Ponieważ życie nie jest proste, łatwe i (zawsze) przyjemne

Naukawpolsce.pl: Współczucie nie jest słabością

Każdy z nas się z czymś boryka. Przechodzimy przez gorsze dni, chorujemy, przytłacza nas nadmiar obowiązków i niedobór pomysłów na rozwiązywanie niekończących się problemów, miewamy pretensje do innych i świata. A on do nas. Dlatego wszyscy potrzebujemy powrócić do współczucia. Naszego ewolucyjnego dziedzictwa, która wspiera nas w przetrwaniu, współpracy ze sobą nawzajem, a także we wzajemnym wzrastaniu. Również w terapii. Na szczęście interwencje i programy oparte na współczuciu są coraz szerzej stosowane w różnego rodzaju interwencjach psychologicznych, w psychoterapii, a także coachingu, edukacji, biznesie i nawet polityce.

Stworzona przez profesora Paula Gilberta Terapia Skoncentrowana na Współczuciu (angielski, ale powszechnie stosowany skrót to CFT) wywodzi się z Wielkiej Brytanii. Ten osobny system terapeutyczny integruje techniki różnych szkół terapii z koncepcjami psychologii ewolucyjnej, społecznej i rozwojowej, sięgając równocześnie po wiedzę z takich dziedzin, jak neuronauka, antoropologia czy socjologia. Jeśli chcesz go poznać, ta publikacja będzie idealna na początek.

W niniejszej książce:

• Po pierwsze, skupimy się na rozszyfrowaniu słowa współczucie;
• Po drugie, poznamy podstawowe założenia Terapii Skoncentrowanej na Współczuciu;
• Po trzecie, zaznajomimy się z technikami, praktykami i ćwiczeniami, które pomogą nam stać się lepszą wersją siebie - dla nas samych i dla innych;
• Wreszcie dowiemy się, co o CFT sądzą praktycy-terapeuci z Wielkiej Brytanii, Australii, Stanów Zjednoczonych, Grecji oraz Francji.

Julia E. Wahl, która w dużym stopniu przyczyniła się do zrozumienia, w jaki sposób podejście oparte na współczuciu może pomóc osobom chorym na raka, napisała obszerną i szeroko zakrojoną pracę na temat współczucia, jego natury, funkcji i korzyści ― z myślą o polskim odbiorcy. To ważne źródło informacji dla każdego, kto chce się dowiedzieć więcej o współczuciu i jego zastosowaniach. Chociaż sam nie potrafię czytać po polsku, znam entuzjazm i dorobek naukowy dr Wahl w zakresie badania i promowania współczucia, dlatego gorąco polecam jej książkę.

prof. Paul Gilbert, OBE, autor Compassionate Mind, twórca Terapii Skoncentrowanej na Współczuciu

Współczucie to mechanizm ewolucyjny przynajmniej tak stary, jak historia ssaków naczelnych. W rzeczywistości pewnie dużo starszy. Ta książka otworzy przed Tobą świat relacji ― bez lukru, bez poprawności, za to z ogromną dozą wsparcia. Zawiera mnóstwo konkretnej teorii, mądrości, wsadza kij w mrowisko modnej „pozytywności”, wyjaśnia cierpliwie, że we współczuciu nie chodzi o empatię, nie jest to także litość ani dążenie do szczęścia. Proponuje praktyczne ćwiczenia, zatem jest poradnikiem, ale dość krytycznym. Pisana przez kobietę, która nie unika jungowskiego cienia, za to bardzo zachęca do sprawczości i szukania siły i bezsiły w sobie i poza sobą. Jeśli czujesz, że ego to za mało, by czuć w życiu satysfakcję, masz w sobie gotowość na spotkania z tym, co wspiera, choć bywa wymagające, widzisz relacyjność w świecie istot ludzkich i pozaludzkich i pragniesz z większą świadomością nawigować o tym złożonym świecie ― ta książka jest dla Ciebie. I dla mnie. Myślę, że pozostali też skorzystają.

dr Katarzyna Simonienko, psychiatra, przyrodniczka

Zaciekawiła Cię ta książka? Włóż ją do koszyka. Warto. Potem czytaj ją uważnie. Wykonuj opisane ćwiczenia. Nie spiesz się. To mądra książka. Pełna osobistych refleksji autorki, które pozwalają docenić, że napisała ją osoba mądra i kompetentna, ale też po prostu taka jak my wszyscy. Idąca przez życie ze swoim bagażem doświadczeń i z własnymi niedoskonałościami. Autorka pokaże Ci, jak poprzez rozwijanie umiejętności składających się na współczucie dokonać pozytywnej zmiany i przemiany indywidualnej, a także, co ważne, jak poprzez te zmiany uczynić świat choć odrobinę lepszym miejscem. Książkę kończą bardzo interesujące, otwierające serce i umysł rozmowy z ekspertami w zakresie problematyki współczucia i terapii skoncentrowanej na współczuciu. Nie pomiń tego oryginalnego zakończenia.

prof. dr hab. Paweł Ostaszewski, Instytut Psychologii, Uniwersytet SWPS

Więcej empatii! ― to jeden z refrenów naszych czasów. Julia E. Wahl także pisze o empatii, ale robi to w sposób daleki od naiwności. Bo empatia to nie landrynkowa emocja, ale złożony, wymagający proces ― tak samo jak współczucie. Jak przekonuje autorka, współczucie wyrasta z dwóch źródeł: troski o siebie, innych i świat dookoła, a także ciekawości, gdyż bez niej wykroczenie poza własne „ja” nie jest po prostu możliwe. Najnowsze badania naukowe przekonują, że człowiek odniósł ewolucyjny sukces nie dlatego, że był najbardziej agresywny, ale dzięki współpracy i życzliwości. Te wyjątkowe cechy okazały się cenniejsze niż atletyczna budowa ciała czy śmiercionośna broń. Powinniśmy to odkrycie potraktować jako arcyważną lekcję. W epoce, w której Ziemia jest jedynym wspólnym miejscem ludzkości, kultura empatii i współczucia powinna być traktowana jako kultura przyszłości. Zawarte w tej książce ćwiczenia i refleksje są praktycznymi narzędziami w budowie tak pomyślanej przyszłości. „Współczucie to podstawa naszej moralnej odwagi”, pisze Julia E. Wahl. Nie bój się za nią podążać.

prof. dr hab. Waldemar Kuligowski, Instytut Antropologii i Etnologii UAM w Poznaniu

Książka Julii Wahl to znakomite, przystępnie napisane kompendium wiedzy na temat terapii skoncentrowanej na współczuciu. Autorka z lekkością łączy w niej wszechstronną, merytoryczną wiedzę z osobistymi odniesieniami. A przy okazji dokonuje eksploracji ludzkiego umysłu poruszając się między psychologią, filozofią i ewolucją człowieka, integrując „stary” i „nowy” mózg, uznając jego naturalne, adaptacyjne skłonności zarówno do plemienności jak i współczucia, które, jak przepowiedział Karol Darwin, wykracza dziś daleko poza gatunek Homo sapiens. Lektura bez wątpienia pomocna w godzeniu się z własnym, skomplikowanym człowieczeństwem. 

dr hab. Tomasz Hanć, prof. UAM, biolog, psycholog, psychoterapeuta poznawczo-behawioralny zajmujący się badaniami naukowymi z pogranicza biologii, psychologii i psychiatrii

Czytając tę książkę myślałem o tym, jak niezwykle ważny jest język którego używamy, by wyrazić nasze myśli i uczucia, zrozumieć siebie i innych ludzi. Mówienie i pisanie w języku polskim o współczuciu nie jest łatwe, bo słowo „współczucie” dla wielu z nas brzmi jakoś podejrzanie. Kojarzy się ze słabością, smutkiem, a może i bezradnością. Przecież czasem „pozostaje już tylko współczuć”. Tymczasem współczucie, o jakim napisała tę książkę Julia E. Wahl, oznacza gotowość do przejmowania się cierpieniem innych ludzi, ale też swoim własnym, oraz pełne zaangażowanie w takie działanie, które ma temu cierpieniu zaradzić. Człowiek współczujący nie zamyka oczu w obliczu trudności, lecz uważnie patrzy. Nie rozkłada bezradnie rąk, lecz bierze się do roboty.
Książka Julii E. Wahl składa się z kilku części i wcale nie trzeba jej czytać w kolejności stron. Warto też wracać do już przeczytanych fragmentów. Za strumieniem myśli i słów Autorki czasem trudno nadążyć, bo ta książka nie jest uporządkowanym od A do Z akademickim podręcznikiem, lecz wartką, żywo napisaną, czasem meandrującą jak górska rzeka, opowieścią o tym, jak może zmieniać się i pogłębiać rozumienie tego, czym jest uważne współczucie i jak ważną rolę może ono pełnić w życiu człowieka. Człowieka, który myśli, czuje i działa. I zmienia siebie i świat na bardziej współczujący, czyli po prostu bardziej ludzki.   

Dr Mariusz Zięba, psycholog, wykładowca akademicki, Kierownik Centrum Badań nad Traumą i Kryzysami Życiowymi Uniwersytetu SWPS