Autor: Mirosława Sobczyńska-Szczepańska
1
Ebook

Architektura trynitarzy na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej

Mirosława Sobczyńska-Szczepańska

Książka stanowi pierwszą próbę całościowego omówienia architektury polsko-litewskiej prowincji trynitarzy. W rozdziałach wstępnych zostały przedstawione czynniki potencjalnie determinujące działalność zakonu na polu sztuki: jego historia, misja i duchowość oraz zawarte w trynitarskiej regule i konstytucjach przepisy odnoszące się do kwestii artystycznych. Rozważania nad genezą i recepcją rozwiązań formalnych zastosowanych w budowlach wzniesionych dla trynitarzy na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej (w większość niezachowanych lub poddanych daleko idącej transformacji) poprzedza rekonstrukcja ich dziejów i pierwotnego kształtu. W osobnym rozdziale podjęto problem autorstwa poszczególnych obiektów oraz wpływu inwestora na wybór koncepcji architektonicznej. Ostatnim zagadnieniem poruszonym na kartach monografii jest wymowa ideowa trynitarskich budowli z uwzględnieniem ich dekoracji malarsko-rzeźbiarskiej.

2
Ebook

Court, nobles and festivals. Studies on the Early Modern visual culture

red. Oskar Jacek Rojewski, Mirosława Sobczyńska-Szczepańska

Książka  poświęcona jest zagadnieniom związanym z uroczystościami świeckimi i religijnym w dobie nowożytnej,  ze szczególnym uwzględnieniem ich kontekstu artystycznego i politycznego.    Osiem spośród dziesięciu rozdziałów dotyczy wydarzeń i zjawisk z terenu monarchii hiszpańskich Habsburgów (w tym jej amerykańskich  koloniach), pozostałe – Burgundii i Rzeczypospolitej.  W pierwszym rozdziale Víctor Mínguez omawia dwadzieścia jeden relacji z fest królewskich, które – odbywając się w przestrzeni publicznej –  stanowiły istotny element propagandy władzy. Szczegółowe  deskrypcje, często ilustrowane grafikami, były źródłem inspiracji dla innych dworów europejskich. Inmaculada Rodríguez Moya dokonuje systematycznego przeglądu uroczystości organizowanych na dworze hiszpańskim w latach 1555-1808, ukazując  przy tym ich wpływ na transformację układ urbanistycznego Madrytu, natomiast Pablo Gonzalez Tornel przedstawia przeobrażenia o tej samej genezie w przestrzeni miejskiej Palermo. Na przykładzie triumfalnych przejazdów przez Meksyk i Peru Luisa de Velasco y Castilla, mianowanego najpierw wicekrólem Nowej Hiszpanii, a następnie Peru, Juan Chiva Beltran przybliża kwestię symbolicznej obecności hiszpańskiego władcy w zamorskich uroczystościach. W piątym rozdziale, pióra Oskara Rojewskiego,  została zrekonstruowana ceremonia zgromadzenia z 1468 r. Zakonu Złotego Runa, które odcisnęło silne piętno na rytuałach  dworskich Habsburgów. Antonio Gozalbo Nadal, autor kolejnego tekstu, zestawia dwie relacje na temat wielkiej parady zorganizowanej w Barcelonie w 1535 r., w przededniu wyprawy Karola V na Tunis, z przedstawieniem tego wydarzenia na drugim z serii gobelinów Zdobycie Tunisu, wykonanej w Brukseli w latach 1548-1554. Cristina Igual Castelló opisuje festę zorganizowaną w Walencji w 1784 r. dla uczczenia dwóch wydarzeń: narodzin wnucząt  Karola III i zawarcia pokoju między Hiszpanią a Wielką Brytanią. Dwa ostatnie rozdziały ukazują różne sposoby upamiętnienia zmarłego i gloryfikacji jego rodu: Victoria Bosch Moreno dokonuje opisu ceremonii funeralnych po śmierci siostry Filipa II, Joanny Austriackiej, odprawionych w 1573 roku w madryckim kościele klarysek, natomiast Mirosława Sobczyńska-Szczepańska podejmuje temat szlacheckiej pompa funebris  na przykładzie pogrzebu Stefana Krzuckiego z 1746 r., o którego wyjątkowości stanowił  antropomorficzny, mobilny katafalk. Prezentowana publikacja jest pokłosiem współpracy między badaczami z Uniwersytetu Jaume I w Castellón de la Plana i Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, trwającej od 2016 r.