E-book details

Teokracje amerykańskie. Źródła i mechanizmy władzy usankcjonowanej religijnie

Teokracje amerykańskie. Źródła i mechanizmy władzy usankcjonowanej religijnie

Maciej Potz

Ebook

Książka zawiera fascynującą analizę mechanizmów władzy w trzech wspólnotach religijnych – purytanów, shakerów i mormonów – które autor, łącząc kompetencje politologa i religioznawcy, przedstawia w całym bogactwie ich wierzeń, rytuałów, życia codziennego i historii. Znaczenie refleksji nad władzą usankcjonowaną religijnie istotnie wykracza przy tym poza kontekst amerykański i pozwala lepiej zrozumieć współczesne teokracje, jak choćby Iran czy Państwo Islamskie. Głównym celem pracy jest wykazanie, że teokracja może się okazać, w pewnych warunkach, optymalnym wyborem systemowym, zapewniającym stabilizację systemu politycznego. Poszczególne pytania badawcze dotyczą m.in. mechanizmów religijnego legitymizowania władzy, warunków stabilności teokracji, znaczenia przymusu w teokratycznych relacjach władzy. Podejście do badanej problematyki jest konsekwentnie politologiczne (nie zaś religioznawcze), tzn. analizowane doktryny i wierzenia religijne traktowane są jako składniki formuł legitymizacyjnych (generujące uzasadnienia dla danych stosunków władzy), z perspektywy jednostki zaś – jako motywatory zachowań społecznych i politycznych. Największe znaczenie, z politologicznego punktu widzenia, ma jednak zarysowana w książce koncepcja teokracji i związane z nią kategorie analityczne, która z pewnością okaże się użyteczna dla badaczy związków między religią a władzą polityczną, a tym samym przyczyni się do rozwoju pasjonującej dziedziny badań, jaką stanowi politologia religii. 

WSTĘP 11

Część I. WŁADZA TEOKRATYCZNA 23

Rozdział 1. WŁADZA POLITYCZNA 25
1.1. Pojęcie władzy 26
1.1.1. Władza jako relacja społeczna 26
1.1.2. Treść władzy 29
1.1.3. Cechy władzy 33
1.1.4. Trzy wymiary władzy 41
1.2. Legitymizacja władzy 49
1.2.1. Obiektywny a subiektywny charakter legitymizacji 52
1.2.2. Transmitery legitymizacji 55
1.2.3. Źródła uprawomocnienia władzy 59
1.3. Władza w teorii wymiany społecznej 63
1.3.1. Normy w procesie wymiany 65
1.3.2. Stabilność władzy 67
1.4. Podsumowanie 68

Rozdział 2. POJĘCIE TEOKRACJI 69
2.1. Definiowanie teokracji 70
2.2. Teokratyczny akt władzy 76
2.3. Teokratyczny system polityczny 77
2.4. Teokracja a inne systemy polityczne 79
2.5. Teokracja a religia/Kościół państwowy 86
2.6. Typologia teokracji 90
2.7. Podsumowanie 93

Rozdział 3. SAKRALIZACJA WŁADZY 94
3.1. Boskie pochodzenie władzy 97
3.2. Religijny status władcy 101
3.2.1. Bóg jako władca. Teokracja par excellence starożytnego Izraela 102
3.2.2. Władca jako bóg 110
3.2.3. Władca jako kapłan 113
3.2.4. Władca jako boży pomazaniec 117
3.2.5. Uświęcenie dynastii 124
3.3. Rytualne nośniki legitymacji 127
3.4. Podsumowanie 133

Rozdział 4. GENEZA I STABILNOŚĆ WŁADZY TEOKRATYCZNEJ 135
4.1. Teokracja jako wymiana 136
4.2. Powstanie teokratycznych relacji władzy 141
4.3. Stabilność teokracji 149
4.4. Podsumowanie 155

Część II. TEOKRACJE PÓŁNOCNOAMERYKAŃSKIE 157

Rozdział 5. TEOLOGICZNE NOŚNIKI LEGITYMIZACJI 159
5.1 Doktryna przymierza 162
5.2. Koncepcja ciągłego objawienia 172
5.2.1. Podstawy doktrynalne 173
5.2.2. Funkcja polityczna 177
5.3. Millenaryzm 187
5.3.1. Shakerzy 188
5.3.2. Mormoni 191
5.4. Podsumowanie 198

Rozdział 6. PROCEDURY SUKCESJI 200
6.1. Typologia procedur sukcesji 201
6.2. Purytanie 208
6.3. Shakerzy 211
6.4. Mormoni 218
6.4.1. Sidney Rigdon vs. Dwunastu Apostołów 222
6.4.2. James Strang 226
6.4.3. Smithowie 228
6.5. Podsumowanie 230

Rozdział 7. REŻIMY POLITYCZNE 233
7.1. Procesy instytucjonalizacji władzy teokratycznej 234
7.2. Nowa Anglia: purytańskie republiki świętych 236
7.2.1. Ustrój 237
7.2.2. Teokratyczny charakter kolonii 239
7.3. Shakerzy i mormoni: od władzy charyzmatycznej do instytucjonalizacji politycznej 248
7.3.1. Okres charyzmatyczny 249
7.3.2. Instytucjonalizacja charyzmy 252
7.4. Mormońska teokracja w Utah: królestwo Boże na ziemi 263
7.4.1. Historia polityczna Utah 1847–1896 264
7.4.2. Kościół jako ośrodek władzy 269
7.5. Podsumowanie 277

Rozdział 8. MECHANIZMY KONTROLI POLITYCZNEJ 278
8.1. Prawo 282
8.1.1. Purytanie 284
8.1.2. Shakerzy 287
8.1.3. Mormoni 291
8.2. Sankcje 295
8.2.1. Przemoc 295
8.2.2. Sankcje psychospołeczne 300
8.3. Polityka przebudzenia religijnego 306
8.3.1. Shakerzy 306
8.3.2. Mormoni 314
8.4. System ekonomiczny 318
8.4.1. Purytanie 319
8.4.2. Shakerzy 321
8.4.3. Mormoni 325
8.5. Podsumowanie 331

ZAKOŃCZENIE 333
Aneks 1. Struktura teoretyczna pracy 337
Aneks 2. Koncentracja władzy w teokracji mormońskiej 343
Wykaz skrótów 349
Spis tabel i rysunków 351
Bibliografia 353
Summary 383
Indeks osobowy 385
Od redakcji 395

  • Title: Teokracje amerykańskie. Źródła i mechanizmy władzy usankcjonowanej religijnie
  • Author: Maciej Potz
  • ISBN: 978-8-3796-9901-8, 9788379699018
  • Date of issue: 2016-06-08
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_05ui
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego