomicznych i społecznych uczelni wyższych oraz do kadry menedżerskiej i pracowników przedsiębiorstw. Z wiedzy w nim zawartej skorzystać mogą również interesariusze firm współpracujących z przedsiębiorstwami wdrażającymi koncepcję CSR do praktyki gospodarczej.  

Zrównoważony rozwój wybranych jednostek samorządu terytorialnego w Polsce

Eugeniusz Sobczak, Michał Staniszewski

W opracowaniu przedstawiono wyniki analizy i oceny poszczególnych województw i na tej podstawie sformułowano wnioski przydatne dla innych samorządów terytorialnych w Polsce. Do badań wykorzystano 16 zmiennych dotyczących sfery gospodarczej, społecznej i ochrony środowiska, wyjaśniających rozwój społeczno-gospodarczy powiatów jako zbioru gmin i zastosowano punktację sumaryczną jako syntetyczną miarę rozwoju. W pracy zamieszczono wyniki analizy dla 6 województw wykazujących się najwyższym współczynnikiem rozwoju na 1 mieszkańca.

Zróżnicowane formy aktywności sportowej w świetle nauk społecznych

Jerzy Kosiewicz, Tomasz Michaluk

Monografia zbiorowa Zróżnicowane formy aktywności sportowej w świetle nauk społecznych składa się z autorskich rozdziałów przedstawiających szerokie spektrum badań w obszarze nauk o kulturze fizycznej, z naciskiem na tematykę o charakterze społecznym. Praca zawiera 22 rozdziały pogrupowane tematycznie: Filozoficzne i społeczne oblicza sportu i rehabilitacji (7), Etyczne aspekty sportu (4), Sport w perspektywie historycznej (3), Współczesne problemy sportu, turystyki i wychowania fizycznego (8). Do współpracy przy tworzeniu monografii zaproszono naukowców reprezentujących wiodące ośrodki naukowe w Polsce. W efekcie powstała praca zbiorowa, która stanowi przekrój niezwykłej różnorodność tematycznej prowadzonych badań w obszarze szeroko rozumianego fenomenem kultury fizycznej. W monografii podjęta została m.in. tematyka sportu jako widowiska, agresji w rywalizacji sportowej, esportów, wartości troski w relacji z pacjentem w opinii fizjoterapeutów, tożsamości psychofizycznej człowieka, dostępności i równości szans dla osób z niepełnosprawnościami na przykładach zrealizowanych projektów przestrzennych, odniesienia średniowiecznej filozofii do sportu, olimpizmu w funkcji wychowawczej, wagi i roli wychowawczej zasady fair play, odniesienia sportu do literatury pięknej, historii wioślarstwa, propagowania aktywności fizycznej w prasie o charakterze historycznym, sportu olimpijskiego odniesionego do sztuki i rozumianego jako sztuka, turystyki przyszłości w obliczu zachodzących zmian społecznych i środowiskowych, funkcjonowania placówek muzealnych w czasie pandemii, karier i losów byłych sportowców, zdrowia jako czynnika podejmowania aktywności sportowo-rekreacyjnej przez uczniów, lekcji wychowania fizycznego jako wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, interdyscyplinarnej współpracy nauk technicznych, medycznych i społecznych w tworzeniu dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. Praca jest owocem współpracy Zakładu Nauk Społecznych Akademii Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu pod kierownictwem prof. Małgorzaty Sekułowicz oraz Polskiego Towarzystwa Nauk Społecznych o Sporcie (PTNSS) pod kierownictwem prof. Jerzego Kosiewicza.

Zróżnicowanie dostępności transportowej miast w województwie łódzkim

Szymon Wiśniewski

W książce opisano dostępność transportową miast w województwie łódzkim, którą należy postrzegać jako miarę poziomu trudności osiągania danych miejsc za pośrednictwem środków transportu. Celem opracowania jest zbadanie zróżnicowania dostępności transportowej miast województwa łódzkiego, którego realizacja wymagała osiągnięcia trzech celów dodatkowych: 1) określenia dostępności potencjalnej poprzez inwentaryzację i analizę wyposażenia w infrastrukturę transportową - drogową, kolejową i tramwajową województwa łódzkiego; 2) zbadania dostępności w zakresie transportu zbiorowego dzięki analizie funkcjonowania przewoźników realizujących połączenia pomiędzy miastami województwa łódzkiego. Aby to osiągnąć odwołano się do wszechstronnej analizy danych o kursowaniu poszczególnych środków transportu, pozyskanych od samych przewoźników, serwisów internetowych oraz tabliczek przystankowych; 3) przeanalizowania dostępności w zakresie samochodowego transportu indywidualnego na podstawie określenia czasu i kosztu dojazdów do miast województwa łódzkiego, które wykonano w odniesieniu do analiz teoretycznych, modelowych oraz danych o ruchu przekazywanych w czasie rzeczywistym. W książce zawarto aktualne dane i innowacje stosowanych metod badawczych, które mogą być danymi diagnostycznymi do dalszych badań, natomiast metody umożliwić prowadzenie badań autorskich zgodnie z funkcjonującym obecnie