Gramatyka sensu

Aleksy Awdiejew, Grażyna Habrajska

Gramatyka sensu jest kontynuacją, podsumowaniem i dopełnieniem wcześniejszych prac duetu Awdiejew - Habrajska. Niezaprzeczalny atut książki stanowi bardzo spójna i jasna metodologia, która pozwala na rekonstrukcję sensu oraz wyraźnie wskazuje na postkomunikacyjny charakter tekstu i na to, że dopełnianie sensu odbywa się nie na podstawie samej analizy tekstu, lecz dzięki analizie holistycznej. Czytelnik otrzymuje dzieło interdyscyplinarne odwołujące się do osiągnięć filozofii, kognitywistyki, psychologii poznawczej, retoryki i współczesnej teorii argumentacji. Gramatyki - zarówno tradycyjne, jak i strukturalistyczne oraz generatywne - pomijają fakt, że podstawową funkcją języka jest komunikacja, a więc opis procesu produkcji i odbioru komunikatu, który powinien być przynajmniej równie ważny jak opis systemu i gotowego tekstu. Koncepcją uwzględniającą opis konstruowania, przekazu i odbioru komunikatu jest właśnie Gramatyka sensu. Jej cel stanowi opis konfiguracji sensu, pełniącej kluczową rolę w procesie generowania przekazu komunikacyjnego oraz w procesie jego odbioru. Bardzo ważna jest przenikająca koncepcję Autorów teza, że to nie słowa są jednostkami rozumienia - słowa jedynie mogą na nie wskazywać. Jak pisał Wittgenstein: "Tylko zdanie ma sens, tylko w kontekście zdania nazwa ma znaczenie". Z recenzji prof. dr. hab. Piotra Lewińskiego

Umysł uzewnętrzniony w komunikacji. Analiza produktów werbalizacji

Aleksy Awdiejew, Grażyna Habrajska

Publikacja ma charakter stricte naukowy, niemniej jednak jest dość oryginalna na tle innych pozycji. Może być bowiem ciekawa również dla osób, które w ogóle nie interesują się językoznawstwem, naukowym wymiarem komunikacji międzyludzkiej, teorią umysłu i świadomości czy filozofią. Dla tych drugich zajmujące mogą być przede wszystkim cytowane wypowiedzi młodych ludzi, studentek i studentów dziennikarstwa oraz komunikacji społecznej na poziomie licencjackim. Ale nie tylko dla nich - dla mnie też, a podchodzę do tej książki z pozycji profesjonalisty. Zamieszczone przykłady mają służyć, jak mi się wydaje, wskazaniu na praktyczną moc eksplanacyjną gramatyki komunikacyjnej, a jednocześnie jej przybliżeniu w atrakcyjnej i nieoczywistej formie. Cytaty opatrzone są więc komentarzami Autorów, z reguły dość krótkimi - bardziej zainteresowani teorią Czytelnicy mogą sięgnąć do części pierwszej Umysłu uzewnętrznionego w komunikacji. Rozszerzone komentarze znajdujemy dopiero w podrozdziale 2.5, który można traktować jako swoistego rodzaju zakończenie, choć zawiera on także nowe, bardzo istotne treści. Autorzy poruszają się w ramach własnej, oryginalnej koncepcji teoretycznej, a inspiracje, z których czerpią, znane są z ich innych publikacji. W prezentowanej książce są tylko sygnalizowane, a nie eksponowane - i bardzo dobrze, bo nadmiar wyjaśnień tylko by zaciemnił przekaz, a nade wszystko nadał tekstowi inny charakter. Prof. dr hab. Jan Pleszczyński

Umysł uzewnętrzniony w komunikacji. Podstawy teoretyczne

Aleksy Awdiejew, Grażyna Habrajska

Publikacja to interdyscyplinarny traktat lingwistyczno-filozoficzny zgłębiający złożone relacje na osi: umysł - język - społeczeństwo. Wywód jest prowadzony w sposób niezwykle zdyscyplinowany, a przy tym klarowny. Książka zawiera zupełnie nowe podejście do pragmatyki językowej. Nie jest poświęcona wyłącznie opisowi tego, czym dysponujemy - na ten temat wylano morze atramentu - lecz poszukiwaniu odpowiedzi na dużo ważniejsze pytania: "dlaczego?" i "po co?". Niezwykła erudycja Autorów wskazuje na inspiracje wieloma ujęciami problemu: gramatyką funkcjonalną, kognitywną, szkołą Tartu, radykalnym konstruktywizmem. Powstała publikacja bezprecedensowa, przemyślana, niemająca konkurencji. Jej niezaprzeczalny atut stanowi bardzo spójna i czytelna metodologia, rozwijana od lat w kolejnych pracach Autorów. Dawna, pierwotna "mgiełka umysłowa" sprzed kilkudziesięciu lat doczekała się werbalizacji, precyzyjnie oddającej najważniejsze idee i założenia komunikatywizmu. Z recenzji dr. hab. Jana Pleszczyńskiego, prof. UMCS