WĘGRY KONTRA EUROPA Pakiet 2 książki

Bogdan Góralczyk, Stanisław Parzymies

1) Węgierski syndrom: Trianon Opisywane tutaj, tak bardzo różniące się między sobą węgierskie władze i reżimy w ostatnim półtora stuleciu odmiennie interpretowały interesy państwa i jego rację stanu. Najczęściej robiły to z konieczności opartej na związku z innymi, silniejszymi graczami, zmuszającymi Węgrów do podporządkowania się. Podejście do Trianon polegające na wyrażaniu protestu przeciwko dyktatowi mocarstw jest tu symboliczne. W epoce Horthyego postawiono je na samym piedestale jako najważniejszy priorytet całej polityki państwa, wręcz rację stanu. Potem natomiast, w czasach dyktatury i realnego socjalizmu, z powodów ideologicznych i pod naciskiem Wielkiego Brata z Moskwy zupełnie zdjęto to bolesne zagadnienie z porządku dnia. Dopiero wraz z Systemem Orbana wahadło wróciło do wyjściowego, przedwojennego stanu (nawet jeśli nie tak mocno i wyraziście jak poprzednio). W kwestii odpowiedzialności za Trianon ścierają się na Węgrzech i w całej węgierskiej diasporze dwie zupełnie odmienne koncepcje i szkoły myślenia. Pierwsza, popularna w epoce Horthyego, która teraz z całą mocą powróciła do oficjalnego dyskursu, mówi o dyktacie mocarstw i wynikającej stąd klęsce Węgrów, poszatkowanych i poćwiartowanych z woli obcych.... Natomiast koncepcja druga doszukuje się przyczyn tej klęski nie tyle u innych, co przede wszystkim u siebie. Prof. Bogdan Góralczyk politolog i sinolog z wykształcenia, hungarysta z zamiłowania. Profesor i dyrektor Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego w kadencji 2016-2020. Były ambasador w państwach Azji Południowo-Wschodniej. W latach 1991-1998 przebywał na placówce na Węgrzech. Efektem tego pobytu była książka wydana po polsku i węgiersku. Jest mocno po-wiązany z Węgrami, gdzie często i regularnie jeździ, a także pojawia się na konferencjach i w tamtejszych mediach. Bardzo dużo publikuje, specjalizując się - oprócz węgierskiej - w tematyce azjatyckiej, a zwłaszcza Chin, oraz międzynarodowej i globalnej, w tym kwestiach nowego ładu światowego i wyzwań globalnych. Ostatnio w Wydawnictwie Akademickim DIALOG wydał obszerny tom Wielki Renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje (Warszawa 2018). Niniejsza praca powstała na stulecie podpisania, tak bolesnego dla Węgrów, traktatu z Trianon (1920). 2) Stosunki międzynarodowe w Europie 1945-2019 Druga wojna światowa w sposób zasadniczy zmieniła układ sił w świecie w porównaniu z sytuacją sprzed 1939 roku. W stosunkach międzynarodowych zakończył się okres dominacji mocarstw europejskich na korzyść dwóch supermocarstw, Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego. Zimna wojna między nimi doprowadziła do podziału Europy na dwa wrogie sobie bloki państw. Odprężenie w Europie w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, którego przejawem była Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, wniosło nową jakość do stosunków międzynarodowych na kontynencie europejskim. Ale dopiero osłabienie systemu totalitarnego w Związku Radzieckim i w krajach satelickich - ze względu na jego niereformowalność i niepowodzenie w rywalizacji z systemem zachodnim w sferach gospodarczej i militarnej, czego przejawem była transformacja demokratyczna w Polsce i w innych krajach Europy Środkowej oraz zburzenie muru berlińskiego w 1989 r. - otworzyło drogę do zjednoczenia Europy. Otwarcie na wschód zadeklarowały Rada Europy, Unia Europejska oraz Sojusz Północnoatlantycki. Przełomowym momentem w historii Europy było rozszerzenie 1 maja 2004 r. Unii Europejskiej o dziesięć państw, z których siedem to państwa Europy Środkowej. W ten sposób zakończył się pojałtański podział Europy. Ostatnie dziesięć lat w historii Europy, które zamyka rok 2019, możemy nazwać dekadą kryzysów. W 2008 r. Rosja, łamiąc swoje zobowiązania międzynarodowe wynikające z Karty Narodów Zjednoczonych, Aktu Końcowego KBWE i innych porozumień międzynarodowych, dokonała agresji przeciwko Gruzji, a w 2014 r. anektowała ukraiński Krym i wznieciła rebelię we wschodniej Ukrainie. Agresywne działania Rosji wobec jej sąsiadów doprowadziły do zwiększenia obecności sił NATO w Europie Środkowej. Działania o charakterze gospodarczym i propagandowym godzące w interesy Unii Europejskiej podejmuje Chińska Republika Ludowa. Unia Europejska natomiast znalazła się w kryzysie egzystencjalnym o charakterze ekonomicznym, uchodźczym, związanym z nasileniem tendencji eurosceptycznych, populistycznych i nacjonalistycznych w państwach członkowskich. Czynnikiem osłabiającym Unię Europejską była zapowiedź brexitu. Od trzydziestu lat jesteśmy świadkami kształtowania się w Europie nowego porządku międzynarodowego. Jeśli zmiany polityczne dotyczące przyszłego kształtu integracji europejskiej rozłożone muszą być na lata, to niezbędne rozwiązania gospodarcze i społeczne powinny być wdrażane jak najszybciej. W niniejszej książce zostały poddane analizie najważniejsze kwestie z historii stosunków międzynarodowych, które w omawianym okresie w decydującej mierze determinowały sytuację w Europie. Prof. dr hab. Stanisław Parzymies (ur. 1938) jest emerytowanym profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania badawcze i dydaktyczne dotyczą historii stosunków międzynarodowych, polityki zagranicznej Francji, zagadnień instytucjonalnych, politycznych i obronnych integracji europejskiej oraz prawa dyplomatycznego. Jest autorem, współautorem i redaktorem naukowym wielu książek oraz artykułów naukowych publikowanych w Polsce i za granicą.

Wielki renesans - Chińska transformacja i jej konsekwencje

Bogdan Góralczyk

WIELKI RENESANS  to rewelacyjne studium  na temat Quo Vadis Sina? Bogdan Góralczyk prezentuje  motywy i aspiracje przywódców  Chin w dążeniu do odzyskania  „niekwestionowanej i należnej” pozycji   pierwszego  mocarstwa globu. Wnikliwie omawia ich strategię i taktykę  z określeniem głównych symbolicznych jej  etapów:  2021, 2035 i  docelowego osiągnięcia celu w 2049r. Wyjątkową wartością  są niezwykle bogate oryginalne źródła chińskie. Są one  przedmiotem głębokiej, krytycznej  analizy tego wybitnego  politologa i sinologa, potrafiącego trafnie odczytać wieloznaczny sens słów, pojęć i określeń  powszechnie tam używanych. Atutem  tej pracy  jest konfrontacja  prezentowanych chińskich ocen z opiniami najwybitniejszych światowych   badaczy. Cechą całego wywodu jest obiektywizm. Jestem głęboko przekonany,  że  ta książka  stanie się  wydarzeniem. Wróżę  jej międzynarodowy rozgłos. Zachęcam, aby stała się „obowiązkową lekturą” dla  komentatorów i badaczy  współczesnych Chin  Jan Rowiński,  emerytowany profesor UW (2002-2013). Absolwent Uniwersytetu Pekińskiego i  Instytutu Dyplomatycznego ChRL.  Długoletni pracownik MSZ i PISM. W Chinach spędził 16 lat. Redaktor zbiorów dokumentów i materiałów polityki zagranicznej i wewnętrznej ChRL.  Autor licznych publikacji w językach  polskim, chińskim, angielskim i rosyjskim Opowieść o chińskim sukcesie, jakiej jeszcze nie było: Góralczyk przebija się przez mury propagandy i warstwy ogranych schematów, pokazując wewnętrzne kulisy przemian, wątpliwości, paradoksy i kręte ścieżki decyzyjne chińskich elit władzy. Tym przekrojowym opracowaniem, opartym przede wszystkim na nieznanych szeroko źródłach chińskich, zadaje cios nie tylko miernej publicystyce, ale i całemu pokoleniu badaczy Chin współczesnych. No bo co jeszcze można dodać do takiej analizy?   dr Marcin Jacoby, sinolog, autor Chin bez makijażu Bogdan Góralczyk, jeden z najlepszych europejskich sinologów, przyzwyczaił nas już do rzadkiej wśród akademików umiejętności łączenia pogłębionej wiedzy z przystępnością stylu, ale największą zaletą tej monumentalnej pracy jest imponująca perspektywa badawcza – świadoma, naukowa obserwacja Chin od pierwszego pobytu w nich zaraz po śmierci Mao do dziś. Autor ma więc rzadkie kompetencje, by należycie ocenić politykę Chin i czyni to w najlepszy możliwy sposób: patrząc na Państwo Środka od wewnątrz, przez pryzmat chińskich idiomów, kategorii oraz idei przy jednocześnie bardzo europejskim podejściu krytycznym. Jeżeli chce się spróbować zrozumieć Chiny i pojąć implikacje zamierzonego powrotu Państwa Środka do wiodącej roli na świecie, trzeba przeczytać tę książkę. dr Michał Lubina, Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ, autor m.in. Niedźwiedź w cieniu smoka. Rosja–Chiny 1991–2014

Zmierzch i brzask. Notes z Bangkoku

Bogdan Góralczyk

O fascynującej Tajlandii, jednym z najciekawszych krajów azjatyckich, słyszał każdy, lecz dla większości pozostaje ona jedynie rajskim kierunkiem turystycznym. "Za pobieżnym poznaniem Tajlandii wcale nie idzie wiedza" - pisze Bogdan Góralczyk, były ambasador RP w Bangkoku i najsłynniejszy współczesny polski badacz Azji. Próbuje to zmienić swoim "Notesem", wieloaspektowym dziennikiem łączącym diariusz z dygresjami historycznymi, politycznymi, kulturowymi i społecznymi. Jak zawsze świetny styl Autora współgra z pogłębioną wiedzą i szerokim spojrzeniem, obejmującym oprócz Tajlandii również wątki birmańskie, laotańskie, khmerskie i chińskie. Dziś Czytelnik otrzymuje najnowsze, uaktualnione wydanie "Notesu", opisujące wydarzenia polityczne błyskotliwie, ze swadą i kolorytem godnym prywatnego życia obecnego tajskiego króla Vajiralongkorna (Ramy X), którego postać Autor nam przybliża. Naszkicowane w książce problemy społeczno-polityczne jeszcze bardziej nabrzmiały i sprawiają, że Tajlandia jest dziś ponownie beczką prochu, a chcąc zrozumieć dlaczego, trzeba przeczytać niniejsze wydanie. dr hab. Michał Lubina, prof. UJ były profesor wizytujący na Uniwersytecie Chulalongkorna w Bangkoku Prof. zw. dr hab. Bogdan J. Góralczyk - politolog i sinolog, b. ambasador w państwach Azji (w tym w latach 2003-2008 ambasador RP w Królestwie Tajlandii), publicysta, wykładowca w Centrum Europejskim Uniwersytetu Warszawskiego i jego były dyrektor. Specjalizuje się we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Bada też zagadnienia wyzwań globalnych, integracji (europejskiej i poza naszym kontynentem) oraz przekształceń systemowych w różnych regionach świata, ze szczególnym naciskiem na Azję Wschodnią (Chiny) i Europę Środkową (Węgry), co wiąże się ze znajomością języków tych państw. Autor wielu książek i artykułów naukowych, częsty gość radia i programów telewizyjnych, gdzie w sposób barwny i przystępny przybliża nam procesy i wydarzenia zachodzące na Wschodzie i nie tylko. Do tej pory w Wydawnictwie Dialog Autor opublikował następujące książki: Nowy Długi Marsz. Chiny ery Xi Jinpinga (2022), Chiński feniks. Paradoksy wschodzącego mocarstwa (2022), Birma. Złota Ziemia roni łzy (2021), Węgierski syndrom: Trianon (2020), Wielki Renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje (2018).