Efekty obciążeń regulacyjnych i fiskalnych sektora bankowego dla akcji kredytowej banków przed pandemią COVID-19 i w trakcie jej trwania

Dorota Iwona Czechowska, Czesław Lipiński, Jacek Sikorski, Joanna Stawska, ...

Publikacja ma charakter monografii opisującej kompleksowo kwestię obciążeń regulacyjnych i fiskalnych sektora bankowego i ich konsekwencje dla poziomu kredytowania w perspektywie czasowej - przed pandemią COVID-19 i w trakcie jej trwania. Stanowi kompendium wiedzy z dziedziny szeroko pojętych finansów, o istocie i mechanizmach funkcjonowania zewnętrznych obciążeń sektora bankowego oraz wiążących się z nimi problemach. Autorzy podejmują próbę ukazania tego typu regulacji w kontekście bezpieczeństwa i stabilności finansowej systemu bankowego, a także w szerszym ujęciu systemu finansowego. Przedstawiają aktualny (na 2021 rok) stan obciążeń, zwracając uwagę na określone instrumenty polityki fiskalnej i regulacyjnej. Za pomocą modelu ekonometrycznego dokonują operacjonalizacji głównego celu opracowania, którym jest określenie i analiza wpływu obciążeń zewnętrznych na potencjał udzielania kredytów przez sektor bankowy, a także próba wskazania scenariuszy bazowych. W dotychczasowych badaniach rzadko podejmowano próby łączenia wymagań regulacyjnych i fiskalnych w kontekście m.in. pogłębionej analizy wymagań w zakresie należności nieobsługiwanych - Non-Performing Loans. Przeważały publikacje monotematyczne, skoncentrowane na wąskim ujęciu tego typu obciążeń zewnętrznych. Oryginalne w tej publikacji jest zebranie informacji na temat wymagań regulacyjnych i fiskalnych wobec sektora bankowego, a zwłaszcza przedstawienie tego zagadnienia w czasie pandemii COVID-19. Jest to jedna z pierwszych pozycji ujmujących w sposób tak kompleksowy i wieloaspektowy tego typu problematykę. * "Recenzowane opracowanie jest napisane poprawnie, bez jakichkolwiek błędów, co potwierdza gruntowną wiedzę i rozpoznanie Autorów w podjętej tematyce. Jest wzorcowym przykładem połączenia teorii i empirii w odniesieniu do oceny zachowań instytucji finansowych w obliczu nietypowych warunków występujących na rynku, a spowodowanych pandemią COVID-19. Do głównych zalet monografii należy zaliczyć: - bardzo dobre rozpoznanie literatury w zakresie bankowości i regulacji finansowych, - umiejętność korzystania z publikowanych zasobów informacyjnych, - stworzenie modelu ekonometrycznego oraz przeprowadzenie badań empirycznych i prognozowania przyszłych zachowań w postaci scenariuszy, - ocena opracowanych scenariuszy pod względem ich potencjalnego wystąpienia w praktyce, - poprawność formalna opracowania, w praktyce, - dobry styl, właściwa terminologia, solidne przygotowanie tekstu. Podsumowując, jest to wartościowa, aktualna pozycja potwierdzająca dobre przygotowanie merytoryczne badaczy oraz ich wrażliwość na zmianę warunków i czynników na rynku". Z recenzji prof. K. Brzozowskiej

Kredyty zagrożone NPL oraz odpisy na straty kredytowe w sektorze bankowym

Iwona Dorota Czechowska, Czesław Lipiński, Joanna Stawska, Joanna Stępińska, ...

Opracowanie jest starannie i profesjonalnie przygotowanym studium badawczym na temat polityki bankowej w zakresie kredytów zagrożonych i odpisów na straty z tytułu tzw. niepracujących kredytów. Posiłkując się danymi Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA), autorzy poddali wnikliwej analizie należności kredytowe, ze szczególnym uwzględnieniem należności kredytowych niepracujących. Podjęli wysiłek prognozowania poziomu niepracujących należności kredytowych w Polsce w przyszłości w postaci opracowania czterech scenariuszy: bazowego, optymistycznego, pesymistycznego i skrajnego. Zastosowaną przez nich metodykę badawczą należy uznać za poprawną i potwierdzającą ich wysoki poziom umiejętności badawczych. Włożyli ogromny wysiłek w przygotowanie tego studium. Pozycja odznacza się wyjątkową starannością badawczą, potwierdzającą głębokie rozpoznanie podjętych problemów oraz umiejętność ich analizowania. Będzie stanowić cenną publikację na rynku wydawniczym. Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Brzozowskiej Na rynku wydawniczym nie ma pozycji, które w tak wnikliwy i kompleksowy sposób, jak w tej monografii, prezentowałyby kwestie nieobsługiwanych należności kredytowych (NPL) oraz identyfikowałyby prawidłowości i trendy w zakresie tych ekspozycji. Tematyka kredytów zagrożonych w sposób ogólny zazwyczaj poruszana jest w opracowaniach dotyczących sektora bankowego i zarządzania ryzykiem kredytowym w tym sektorze. Recenzowana publikacja będzie miała zatem istotny wkład w uzupełnienie bieżących badań dotyczących oceny i prognozowanych strat kredytowych w polskim sektorze bankowym. Może stanowić także, w moim odczuciu, ciekawy punkt odniesienia dla analiz przeprowadzanych w poszczególnych bankach komercyjnych i spółdzielczych tworzących polski sektor bankowy. Uważam, że wypełnia lukę badawczą w omawianym obszarze. Z recenzji dr prof. UEW Magdaleny Bywalec

Potencjał działalności kredytowej sektora bankowego w obliczu pandemii COVID-19. Perspektywa credit crunch

Iwona Dorota Czechowska, Czesław Lipiński, Joanna Stawska, Wojciech Zatoń

Głównym celem opracowania jest analiza dostępności kredytowej. Do podjęcia tego tematu skłoniły nowe przesłanki, związane ze zmianą warunków działania podmiotów gospodarczych w następstwie wybuchu pandemii COVID-19. W połowie roku 2020. zaobserwowano w Polsce, po raz pierwszy od 2009 występowanie w układzie m/m następujących zjawisk: spadek zadłużenia kredytowego sektora przedsiębiorstw niefinansowych, większy niż w okresie globalnego kryzysu finansowego, deklaracja sektora bankowego dotycząca zaostrzenia polityki kredytowej. W takich okolicznościach powstało pytanie o możliwość nadmiernego ograniczania podaży kredytu przez banki, w związku ze skutkami pandemii COVID-19. Efekty pandemii zwiększają prawdopodobieństwo problemów związanych z terminową obsługą zadłużenia. Tendencja polegająca na ograniczaniu podaży kredytu występuje pod nazwą credit crunch. Odpowiedzi na pytanie badawcze, czy w Polsce występuje zagrożenie credit crunch, poszukiwano na podstawie przeglądu literatury oraz badań empirycznych. Mając na uwadze duże znaczenie finansowania kredytowego przedsiębiorstw dla ich aktywności inwestycyjnej, waga dostępności kredytowej jest szczególnie istotna w okresach kryzysu. Wnioski wynikające z przedstawionego materiału analitycznego dają podstawę do stwierdzenia, że zjawisko credit crunch w Polsce nie występuje. Przeprowadzone rozważania teoretyczne oraz analiza empiryczna działalności kredytowej w Polsce wykazały, że nie potwierdziły się obawy dotyczące załamania na rynku podaży kredytów. Sytuacja sektora bankowego w połowie roku 2021 wyglądała dość optymistycznie w krótkim terminie (oprócz nierozwiązanej kwestii mieszkaniowych kredytów walutowych i związanych z nią konsekwencji), ale w perspektywie długoterminowej istotną rolę będzie odgrywać zdiagnozowana pułapka niskiej strukturalnej dostępności kredytowej i chronicznie słabego ukredytowienia polskiej gospodarki. W połączeniu z niską rentownością sektora, wynikającą głównie z wysokich obciążeń fiskalnych będzie to stanowić istotny czynnik hamujący rozwój sektora bankowego w Polsce. Zmiana tego stanu wymaga istotnej rewizji i konsekwentnej realizacji strategii gospodarczej dla Polski poprzez intensyfikację i promowanie przedsięwzięć inwestycyjnych. Z drugiej strony pożądane jest racjonalne (np. elastyczne w zależności od koniunktury gospodarczej) podejście do obciążeń fiskalnych sektora bankowego.

Rynek surowców energetycznych a konkurencyjność gospodarki Polski

Maciej Malaczewski, Joanna Stawska, Damian Mowczan

Sytuacja polityczno-gospodarcza związana z agresją Rosji wobec Ukrainy oraz wynikające z niej ograniczenia w handlu między Unią Europejską (czyli także Polską) a Rosją, skutkuje wyraźnymi wzrostami cen dóbr stanowiących źródła energii. Problem ten dotyczy nie tylko gazu naturalnego, którego Rosja była w naszej części Europy głównym dostawcą, ale też węgla i ropy naftowej. Przyczynami wysokiego wzrostu cen są najprawdopodobniej nie tylko czynniki polityczne i gospodarcze, ale też psychologiczne (niepewność związana z nieprzewidywalnym rozwojem sytuacji). W niniejszym opracowaniu, będąc w pełni świadomym mnogości zależności ekonomicznych występujących pomiędzy Rosją, Białorusią, Ukrainą a pozostałymi krajami regionu, Europy i świata, koncentrujemy się jednak na problematyce wzrostu cen energii i związanego z tym potencjalnego relatywnego spadku konkurencyjności polskiej gospodarki na tle wybranych krajów. W niniejszej monografii postawiono następujące cele: analizę obecnego koszyka źródeł energii polskiej gospodarki oraz gospodarek podobnych, z uwzględnieniem specyfiki sektorowej każdej z nich; prognozy zmian cen poszczególnych źródeł energii w kilku wariantach scenariuszowych; wyznaczenie mnożników inflacyjnych informujących o zmianie poziomu cen w gospodarce Polski w przypadku egzogenicznego wzrostu cen źródeł energii; analizę konkurencyjności gospodarki Polski na tle wybranych krajów ze szczególnym uwzględnieniem konkurencyjności związanej z efektywnością energetyczną; analizę zmian konkurencyjności gospodarki Polski oraz gospodarek podobnych w oparciu o prognozy scenariuszowe wzrostu cen źródeł energii; wskazanie zagrożeń konkurencyjności gospodarki Polski na tle innych, podobnych gospodarek oraz sugestie formy dalszych badań nad analizowanym zjawiskiem. Realizacja powyższych celów pozwala na stwierdzenie, że przeprowadzone analizy i opracowane na ich podstawie wyniki stanowią oryginalne podejście do omawianych zagadnień.

Stopy procentowe a inwestycje w Polsce i strefie euro

Joanna Stawska

Stopa procentowa stanowi jeden z najważniejszych parametrów gospodarki rynkowej. Ostatnie kilkadziesiąt lat to okres zmian w strukturze rynków finansowych, które wpłynęły na poziomy i politykę stóp procentowych. W niniejszej książce skupiono uwagę na stopach referencyjnych banku centralnego w Polsce i strefie euro oraz ich oddziaływaniu na poziom inwestycji, co staje się szczególnie istotne w kontekście przystąpienia Polski do struktur strefy euro. W związku z tym w pracy zaprezentowano rozważania na temat polityki pieniężnej, stóp procentowych i inwestycji przedsiębiorstw oraz przedstawiono dylematy dotyczące tej problematyki, wykorzystując literaturę krajową i zagraniczną. Celem monografii jest podkreślenie wpływu polityki stopy referencyjnej banku centralnego na inwestycje przy uwzględnieniu uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych polityki pieniężnej w Polsce i strefie euro w latach 1998–2009. Ponadto w pracy założono, że stopa referencyjna banku centralnego wpływa odwrotnie proporcjonalnie na poziom inwestycji przedsiębiorstw, zarówno w Polsce jak i strefie euro.