Popioły to powieść opisująca okres wojen napoleońskich. Młody polski szlachcic Rafał Olbromski szuka swojej drogi życiowej. Początkowo zostaje sekretarzem bogatego arystokraty Gintułta. Podróżuje z nim po kraju. Pod wpływem księcia wchodzi w kręgi masonerii. Zostaje jej członkiem. Nawiązuje tragiczny romans z żoną dostojnika loży. Przeżywa też inne romanse z pięknymi kobietami. Wkrótce wraz z przyjacielem Krzysztofem Cedrą wstępuje do armii Napoleona. Wierzą w wolność niesioną przez cesarza Polsce i innym zniewolonym narodom Europy. Los rozdziela obu przyjaciół. Rafał zostaje w Polsce i walczy w bitwie pod Raszynem. Krzysztof trafia do polskiej armii w Hiszpanii oblega Saragossę, bije się pod Somosierrą. Z czasem Rafał zniechęca się do wojaczki, zrzuca mundur i osiada w swoim majątku. Nieoczekiwanie spotyka Krzysztofa w 1812 roku w przededniu wielkiej wojny z Rosją. Krzysztof namawia przyjaciela, by jeszcze raz zaciągnął się w szeregi napoleońskiej armii...