Czy możemy Boga poznać naprawdę? Marsilio Ficino o duszy ludzkiej

Joanna Papiernik

„Jeśli dusza rozumna nie jest nieśmiertelna, żadna istota nie jest bardziej nieszczęśliwa od człowieka” – pisze Marsilio Ficino w „Teologii Platońskiej” wydanej w 1482 r. i podaje wiele argumentów za niezniszczalnością duszy ludzkiej. Ficino, jeden z najwybitniejszych filozofów renesansowego ruchu neoplatońskiego, jest nie tylko autorem pierwszego kompletnego przekładu dzieł Platona na język łaciński, lecz także niebanalnym kontynuatorem myśli platońskiej i neoplatońskiej. Opracował własną, choć eklektyczną, koncepcję, zgodnie z którą człowiek znajduje się w środku łańcucha bytów i z natury dąży do poznania tego, co najdoskonalsze. Autorka książki stara się wykazać, że argumenty teoriopoznawcze stanowią jeden z głównych elementów ficiniańskiej apologii (jednostkowej) nieśmiertelności w teologii. Najpierw przedstawia główne elementy filozofii Ficina, a następnie szczegółowo analizuje jego wywody na rzecz nieśmiertelności, które w przeważającej mierze wiążą ją ze zdolnością do poznania Boga. Wykład ten jest poprzedzony wyjaśnieniem przyczyn, dla których zagadnienie nieśmiertelności zyskało nowy impuls w okresie renesansu. 

Zmiany jakościowe i ich miara w traktacie O sześciu niedorzecznościach

Joanna Papiernik

Do rąk czytelnika trafia druga książka z serii tłumaczeń tekstów autorstwa Oksfordzkich Kalkulatorów - czternastowiecznych filozofów przyrody działających na Uniwersytecie Oksfordzkim. Pierwsze dzieło przetłumaczone na język polski to Kwestie o ruchu Ryszarda Kilvingtona, będące częścią jego komentarza do Fizyki Arystotelesa (Elżbieta Jung, Arystoteles na nowo odczytany. Ryszarda Kilvingtona "Kwestie o ruchu", Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2014). Obecny tom zawiera tłumaczenie, poprzedzone obszernym wstępem monograficznym, dwu kwestii wchodzących w skład anonimowego czternastowiecznego traktatu zatytułowanego O sześciu niedorzecznościach (tytuł oryginału: De sex inconvenientibus). Autor tego dzieła bez wątpienia należał do szkoły Oksfordzkich Kalkulatorów, o czym świadczy zarówno fakt, iż znał i cytował dzieła swoich poprzedników, jak i fakt, że jego tekst był cytowany przez kolejne pokolenie Kalkulatorów. Dzieło to, napisane w połowie czternastego wieku, między rokiem 1335 a 1344, jest poświęcone problemom zmian, a właściwie możliwości wyznaczania ich szybkości. Jego autor zajmuje się kolejno podstawowymi zmianami, jakie zachodzą w przyrodzie w postaci powstawania i ginięcia, a także procesami przekształceń jakościowych, ilościowych oraz dotyczących zmiany miejsca. Ponieważ dyskutowane w tym traktacie problemy związane z ruchem są analizowane zgodnie z teorią proporcji, tym samym jest on najlepszym świadectwem recepcji teorii twórców szkoły Kalkulatorów Oksfordzkich.