Język turecki

Tadeusz Majda

Język turecki, dawniej zwany również osmańskim, należy do grupy oguzyjskiej rodziny języków tureckich. Posługuje się nim ponad 80 milionów ludzi mieszkających w Republice Tureckiej i na emigracji. W ostatnich dziesięcioleciach język turecki zmienił się w stopniu porównywalnym jedynie ze zmianami, jakie zaszły we współczesnym języku hebrajskim. Dzięki systematycznej akcji "oczyszczania" języka z zapożyczeń arabskich i perskich na rzecz słów rdzennie tureckich zmieniło się zasadniczo słownictwo i języka literackiego, i mówionego. Tadeusz Majda jest turkologiem, profesorem w Zakładzie Turkologii i Ludów Azji Środkowej Uniwersytetu Warszawskiego. Wykłada język, literaturę, kulturę i sztukę turecką; zajmuje się także sztuką islamu. Wśród licznych publikacji w jego dorobku naukowym można wymienić "Katalog rękopisów tureckich i perskich ze zbiorów polskich", "Tureckie stroje i sceny rodzajowe: z kolekcji króla Stanisława Augusta: katalog rysunków", "Rozwój języka tureckiego w XVII wieku" oraz współtłumaczenie dzieła Arifa Alego "Daniszmendname. Księga czynów Melika Daniszmenda".

Wpływ kultury arabskiej na sztukę polską. Rzemiosło artystyczne, architektura i malarstwo

Tadeusz Majda, Agata S. Nalborczyk

Przedstawiamy trzeci tom z serii wydawniczej Transfer kultury arabskiej w dziejach Polski. Seria ta prezentuje wyniki prac zespołu naukowców różnych dyscyplin, realizującego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki projekt badawczy pt. Transfer kulturowy jako transdyscyplinarny element nauki o stosunkach międzykulturowych na przykładzie wpływów kultury arabskiej w dziedzictwie kulturowym Polski (projekt nr 2bH 15 0156 83 na lata 2016–2020). Materiał zebrany w niniejszym tomie ukazuje przenikanie elementów kultury materialnej islamu do kultury polskiej, które znalazło wyraz w obecności wyrobów rzemiosła artystycznego, w architekturze, w malarstwie czy rysunku.   Tom otwiera tekst Małgorzaty Redlak Najcenniejsze zabytki arabskiego rękodzieła artystycznego z wieków VII–XVI w zbiorach polskich, prezentujący unikatowe eksponaty rzadkich dzieł sztuki arabskiej w naszych kolekcjach muzealnych, W kolejnym artykule Małgorzaty Redlak O wybranych arabskich średniowiecznych wyrobach użytkowych z VIII–XVI wieku w Kolekcji Sztuki Islamu Muzeum Narodowego w Warszawie omówiono wybrane zabytki z ceramiki i szkła, pochodzące głównie z Iraku, Syrii i Egiptu, znajdujące się w Kolekcji Sztuki Islamu Muzeum Narodowego w Warszawie. Magdalena Pinker w tekście Zabytki arabskie okresu osmańskiego w kolekcjach polskich muzeów narodowych omawia zabytki z czasów, gdy kraje arabskie Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki znajdowały się pod panowaniem Imperium Osmańskiego. Tadeusz Majda w artykule Zbiory rękopisów arabskich w Polsce – dzieje kolekcjonerstwa próbuje prześledzić drogi, jakimi rękopisy arabskie trafiały do Polski w ciągu kilku wieków. W tekście Beaty Biedrońskiej-Słotowej Transfer kultury arabskiej do Polski za pośrednictwem mameluckich, osmańskich, perskich i ilchanidzkich tkanin w okresie od średniowiecza do około 1900 roku ukazano zagadnienie importu tkanin z krajów muzułmańskich – pasów, makat, kobierców, kilimów. W artykule Mikołaja Getki-Keniga Inspiracje arabskie i pokrewne w architekturze polskiej przełomu XVIII i XIX wieku – egzotyczna forma w elitarnych kontekstach doby wielostylowości zaprezentowano motywy zaczerpnięte z architektury arabskiej i tureckiej w polskiej architekturze w XVIII–XIX wieku. W tekście Anny Kozak Motywy arabskie w malarstwie polskim w XIX i początkach XX wieku omówiono najważniejszych przedstawicieli malarstwa polskiego, którzy podejmowali wątki arabskie w swej twórczości. Karolina Krzywicka w artykule Kolekcja biżuterii arabskiej z Bliskiego Wschodu w zbiorach Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie, charakteryzuje poszczególne typy kobiecej biżuterii z różnych krajów Azji i Afryki Północnej. Tekst ten jest bogato ilustrowany zdjęciami omawianych zabytków.