Finanse cyfrowe. Informatyzacja, cyfryzacja i danetyzacja

Lech Gąsiorkiewicz, Jan Monkiewicz

W prezentowanej monografii Autorzy zajęli się specyficznym wycinkiem gospodarki cyfrowej, którą stanowią finanse cyfrowe. Mają one szczególny charakter z uwagi na fakt, że transakcje finansowe są w istocie rzeczy wymianą informacji, bez żadnego tła materialnego. W związku z tym mogą być one w wyjątkowo dużym stopniu przeniesione do wymiaru wirtualnego.   Opracowanie podzielone jest na trzy części. W części pierwszej, najobszerniejszej, ukazano ramy koncepcyjne rozważań. W rozdziale pierwszym nakreślone jest pojęcie gospodarki cyfrowej i analizowane są jej miary. W rozdziale drugim podjęto dyskusję nad ramami teoretycznymi finansów cyfrowych. Rozdział trzeci poświęcony jest zagadnieniom danetyzacji i kwestiom obrotu danymi dla potrzeb finansów. Rozdział czwarty zawiera prezentację technologicznego wymiaru finansów cyfrowych. W rozdziale piątym omówiono wyzwania, które w tym zakresie stoją przed bankiem centralnym z racji jego szczególnie doniosłej roli w systemie finansowym.   W części drugiej skupiono się na konsumencie cyfrowym. W rozozdziale szóstym, otwierającym tę część publikacji, podejęto wątek ochrony konsumenta cyfrowego, koncentrując swoją uwagę na kwestiach ochrony danych osobowych i prywatności. Stają się one centralnym problemem nowej rzeczywistości konsumenckiej. W rozdziale siódmym przeprowadzona jest analiza zagadnień etyki i jej szczególnych aspektów w świecie finansów cyfrowych, zaś rozdział ósmy podejmuje zagadnienia wykluczenia finansowego w świecie cyfrowym.   W trzeciej części książki przeanalizowano zagadnienia ryzyka występującego w finansach cyfrowych. W rozdziale dziewiątym, otwierającym tę część, przeprowadzono analizę regulacji Internetu i technologii cyfrowych w kontekście rynku finansowego i usług finansowych. Podkreślony jest w nim fakt, że wraz z pojawieniem się technologii cyfrowej kod (software) stopniowo stał się dominującym sposobem regulowania zachowania użytkowników Internetu, co rodzi wiele problemów i zagrożeń. W rozdziale dziesiątym omówiono zarządzanie bezpieczeństwem cybernetycznym w systemie finansowym, koncentrując swoją uwagę zarówno na podmiotach systemu finansowego, jak i roli państwa w tym zakresie. W rozdziale jedenastym przedstawione są makroekonomiczne aspekty ryzyka finansowego wywołane procesem cyfryzacji finansów. W rozdziale dwunastym, zamykającym monografię, podjęto wątek bezpieczeństwa cybernetycznego w systemie finansowym przez pryzmat działań nadzoru finansowego.   Na zakończenie chcemy podkreślić, że poglądy głoszone przez poszczególnych Autorów na łamach tej książki są wyłącznie ich poglądami prywatnymi i nie mogą być utożsamiane z poglądami instytucji, w których pracują.

Finanse cyfrowe. Nowe tendencje i możliwości

Lech Gąsiorkiewicz, Jan Monkiewicz

Publikacja jest częścią serii opracowań poświęconych finansom cyfrowym, powstałych w Zakładzie Finansów Wydziału Zarządzania Politechniki Warszawskiej. W ich przygotowaniu oprócz pracowników naukowych Zakładu Finansów udział wzięli eksperci zewnętrzni z innych ośrodków akademickich, świata biznesu i instytucji publicznych. W pierwszej publikacji pt. „Finanse cyfrowe: informatyzacja, cyfryzacja, danetyzacja” zaprezentowano ogólne ramy gospodarki cyfrowej, problematykę konsumenta na rynku finansowym oraz ryzyka finansów cyfrowych. Druga publikacja pt. „Finanse cyfrowe: perspektywa rynkowa” zawiera omówienie wybranych zagadnień związanych z bankowością cyfrową, ubezpieczeniami cyfrowymi oraz cyfryzacją rynków kapitałowych. W obecnie prezentowanej publikacji skupiono uwagę na nowych tendencjach i możliwościach w epoce finansów cyfrowych.   Publikacja składa się z ośmiu artykułów. W pierwszym M. Wrzosek przedstawiła problematykę suwerenności cyfrowej – koncepcję cyfrowej suwerenności, narodowość Internetu, dane i ich własność, bezpieczeństwo systemów teleinformatycznych – cyberbezpieczeństwo w kontekście cyfrowej suwerenności oraz narodowość technologii.   W kolejnym artykule J. Węgrzyn i A. Zaczek zaprezentowały problematykę cyfryzacji sektora finansów publicznych. Autorki wyjaśniły korelacje zachodzące między cyfryzacją sektora finansów publicznych, gospodarką i obywatelami. Wskazały na możliwe kierunki działań na podstawie potrzeb tych ostatnich (human-centric) oraz wykorzystanie technologii cyfrowych w celu personalizacji usług dla każdego uczestnika życia gospodarczego.    Następnie J. Węgrzyn i M. Syliwoniuk omówiły kwestię opodatkowania aktywności cyfrowej i, wykorzystując foresight, nakreśliły potencjalne kierunki wspierania cyfrowej i zielonej transformacji przez system podatkowy.   W czwartym artykule J. Węgrzyn zwróciła uwagę na potrzebę wypracowania systemu podatkowego na miarę XXI wieku wymagającego zweryfikowania zasad cyfrowej polityki podatkowej.    W artykule piątym M. Kotarba przedstawił ogólny model działania pośrednictwa, a następnie wskazał, jak jest on transformowany w wyniku postępującej cyfryzacji. Przedstawił oczekiwane dalsze kierunki zmian i ocenę ich konsekwencji dla przetrwania i rozwoju pośredników.    W następnym artykule W. Szpringer zwrócił uwagę na kluczowy aspekt regulacji systemów płatności, którym jest zdolność wspierania innowacyjnych rozwiązań, niosących ze sobą nowe technologie.    Autor siódmego artykułu – J. Monkiewicz omówił trzy obszary innowacji w dziedzinie płatności detalicznych – innowacyjne instrumenty płatnicze, innowacyjne kanały i sposoby dokonywania płatności oraz innowacyjne formy pieniądza. Stwierdził także, że kształt nadzoru i jego instrumentarium ulega istotnym zmianom w warunkach cyfryzacji świata finansów, a rozwój technologii cyfrowych i ich zastosowanie w procesach nadzorczych umożliwia bardziej skuteczne, proaktywne monitorowanie ryzyka i zagadnień zgodności w nadzorowanych instytucjach.    W ramach ostatniego artykułu L. Sobczak przedstawiła zmiany w modelu raportowania rynkowego. W raportowaniu widoczny jest rosnący udział informacji niefinansowych zawartych zarówno w raportach finansowych, jak i niefinansowych. Według Autorki ogólny trend w raportowaniu rynkowym znajduje odzwierciedlenie w przedstawionym w opracowaniu raportowaniu PZU SA. Wysoce prawdopodobne jest to, że znajduje również odbicie w sposobie raportowania innych, notowanych na giełdzie, instytucji finansowych.  

Finanse cyfrowe. Perspektywa rynkowa

Lech Gąsiorkiewicz, Jan Monkiewicz

Problematyka gospodarki cyfrowej, a w szczególności jej specyficzny wycinek jakim są finanse cyfrowe, stanowi istotny obszar aktywności naukowej Katedry Finansów i Systemów Finansowych Wydziału Zarządzania Politechniki Warszawskiej. W pracach nad tym zagadnieniem biorą udział pracownicy Katedry, a także wielu ekspertów zewnętrznych z innych ośrodków akademickich, ze świata biznesu oraz instytucji publicznych. Efektem tych prac są już opublikowane dzieła, a także będąca w opracowaniu seria trzech monografii, pod wspólnym tytułem Finanse cyfrowe. Pierwsza z nich – Finanse cyfrowe: informatyzacja, cyfryzacja, danetyzacja prezentuje ramy ogólne gospodarki cyfrowej, problematykę konsumenta na rynku finansowym oraz ryzyka finansów cyfrowych. Niniejsza publikacja, będąca jej kontynuacją, zawiera omówienie wybranych zagadnień związanych z bankowością cyfrową, ubezpieczeniami cyfrowymi oraz cyfryzacją rynków finansowych. Jej celem jest dokonanie prezentacji wykorzystania finansów cyfrowych w głównych segmentach biznesowych finansów.   Monografia podzielona jest na trzy części. Pierwsza jest poświęcona bankowości cyfrowej, druga ubezpieczeniom cyfrowym, a w części trzeciej omówiono zagadnienia związane z cyfryzacją rynku kapitałowego.

Finanse cyfrowe: wykluczenie finansowe seniorów na rynku finansowym

Aleksandra Wiktorow, Jan Monkiewicz, Lech Gąsiorkiewicz

Intuicyjnie zawsze wymienia się ludzi starszych jako przykład wykluczenia cyfrowego. Chcieliśmy poznać głębiej ten problem, a przede wszystkim zweryfikować rozmiary i przyczyny tego zjawiska. Zaprojektowaliśmy wielostronne podejście do problemu, zbadanie rozmaitych czynników mogących mieć wpływ na wykluczenie osób starszych na rynku finansowym, wzajemne ich powiązania, a także istniejące już działania mające pomóc tej grupie społeczeństwa w przybliżeniu się do załatwiania spraw drogą elektroniczną. Nie było to łatwe, bowiem brakuje wielu informacji w podziale na grupy wiekowe, zwłaszcza wydzielenia grupy najstarszych. W opracowaniu podjęto próbę ukazania problemów związanych z dostępem do rynku finansowego, ze szczególnym uwzględnieniem osób starszych. Ich słabsza pozycja na tym rynku jest powszechnie znana, chociażby z doniesień o ofiarach nadużyć ze strony instytucji finansowych i innych podmiotów działających w otoczeniu tego rynku. Starsi klienci mają niemal zawsze słabszą pozycję w stosunku do profesjonalnych pracowników instytucji finansowych oraz "profesjonalnych" oszustów z pseudo-instytucji finansowych, oferujących różne interesy życia. Poszczególne rozdziały zajmują się różnymi aspektami wykluczenia finansowego, wykluczenia na rynku finansowym i wykluczenia cyfrowego. Pokazują, jak niełatwo jest połączyć te wszystkie formy wykluczenia i zbadać ich wpływ na sytuację ludzi starszych na rynku finansowym, określając który aspekt jest decydujący, a który ma mniejsze znaczenie. Wszyscy formułują mniej lub bardziej szczegółowe wnioski, zmierzając jednak w tym samym kierunku konieczności zapobiegania wykluczeniu cyfrowemu seniorów. Bo każde (czasami niestety świadome) wykluczenie jest przejawem nierówności w traktowaniu i formą dyskryminacji.

Innowacje na rynkach finansowych

Lech Gąsiorkiewicz, Jan Monkiewicz

Jesteśmy świadkami systemowej transformacji roli finansów, ich struktury i pozycji. Wiąże się to z procesem nazywanym finansjalizacją czy finansjeryzacją. Proces ten nie został należycie dostrzeżony w latach przed globalnym kryzysem finansowym, co miało wielorakie reperkusje. Dopiero dzisiaj odkrywamy jego skomplikowane oblicze, powiązania i uruchamiane siły.   Ważnym elementem transformacji finansów są procesy innowacji występujące na współczesnych rynkach finansowych. Ostatnie lata są szczególnie owocne w tym zakresie, budząc zarówno ogromne nadzieje, jak i obawy. Wynika to z procesów powszechnej transformacji cyfrowo-informacyjnej i z ogromu działań regulacyjnych, będących skutkiem nauk płynących z ostatniego globalnego kryzysu finansowego.   W prezentowanej monografii, składającej się z 12 rozdziałów, dokonano próby zmierzenia się z tymi zmianami. Podjęta tematyka obejmuje zarówno kwestie teoretyczne, jak i praktyczne. Świadomie abstrahowano od odniesień ogólnych do spraw krajowych, ponieważ rynek finansowy ma charakter globalny, generuje globalne wyzwania i odpowiedzi, a Polska jest malutkim fragmentem tego wielkiego agregatu.

Mierniki oceny bieżącej i inwestycyjnej działalności przedsiębiorstw

Lech Gąsiorkiewicz, Wanda J. Pazio

Celem, jaki postawili sobie autorzy podręcznika, było zaprezentowanie szerokiego zestawu mierników odnoszących się zarówno do działalności bieżącej, jak i inwestycyjnej przedsiębiorstwa. Zrozumienie oraz nabycie umiejętności posługiwania się nimi w praktyce stanowi niezbędny element edukacji ekonomicznej przyszłych menedżerów. Z tego też względu w podręczniku położono główny nacisk na sposób obliczania i interpretację poszczególnych mierników. Podręcznik składa się z dwóch wyraźnie zarysowanych części. Pierwsza dotyczy podstawowych metod i mierników wykorzystywanych do oceny działalności bieżącej przedsiębiorstwa, zaś druga  – jego działalności inwestycyjnej.

Podstawy zarządzania procesami w zakładach ubezpieczeń

Lech Gąsiorkiewicz

Celem monografii jest przedstawienie podstaw koncepcji zarządzania procesami w zakładach ubezpieczeń. Wymaga to zaprezentowania specyfiki i uwarunkowań prawnych działalności ubezpieczeniowej oraz omówienia dekompozycji procesów działalności ubezpieczeniowej, struktury procesów realizowanych w zakładach ubezpieczeń, relacji między procesami realizowanymi w zakładach ubezpieczeń oraz mierników oceny realizacji poszczególnych procesów.   W monografii zaprezentowano przedstawione w jej tytule zagadnienie w sposób wyczerpujący, poprzez zebranie i omówienie wszystkich dostępnych informacji bezpośrednio dotyczących tego tematu. Szczególną uwagę skupiono na regulacjach prawnych, wytycznych i rekomendacjach, które odnoszą się do działalności ubezpieczeniowej. Powstanie monografii było wynikiem zainteresowania autora problematyką zarządzania procesami w instytucjach finansowych (zwłaszcza zakładach ubezpieczeń) i wieloletniego doświadczenia praktycznego w zakresie zarządzania w zakładach ubezpieczeń.