Biblioteki i książki w życiu nastolatków

Mariola Antczak, Agata Walczak-Niewiadomska

Tom studiów z serii NAUKA – DYDAKTYKA – PRAKTYKA prezentuje badania obejmujące działalność i problemy współcześnie istniejących bibliotek, ich znaczenie w kształtowaniu kultury czytelniczej młodego pokolenia, sposobów realizacji tego zadania oraz preferencji czytelniczych dzieci i młodzieży. Autorzy zwracają uwagę na wzajemne oddziaływanie i obustronne relacje między czytelnikami i bibliotekami jako ośrodkami oferującymi dostęp do literatury oraz informacji, podkreślają potrzebę istnienia tych placówek, ich znaczenie dla rozwijania zamiłowań czytelniczych, ukazują niedomagania w zakresie sposobów zachęcania młodego pokolenia do lektury i proponują działania naprawcze. Wypowiedzi te wpisują się w nurt publikacji poświęconych zagadnieniom działalności bibliotek, formom prowadzonej przez nie aktywności, roli pracy bibliotekarzy w życiu czytelniczym i społecznym; są również wyrazem troski o rozwój kultury literackiej młodych ludzi. Podkreślają tym samym potrzebę ciągłego czuwania, nadzorowania i stymulowania u dzieci i młodzieży tej niezwykle ważnej aktywności ludzkiej. Podjętych w tomie rozważań nie da się przecenić. Problem rozbudzania kultury literackiej i skutecznego zachęcenia do satysfakcjonującego obcowania z książką jest otwarty i nadal wymaga przemyśleń i badań. Czytanie, korzystanie z książki (literatury) jest czynnością intymną (nikt nie może jej za nas wykonać), intencjonalną i dowolną: czytamy, kiedy chcemy, gdzie chcemy i taki rodzaj literatury, jaki chcemy, w przeciwieństwie do obcowania z narzucaną przez media kulturą. Z książką obcować można wielokrotnie, a wraz ze wzrostem doświadczenia i kultury literackiej dzieło literackie odkryje przed nami nowe treści i walory. Wreszcie, czytanie, ze względu na to, że jest skomplikowaną czynnością neurofizjologiczną, jest również swoistym ćwiczeniem umysłu, a rozwinięty umysł jest podstawą mądrego istnienia w społeczeństwie. Problem wskazania różnorodnych sposobów zachęcania do satysfakcjonującego obcowania z literaturą, podobnie jak uświadomienie znaczenia i zadań bibliotek w tej kwestii, jest trudny i wymaga szerokiej wiedzy. Autorzy prezentowanych publikacji są teoretykami i praktykami; odwołują się nie tylko do bogatej literatury z zakresu podejmowanej przez nich problematyki, lecz także opierają się na badaniach własnych. Warto zwrócić uwagę na obecność w tomie wypowiedzi badaczy z ośrodków uniwersyteckich Łotwy, Czech i Rosji, uświadamiających ogólnokulturowy i ponadterytorialny charakter podejmowanych problemów.  

Dorobek publikacyjny pracowników i doktorantów Katedry Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Łódzkiego w latach 2006-2015

Magdalena Przybysz-Stawska, Agata Walczak-Niewiadomska

W publikacji przedstawiono działalność pracowników i doktorantów Katedry Informatologii i Bibliologii Uniwersytetu Łódzkiego w latach 2006–2015. Autorki omówiły dorobek badawczy i dydaktyczny kadry w podanym okresie, kreśląc również zarys dziejów bibliotekoznawstwa łódzkiego i przypominając zasługi jego najważniejszych przedstawicieli. W części drugiej zaprezentowały szczegółowy wykaz utworów wydanych w tym czasie. Monografii towarzyszą indeksy: przedmiotowy, tytułów oraz wydawców. Publikacja skierowana jest zarówno do pracowników pokrewnych naukowo ośrodków badawczych, jak i do innych osób, zainteresowanych bibliologią, bibliotekoznawstwem, informacją naukową, czytelnictwem, literaturą popularną i wiedzą o prasie.

Książki w życiu najmłodszych

Mariola Antczak, Agata Walczak-Niewiadomska

Książka na temat istotnego udziału książki i czytania w życiu dziecka. Powszechnie zaakceptowano potrzebę włączania do tego procesu dzieci od pierwszych miesięcy życia, słusznie podkreślając związek pomiędzy głośnym czytaniem a kształtowaniem wrażliwości i wyobraźni, wpływ czytania i literatury na rozwój dziecka, poczynając od jego najmłodszych lat. Nawyki czytelnicze dzieci można też traktować jako mechanizm samoobrony przeciw władzy osób dorosłych. Znajdziemy też odpowiedź na pytanie: w jaki sposób za pomocą książki i nowoczesnych metod pracy (upcycling, kamishibai, inżynieria papieru) – kształcić miłośnika czytania i sztuki. Przedstawiono w niej proces czytania z perspektywy psychologii uczenia się, neurodydaktyki oraz treningu tej umiejętności, ponadto pod rozwagę zostały wzięte zagrożenia z takich podejść płynące. Książka jest adresowana do osób interesujących się czytelnictwem najmłodszego pokolenia, ale również do: bibliotekarzy, nauczycieli, socjologów, psychologów, pedagogów, literaturoznawców, rodziców, studentów kierunków humanistycznych oraz tych, których zainteresowania oscylują wokół kultury czytelniczej dzieci i literatury dziecięcej. 

Nowoczesne technologie czy tradycyjne metody? O tendencjach w krzewieniu kultury czytelniczej młodego pokolenia

Mariola Antczak, Agata Walczak-Niewiadomska

Kolejny tom z serii „Nauka - Dydaktyka - Praktyka” jest poświęcony prezentacji tradycyjnych i nowoczesnych metod krzewienia kultury czytelniczej wśród dzieci i młodzieży. Refleksja naukowa nad tą tematyką została podjęta w związku ze zmieniającymi się technologiami i metodami pracy z czytelnikiem/odbiorcą usług bibliotecznych. Jak wykorzystać naturalne zainteresowanie młodych nowymi technologiami do promocji czytelnictwa? Czy oprócz możliwości technologie te mogą nieść ze sobą również zagrożenia dla edukacji czytelniczej? Jak je wprowadzać, by stanowiły pomoc, a nie cel sam w sobie? Na te i inne pytania Czytelnik znajdzie odpowiedzi w niniejszym tomie.

Wczesna alfabetyzacja i jej miejsce w działalności bibliotek publicznych

Agata Walczak-Niewiadomska

Monografia mieści się w obszarze bibliologii. Jest jedną z nielicznych publikacji zwartych dotyczących bibliotekarstwa dla dzieci w Polsce i jedną z kilku książek na temat usług bibliotek dla dzieci w wieku 0-5 lat i ich rodziców w skali europejskiej. Autorka prezentuje prekursorskie ujęcie tych zagadnień, skupiając się na ukazaniu roli bibliotek publicznych w procesie wczesnej alfabetyzacji najmłodszych oraz nabywaniu przez nich umiejętności prowadzących do nauki czytania i pisania. Książka rzuca nowe światło na bibliotekarstwo publiczne dla dzieci. Dzięki niej można się przekonać, że biblioteki są przygotowane na przyjęcie czytelnika w każdym wieku. Dostarczenie dowodów na rolę tych instytucji w nauce czytania i pisania poszerza pole badań bibliologicznych oraz motywuje do szukania nowych rozwiązań i strategii czytelniczych lepiej dopasowanych do potrzeb odbiorcy.

W kręgu kultury czytelniczej dzieci i młodzieży

Mariola Antczak, Agata Walczak-Niewiadomska

Książka składa się z czterech części zatytułowanych: 1. Dzieci i młodzież w świecie cyfrowym, 2. Dzieci i młodzież w świecie czasopism, 3. Działalność instytucjonalna na rzecz kultury czytelniczej dzieci i młodzieży oraz 4. Kultura czytelnicza dzieci i młodzieży w ujęciu międzynarodowym. Dowiemy się z niej m.in. na tematy różnorodnym funkcji nowoczesnych bibliotek oraz techniki (przede wszystkim technologii cyfrowych), która okazuje się w tym wypadku nie tyle alternatywą dla konwencjonalnej formy książki, ile nierzadko jedynym sposobem na kontakt z literaturą. Tym istotniejsze staje się podjęcie dyskusji społecznej nad możliwościami, ale i ograniczeniami cyfryzacji kultury, aby osoby dotychczas pozostające na marginesie zainteresowań badaczy czytelnictwa zostały docenione jako potencjalni odbiorcy sztuki słowa. Dzięki spojrzeniu z zewnątrz czytelnik może skonfrontować obraz kultury czytelniczej Zachodu (casus Francji) i charakterystycznej dla Europy Środkowo-Wschodniej na przykładzie Bułgarii. Książka będzie ciekawą lekturą dla: bibliologów, socjologów, psychologów, pedagogów, kulturoznawców, bibliotekarzy, nauczycieli, studentów, nauczycieli, rodziców, pracowników fundacji i programów rządowych związanych z czytelnictwem oraz wszystkich tych, których zainteresowania oscylują wokół kultury czytelniczej dzieci i młodzieży oraz podmiotów na nią wpływających.