Empatia zmienia nas, zmienia szkołę, zmienia świat. Projekt wdrażania Porozumienia bez Przemocy do szkół

Joanna Berendt, Paulina Orbitowska-Fernandez, Magdalena Sendor

Książka Empatia zmienia nas, zmienia szkołę, zmienia świat. Scenariusze zajęć Porozumienia bez Przemocy dla nauczycieli to wprowadzenie w tematykę Porozumienia bez Przemocy skierowane do nauczycieli, którym bliskie są kwestie komunikacji i rozwiązywania konfliktów. Składa się z teoretycznego wprowadzenia i ośmiu scenariuszy lekcji tworzących cykl zajęć o komunikacji i empatycznych relacjach w szkole i poza nią. Dzięki Porozumieniu bez Przemocy każdy, bez względu na wiek, może poczuć się dostrzegany i nauczyć się dostrzegać innych, a co za tym idzie – budować porozumienie. Drogą do tego jest umiejętność mówienia o tym, co jest dla nas ważne i cenne bez interpretowania i osądzania. Autorki, pracując z nauczycielami, rodzicami i młodzieżą, dostrzegły wielką potrzebę dialogu, budowania silnych relacji opartych o zasadę wygrany-wygrany, a przede wszystkim – o empatię. Empatia to budowanie świadomości uczuć i potrzeb swoich i innych, umiejętność rozmawiania o nich, by finalnie wypracowywać rozwiązania, które służą wszystkim. Celem książki jest wsparcie szeroko rozumianej edukacji w rozwijaniu kompetencji budowania relacji, gdyż edukacja – to relacja. To, jak rozwiązywane są konflikty w klasie i jak rozmawia się z dziećmi o trudnych komunikatach – wybierając mówienie o faktach, uczuciach i potrzebach zamiast ocen i interpretacji – może realnie zmieniać szkołę. Jednak gdy takie zajęcia są realizowane przez zewnętrznych trenerów, są mniej efektywne niż programy stale realizowane przez pedagogów i nauczycieli pracujących z dziećmi i młodzieżą na co dzień. Stąd pomysł autorek, by podzielić się z nauczycielami efektami ich pracy, czyli scenariuszami zajęć z Porozumienia bez Przemocy, aby mogli sami wdrażać je i modyfikować do własnych potrzeb. Nie można pominąć tego, jak ważna w pracy nauczyciela jest empatia dla samego siebie, czyli stałe dbanie o własne zasoby. Bez tej praktyki pojawia się ryzyko frustracji, przeciążenia, a finalnie wypalenia zawodowego. Dlatego do publikacji dołączono teorię oraz ćwiczenia Porozumienia bez Przemocy dla samych nauczycieli. To gest uznania dla pracy, którą wykonują każdego dnia oraz troski o to, by czerpali z niej jak największą radość i satysfakcję. Na książkę składają się: – część teoretyczna o Porozumieniu bez Przemocy (w tym jej kluczowe założenia i narzędzia); – propozycje ćwiczeń do praktyki własnej nauczycieli, w tym szczególnie empatii dla siebie jako narzędzia przeciwdziałającego wypaleniu zawodowemu, a także ćwiczenia mające na celu pełniejsze przygotowanie się do zajęć z danego tematu; – 8 szczegółowo opisanych zajęć – każde po 2 x 45 minut: w tym materiały potrzebne do zajęć, przygotowanie merytoryczne nauczyciela, propozycje przebiegu zajęć i pytania do refleksji po zajęciach.