Bezpieczeństwo - powinność czy gwarancja. T. 4. Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa obywateli a wolności i prawa jednostki

Tomasz Miłkowski (red.)

Oddajemy w Państwa ręce kolejną już publikację z serii „Bezpieczeństwo – powinność czy gwarancja?”, mającą w założeniu stanowić próbę odpowiedzi na pytania o różnorodność rozumienia pojęcia bezpieczeństwo. Dzisiaj używa się bowiem tego terminu dla określania wielu obszarów aktywności społecznej (także naukowej), zmieniając na przestrzeni ostatnich lat sposób patrzenia na jego kształt i treść. W przeszłości używano tego pojęcia niemal wyłącznie w powiązaniu z takimi przymiotnikami, jak: wewnętrzne, zewnętrzne lub narodowe, i to w ramach nich starano się wszystko w tematyce bezpieczeństwo „zmieścić”. To „wszystko” było jednak dosyć ograniczone i najczęściej obejmowało takie zagadnienia jak wojskowość, suwerenność oraz sytuacje kryzysowe, wyczerpując w zasadzie pojęcie, o którym mówimy. Sytuacja w Europie i na całym świecie spowodowała jednak, że klasyczne formuły już w tym względzie nie wystarczają. Terroryzm (z jego „milionami twarzy”), cyberprzestępczość (trudna do oceny w kategoriach konkretnego terytorium), czy chociażby zmiany klimatyczne (których nie można „zastopować” w pojedynkę) stanowią wyzwania, którym przeciwstawia się już nie tylko klasyczne środki, jak armie, służby czy inspekcje, ale wymagają one kompleksu działań, adekwatnych do zagrożenia, wykraczających poza kwestie wojskowości, służb czy formacji policyjnych. W tym tomie autorzy podjęli próbę spojrzenia na kolejne już aspekty bezpieczeństwa, dosyć rzadko poruszane i z pozoru dosyć odległe od głównego nurtu badania tej problematyki.

Bezpieczeństwo - powinność czy gwarancja? T.2. Stany nadzwyczajne a szczególne zagrożenia państwa

Tomasz Miłkowski (red.)

W ostatnich miesiącach pojęcie zagrożenie bezpieczeństwa Polski odmieniane jest na wiele sposobów, a ocena samego zjawiska jest znacząco inna niż przez wiele wcześniejszych lat. W tym kontekście publikacja „Stany nadzwyczajne a szczególne zagrożenia państwa” wpisuje się niewątpliwie bezpośrednio w tę dyskusję i to w jej główny nurt. Istnieje wiele sposobów na ujęcie tak rozległej przedmiotowo problematyki. Rozległej, ponieważ ma ona wiele wymiarów: prawny, czy wręcz ustrojowo-prawny, organizacyjny, społeczny, militarny itd. W praktyce niewiele się jednak pisze na temat szczegółowych rozwiązań dotyczących stanu wojennego, wyjątkowego lub klęski żywiołowej. Częściej znaleźć możemy rozważania o kwestiach zasadniczych czy też implikacjach międzynarodowych związanych z materią ochrony praw jednostki. Wynika to z dwóch głównych przyczyn. Po pierwsze, są to regulacje przewidziane wprawdzie w Konstytucji RP z 1997 r., nigdy jednak dotychczas nie zastosowane. Po drugie zaś, ich analiza i diagnoza wymagają również znajomości regulacji dotyczących zarządzania kryzysowego, i to nie tylko tego, które wynika wprost z ustawy o takim tytule, ale również klasycznie rozumianych: przygotowania, zapobiegania lub likwidacji zagrożeń o dużej intensywności.

Bezpieczeństwo - powinność czy gwarancja? T.3. Prawa i wolności a działania państwa

Tomasz Miłkowski (red.)

Bezpieczeństwo oraz prawa i wolności jednostki wydają się być czasem w pewnym „konflikcie” wobec siebie. Jest tak w pierwszym rzędzie z uwagi na nierzadko różny punkt widzenia na znaczenie tych pojęć w praktyce. Wybór któregoś z nich jako „ważniejszego” implikuje bowiem ingerencję w rolę i znaczenie drugiego. Zapewnienie bezpieczeństwa, w dzisiejszych realiach w szczególności, wiąże się chociażby ze stosowaniem metod wkraczających w swobody jednostki (np. monitorowanie otwartych przestrzeni, kontrola korespondencji, limitowanie możliwości wejścia do niektórych budynków itd.). Uznanie natomiast, że to prymat wolności i praw jest nadrzędny, powoduje, że staje się to również pierwszoplanową dyrektywą dla organów państwa. Dyrektywą nakazującą chociażby odstąpić od części metod i środków gwarantujących wprawdzie wyższy poziom bezpieczeństwa (nigdy jednak niedający pełni gwarancji, co jest po prostu niemożliwe), umniejszających jednakże przy tym (nawet li tylko potencjalnie) poziom intymności jednostki (rozumianej jako brak możliwości postrzegania bez jej woli przez innych tego, co robi) w jej codziennym funkcjonowaniu. Ten właśnie problem stał u podstaw rozważań, których zwieńczeniem są artykuły zamieszczone w niniejszej publikacji.

BEZPIECZEŃSTWO - POWINNOŚĆ CZY GWARANCJA? TOM V: GROMADZENIE INFORMACJI PRZEZ SŁUŻBY POLICYJNE A STATUS I PRAWA JEDNOSTKI

Tomasz Miłkowski (red.)

Oddajemy do rąk Państwa kolejny już (piąty) tom z serii „Bezpieczeństwo – powinność czy gwarancja?”, poświęcony tym razem gromadzeniu przez służby policyjne informacji na temat obywateli i osób przebywających na terenie Polski. W tym kontekście na niniejszy tom składają się trzy artykuły. Pierwszy, autorstwa T. Miłkowskiego, Co mogą wiedzieć o nas służby policyjne – przegląd głównych rozwiązań ustawowych, odnoszący się do normatywnego zakresu danych, jakie formacje policyjne (w tym służby specjalne) mogą gromadzić i przetwarzać na temat osób, wykorzystując zarówno kanały formalne, jak i używając metod i środków pracy operacyjno-rozpoznawczej. Drugi, M. Kuci i P. Tobiczyka, Gromadzenie i przetwarzanie informacji przez służby policyjne a ochrona danych osobowych, który dotyka podstawowych zagadnień związanych z ochroną danych osobowych uregulowanych przez różne akty prawne na tle uprawnień i obowiązków, jakie zostały nałożone na służby policyjne. Wreszcie trzeci, B. Orzeł, Krajowy System Informacyjny Policji – zarządzanie informacjami o osobie, konkretyzuje już w szczegółach podstawową co do zakresu i rozmiaru bazę danych Policji. Jest to o tyle istotne, że – jak się szacuje – w praktyce w KSIP przechowuje się ponad 95% wszelkich informacji kryminalnych pozyskiwanych w naszym kraju. Tym samym wiedza na temat struktury i treści tego systemu stanowi podstawę do jakichkolwiek rozważań na omawiany temat.

Bezpieczeństwo - powinność czy gwarancja. Tom VI. Ustrojowa powinność państwa zapewnienia bezpieczeństwa w kontekście działań antyterrorystycznych

Tomasz Miłkowski, Barbara Orzeł

(...) Przedmiotem analizy są rozwiązania prawne lub wprost z nich wynikające decyzje organów obowiązanych do stosowania norm prawnych. W rozdziale pierwszym dokonano ogólnej analizy najważniejszych z punktu widzenia walki z terroryzmem ustaw uchwalonych w Polsce (w ostatnich dwóch latach), jakimi są: ustawa o działaniach antyterrorystycznych, ustawa o przetwarzaniu danych dotyczących przelotu pasażera i ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Dla porównania przywołano także najważniejsze rozwiązania i motywy ustawodawstwa innych krajów. Tymi przykładami są brytyjska ustawa o zwalczaniu terroryzmu i bezpieczeństwie (z 2015 roku) oraz hiszpańskie: ustawa organiczna 4/2015 o ochronie bezpieczeństwa obywateli i ustawa organiczna 29/2011 o uznaniu i pełnej ochronie ofiar terroryzmu. W rozdziale drugim skoncentrowano zaś uwagę czytelnika na prawodawstwie i rozwiązaniach organizacyjnych dotyczących formacji o podstawowym znaczeniu dla zwalczania aktów terroryzmu, jaką jest Policja.