Arkana Kryminalistyki: O historii i fałszerstwach monet i banknotów

Tomasz Paweł Szewczyk

Fałszowanie pieniędzy to bardzo zyskowny proceder. Obecnie, w dobie wysoko rozwiniętej techniki fałszerze mają prawdziwe pole do popisu. Proces fałszowania pieniędzy przybrał niestety skalę masową. Wprowadzone do obiegu 1 stycznia 1995 roku w Polsce nowe banknoty miały być - teoretycznie - zupełnie nie do podrobienia. Znaki wodne, ukryte zabezpieczenia, holograficzne techniki druku i specjalne metalowe nitki wtopione w papier miały stanowić stuprocentowe zabezpieczenie przed fałszerzami. Bezskutecznie. W całym kraju już kilka miesięcy później zaczęły pojawiać się doskonale podrobione banknoty. Na jaką skalę? To jedna z największych tajemnic Departamentu Emisyjno-Skarbowego Narodowego Banku Polskiego. Swego czasu telewizyjne Wiadomości podały informację, że co dwudziesty banknot znajdujący się w Polsce w obiegu jest sfałszowany! Obrót pieniędzmi to bardzo ważna sprawa, zarówno w makroskali ekonomicznej, jak też jeżeli patrzeć na to zjawisko przez pryzmat własnego portfela. Obracając codziennie różnymi banknotami często możemy zadać sobie pytanie: "czy są prawdziwe?". Rodzą się pytania, wątpliwości, obawa przed odpowiedzialnością. Najlepszym na to antidotum jest umiejętność rozpoznawania banknotów prawdziwych i fałszywych. Kompozycja pracy zamyka się w czterech rozdziałach. Rozdział pierwszy jest rodzajem wprowadzenia do meritum. Przedstawiony jest w nim rys historyczny pieniądza jako środka płatniczego na świecie, a w szczególności na ziemiach polskich. Idąc tropem historii poprzez wymianę barterową, pojawienie się pierwszych MONET, aż do pieniędzy papierowych dowiadujemy się jak płacili nasi przodkowie i jak ścisły związek to miało z różnymi wydarzeniami historycznymi. Rozdział drugi informuje nas jak przebiega proces powstawania pieniądza. Dowiadujemy się w nim jak bito monety dawniej, a jak wygląda to w dzisiejszych czasach. Jeżeli chodzi o banknoty, przedstawione w tym rozdziale informacje ukazują jak wielu procesom chemicznym i etapom obróbki poddawany jest papier banknotowy, aby pieniądz był skutecznie zabezpieczony przed podrobieniem. W rozdziale trzecim jest mowa o elementach pieniądza, czyli zabezpieczeniach, poprzez które banki emisyjne wszystkich państw starają się chronić interesy gospodarcze kraju i majątek obywateli. W rozdziale czwartym sporo dowiemy się o samych fałszerstwach, zaczynając od genezy tego czynu, tak starej, jak sam pieniądz i zbadamy historię najsłynniejszych fałszerstw. Dowiemy się także jak kodeks karny traktuje fałszerstwo pieniądza, jakie konsekwencje czekają fałszerzy. Do przygotowania tej publikacji wykorzystano literaturę specjalistyczną.

Gdy Polacy nosili dredy. Kołtun - historia prawdziwa

Marcin Winkowski

W pierwszej połowie XIX wieku na głowie u nawet co trzeciego mieszkańca wsi można było znaleźć uwity i sklejony węzeł włosów. Owe "polskie dredy" przez lata otoczone były niezwykłą aurą tajemnicy. Opowiadano, że ktoś po ich obcięciu utracił wzrok, inny dostał pomieszania zmysłów, trzeci zaś miał po miesiącu umrzeć... Równocześnie w największych miastach dawnej Rzeczpospolitej lekarze toczyli ożywione dysputy nad istotą zjawiska, spierając się o to, czy należy tę wyimaginowaną chorobę leczyć, czy też po prostu kołtuna ścinać. Marcin Winkowski, w oparciu o liczne źródła z epoki, przenosi czytelnika do dziewiętnastego wieku i przedstawia kompleksową analizę osobliwości, jaką był kołtun. Pisze zarówno o ówczesnym stanie higieny i wiedzy lekarskiej, jak i życiu codziennym polskich chłopów - o zabobonach i przesądach, o znachorach i medycynie ludowej. Jakie argumenty przytaczali obrońcy "choroby kołtunowej"? Dlaczego wiara w jej istnienie utrzymywała się tak długo? Jak na przestrzeni dekad zmieniał się stosunek do kołtuna? Na te i inne pytania odpowiada najnowszy e-book portalu Histmag.org, pozycja obowiązkowa dla wszystkich miłośników historii społecznej! Marcin Winkowski (ur. 1987) - absolwent Historii i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych na Uniwersytecie Gdańskim. Miłośnik historii społecznej i gospodarczej, szczególnie zagadnień związanych z rozwojem cywilizacyjnym społeczeństw. Pomorzanin z urodzenia, gdańszczanin z wyboru. Wolne chwile najchętniej spędza z żoną i synem na podróżach małych i dużych, odkrywając miejsca znane i te warte poznania.

Krótka historia ekonomii

Niall Kishtainy

Skąd się bierze bieda? Czy kryzysów ekonomicznych naprawdę nie da się uniknąć? Czy interwencja państwa w gospodarkę jest przekleństwem, czy też koniecznością? W tej wciągającej i dowcipnej książce autor, historyk gospodarki, odpowiada na te podstawowe pytania, a także w przystępny sposób przedstawia główne idee ekonomiczne oraz siły i dylematy kształtujące współczesny świat. Poszczególne rozdziały są poświęcone punktom zwrotnym w historii gospodarczej świata, w tym wynalezieniu pieniądza, narodzinom kapitalizmu i Wielkiemu Kryzysowi. Czytelnik poznaje zjawiska przedsiębiorczości i nierówności, wraz z autorem analizuje ekonomię behawioralną i kryzysy finansowe. W książce nie brakuje sylwetek myślicieli takich jak Adam Smith, Karol Marks czy John Maynard Keynes. Krótka historia ekonomii to inspirująca lektura zarówno dla czytelników dopiero poznających ekonomię, jaki i wszystkich, którzy chcą lepiej zrozumieć historię gospodarczą oraz prawa rządzące nią od starożytności do czasów współczesnych. Niall Kishtainy - wykładowca London School of Economics, dawniej doradca ds. polityki gospodarczej rządu brytyjskiego oraz członek Komisji Gospodarczej Narodów Zjednoczonych ds. Afryki. Jest autorem książek popularyzujących wiedzę o ekonomii i polityce.

O ład w historii

Feliks Koneczny

Książka O ład w historii, ukończona 8 miesięcy przed śmiercią autora stanowi ostatnią pracę w dorobku Feliksa Konecznego. Pozycja ta jest niejako syntezą i ostatecznym zreasumowaniem jego poglądów na zagadnienie wielości cywilizacji. Koneczny przedstawia w niej podstawowe koncepcje swoich rozważań historiozoficznych, wynikające z nich wnioski, charakterystykę poszczególnych cywilizacji oraz różnice zachodzące pomiędzy nimi.

Psychologia manipulacji

Joel E. Dimsdale

Historia wpływania na ludzkie umysły od epoki prześladowań religijnych po wiek neuronauki i mediów społecznościowych. Początki zjawiska mrocznej perswazji sięgają działalności katów, którzy odkrywali, że psychologiczne aspekty tortur są równie istotne i skuteczne jak sam ból. Za moment przełomowy w tej historii uznaje się zaproponowanie przez Pawłowa podejścia naukowego i wsparcie jego badań przez Lenina i Stalina, dzięki czemu doszło do decydujących odkryć w dziedzinie narzędzi kontroli i wpływu na społeczeństwo. Gdy wybuchła II wojna światowa, zaczęto w sekrecie prace nad środkami, które chemicznie wspomagałyby przesłuchania. W epoce ziemnej wojny przyspieszyły badania nad deprywacją sensoryczną, substancjami psychodelicznymi oraz funkcjonowaniem mózgu i narodziło się pojęcie "prania mózgu". Autor przenikliwie śledzi historię psychologicznej manipulacji na tle głównych wydarzeń XX wieku - konfliktów zbrojnych i działań szpiegowskich, niepokojących badań naukowych, działalności sekt. Zastanawia się, jakie formy może przybierać manipulacja umysłem w obecnym, XXI stuleciu, kiedy postęp naukowy i technologiczny pozwalają stworzyć jeszcze potężniejsze jej narzędzia. Na naszych oczach rozpoczyna się kolejny rozdział tej historii. Patronat medialny: www.smartage.pl

Wikingowie na Rusi

Michał Beczek

U schyłku VIII wieku, gdy świat był pogrążony w mrokach średniowiecza, a państwa Europy dopiero zaczęły zapisywać karty historii, na wschodzie kontynentu pojawili się tajemniczy przybysze z północy. Michał Beczek ze znawstwem rozprawia się z wieloma mitami, opisuje dzieje obecności Skandynawów na terenie Rusi oraz ich bogate dziedzictwo. Już w VIII wieku założyli tam pierwsze osady, a zasiedlaniu tych ziem sprzyjało... arabskie złoto. Niespełna trzysta lat później związki ze Skandynawią praktycznie wygasły, jednak jeszcze wiele wieków później potomkowie Ruryka wpływali na losy całego kontynentu. Wikingowie? Waregowie? A może po prostu Rusowie? Czym zajmowali się na tych ziemiach? Co sprzyjało ich asymilacji z miejscową ludnością? Jaką rolę odegrała chrystianizacja Rusi w procesie tworzenia się organizmu państwowego i tożsamości mieszkańców? Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedzi w najnowszym e-booku Michała Beczka. Rozwikłajmy wspólnie tajemnice wikingów! Michał Beczek - absolwent studiów historycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Publikował m.in. w piśmie "Societas Historicorum" i materiałach pokonferencyjnych "Colloquia Russica". Jego zainteresowania skupiają się na historii politycznej wczesnośredniowiecznej Europy Środkowej i Wschodniej oraz na dziejach średniowiecznej wojskowości.

Wyprawy krzyżowe. Zderzenie dwóch światów

Marcin Sałański

Wyprawy krzyżowe są niezwykłym elementem dziejów Europy i świata. Są fenomenem swoich czasów, o tyle ciekawszym, że jego ideologiczne zręby pozostały żywe w kulturze Zachodu także w późniejszych czasach. Na dobrą sprawę przetrwały one do dziś w wersji przetworzonej przez historyczne uwarunkowania. Liczony na setki lat religijny konflikt pomiędzy chrześcijańskim Zachodem a muzułmańskim Wschodem stał się z czasem konfliktem o znacznie szerszym znaczeniu.   Walka, którą oficjalnie rozpoczęło wezwanie papieża Urbana w Clermont w 1095 r. przetrwała w świadomości ludzi jako starcie dwóch odrębnych cywilizacji. Cywilizacji o różnych mechanizmach kształtowania się struktur społecznych, kulturalnych i politycznych.   Także bohaterowie krucjat stali się w mentalności ludzi Wschodu i Zachodu czymś więcej. Krzyżowiec był bowiem bohaterem – męczennikiem, który opuszczał bezpieczne domostwo i narażał własne życie dla Chrystusa. Na fakt, że krzyżowiec czy pielgrzym był w społeczeństwie średniowiecznej Europy jednostką – kategorią społeczną – odrębną od innych ludzi, zwracał uwagę już wybitny historyk Jacques Le Goff. Także dżihadysta, obrońca wiary w kulturze islamu, urastał do rangi znacznie wyższej niż zwykły poddany muzułmańskich władców. Ta świadomość unikalnej wartości świętego wojownika przetrwała do dziś. O ile kultura Zachodu nie chełpi się już swoimi krzyżowcami, o tyle fundamentaliści muzułmańscy dalej gloryfikują swoich męczenników i postrzegają relacje Wschodu z Zachodem na płaszczyźnie rywalizacji z europejskimi i amerykańskimi „krzyżowcami”.   Czy wielowiekowy konflikt, który położył fundament pod dzisiejszy antagonizm miał swój początek właśnie w 1095 r.? Czy walka krzyżowców rzekomo w obronie grodu Chrystusa zawsze była walką religijną? Czy krucjaty są zjawiskiem dobrze nam znanym i nieskrywającym już żadnych tajemnic? Na powyższe pytania postara się odpowiedzieć ta właśnie publikacja oddawana w Twoje ręce.

Zrozumieć Polskę szlachecką

Sebastian Adamkiewicz

Redakcja portalu Histmag.org zaprasza Państwa do posłuchania kolejnego audiobooka przygotowanego z myślą o popularyzacji dziejów naszego kraju. Sebastian Adamkiewicz przedstawia w nim barwną mozaikę problemów i zjawisk, odgrywających pierwszoplanową rolę w staropolskiej Rzeczpospolitej.   Publikacja podzielona jest na dwie części.   W pierwszej, usłyszą Państwo pięć przekrojowych szkiców poświęconych problemom z jakim mierzyli się nasi przodkowie. Edukacja, kłótnie o „właściwe” pochodzenie, wykluczeni, burzliwe spory o politykę zagraniczną i ustrój wewnętrzny – to wszystko rzeczy, którymi żyjemy współcześnie nad Wisłą. Jak się okazuje, tradycja mierzenia się z tymi zagadnieniami jest znacznie dłuższa niż może się wydawać na pierwszy rzut oka.   Druga część publikacji opowiada o fundamentach ustrojowych Rzeczpospolitej: zasadach elekcji królewskich, quasi-konstytucji jaką były artykuły henrykowskie oraz o pierwszej polskiej konstytucji uchwalonej w maju 1791 roku. Jakie były okoliczności rozwoju ustroju staropolskiej Rzeczpospolitej? Czy magnateria odegrała jednoznacznie złą rolę w historii naszego kraju? Na czym rzeczywiście polegała „złota wolność” szlachecka? Oto tylko niektóre z pytań, na jakie odpowiada autor.   Serdecznie zapraszamy do tego, żeby zrozumieć Rzeczpospolitą. Warto przynajmniej spróbować.