Finanse cyfrowe: wykluczenie finansowe seniorów na rynku finansowym

Aleksandra Wiktorow, Jan Monkiewicz, Lech Gąsiorkiewicz

Intuicyjnie zawsze wymienia się ludzi starszych jako przykład wykluczenia cyfrowego. Chcieliśmy poznać głębiej ten problem, a przede wszystkim zweryfikować rozmiary i przyczyny tego zjawiska. Zaprojektowaliśmy wielostronne podejście do problemu, zbadanie rozmaitych czynników mogących mieć wpływ na wykluczenie osób starszych na rynku finansowym, wzajemne ich powiązania, a także istniejące już działania mające pomóc tej grupie społeczeństwa w przybliżeniu się do załatwiania spraw drogą elektroniczną. Nie było to łatwe, bowiem brakuje wielu informacji w podziale na grupy wiekowe, zwłaszcza wydzielenia grupy najstarszych. W opracowaniu podjęto próbę ukazania problemów związanych z dostępem do rynku finansowego, ze szczególnym uwzględnieniem osób starszych. Ich słabsza pozycja na tym rynku jest powszechnie znana, chociażby z doniesień o ofiarach nadużyć ze strony instytucji finansowych i innych podmiotów działających w otoczeniu tego rynku. Starsi klienci mają niemal zawsze słabszą pozycję w stosunku do profesjonalnych pracowników instytucji finansowych oraz "profesjonalnych" oszustów z pseudo-instytucji finansowych, oferujących różne interesy życia. Poszczególne rozdziały zajmują się różnymi aspektami wykluczenia finansowego, wykluczenia na rynku finansowym i wykluczenia cyfrowego. Pokazują, jak niełatwo jest połączyć te wszystkie formy wykluczenia i zbadać ich wpływ na sytuację ludzi starszych na rynku finansowym, określając który aspekt jest decydujący, a który ma mniejsze znaczenie. Wszyscy formułują mniej lub bardziej szczegółowe wnioski, zmierzając jednak w tym samym kierunku konieczności zapobiegania wykluczeniu cyfrowemu seniorów. Bo każde (czasami niestety świadome) wykluczenie jest przejawem nierówności w traktowaniu i formą dyskryminacji.