E-book details

Małżeństwo: początek i koniec

Małżeństwo: początek i koniec

Piotr Szukalski

Ebook

 Celem pracy jest spojrzenie na małżeństwo – zarówno na jego początek, jak i koniec – z perspektywy demograficznej. Obiektem zainteresowania w niniejszym studium jest zatem sprawdzenie, jak w powojennej Polsce zmieniało się podejście do formowania i rozpadu związku małżeńskiego poprzez analizę „twardych” danych liczbowych, mówiących o częstości występowania najważniejszych zdarzeń demograficznych w sferze małżeńskości, takich jak zawieranie związku małżeńskiego, rozwody, separacje, owdowienia.

Przeprowadzona w pracy analiza wskazuje na zachodzący proces zmian podejścia do formowania i do rozpadu małżeństw. Zmniejszająca się atrakcyjność małżeństwa jako instytucji społecznej współwystępuje z coraz częstszym odwoływaniem się do nietradycyjnych form zakończenia związku – rozwodu i separacji. Zmiany te zachodziły w całym powojennym okresie, aczkolwiek poszczególne podokresy odznaczały się różnym tempem zmian. Największą dynamiką odznaczały się w tym przypadku lata sześćdziesiąte oraz okres ostatniego ćwierćwiecza. Patrząc z perspektywy ostatnich dwóch dekad, można powiedzieć, iż widoczne wcześniej przemiany podejścia do małżeństwa uległy jedynie przyspieszeniu, choć jednocześnie bez wątpienia pojawiły się na masową skalę niedopuszczalne wcześniej możliwości odwoływania się do alternatywnych form życia małżeńsko-rodzinnego, związane z brakiem formalizowania łączącej dwie dorosłe osoby intymnej więzi.
 

Wprowadzenie………………………………………………………………………. 7

1. Społeczno-ekonomiczny kontekst zmian instytucji małżeństwa w powojennej Polsce
1.1. Zmiany funkcji i form intymnych związków między dwojgiem
dorosłych………………………………………………………………….. 11
1.2. Wpływ kryzysów społecznych na zachowania matrymonialne……… 18
1.3. Korzyści płynące z życia związku małżeńskim……………………… 22
1.4. Małżeństwo jako szczególny typ kariery rodzinnej………………….. 25
1.5. Źródła danych o początkach i końcu małżeństwa……………………. 26
1.6. Podsumowanie rozdziału pierwszego………………………………… 28
Literatura ………………………..………………………………………... 29

2. Narzeczeństwo
2.1 Wprowadzenie………………………………………………………. 32
2.2. Wyniki badań własnych……………………………………………… 34
2.3. Podsumowanie rozdziału drugiego…………………………………... 41
Literatura………………………………………………………………….. 42

3. Małżeństwa nowo zawarte
3.1. Wprowadzenie………………………………………………………... 43
3.2. Skłonność do zawierania małżeństw…………………………………. 44
3.3. Wiek nowożeńców…………………………………………………… 51
3.4. Różnica wieku między nowożeńcami………………………………... 52
3.5. Małżeństwa naprawcze……………………………………………….. 65
3.6. Małżeństwa binacjonalne…………………………………………….. 70
3.7. Małżeństwa wyznaniowe……………………………………………... 77
3.8. Małżeństwa powtórne………………………………………………. 89
3.9. Małżeństwa w „szczególnym” wieku………………………………… 105
3.10. Sezonowość małżeństw……..………………………………………. 109
3.11. Podsumowanie rozdziału trzeciego…………………………………. 112
Literatura ………………………………………………………………….. 113

4. Rozwody
4.1. Wprowadzenie………………………………………………………... 116
4.2. Ewolucja rozwodowości w badanym okresie………………………… 116
4.3. Wybrane charakterystyki rozwodzących się par……………………... 122
4.4. Podstawowe dane o dzieciach dotkniętych rozwodem rodziców…….. 126
4.5. Przestrzenne zróżnicowanie rozwodów………………………………. 131
4.6. Podsumowanie rozdziału czwartego………………………………….. 133
Literatura………………………...………………………………………… 133


5. Separacje
5.1. Wprowadzenie………………………………………………………... 134
5.2. Częstość separacji…………………………………………………….. 135
5.3. Wybrane charakterystyki małżeństw separowanych…………………. 138
5.4. Separacje zniesione…………………………………………………… 141
5.5. Zróżnicowanie terytorialne…………………………………………. 143
5.6. Podsumowanie rozdziału piątego…………………………………….. 145
Literatura……………………..……………………………………………. 146

6. Owdowienia
6.1. Wprowadzenie………………………………………………………... 147
6.2. Częstość owdowienia we Francji…………………………………….. 147
6.3. Długookresowe zmiany częstości owdowienia w Polsce – ujęcie modelowe……………………………………………………………….…. 149
6.4. Skala wdowieństwa jako pośrednia informacja o owdowieniach……. 155
6.5. Owdowienie w świetle danych bieżącej ewidencji ludności…………. 157
6.6. Wpływ owdowienia na stan zdrowia i umieralność………………….. 160
6.7. Podsumowanie rozdziału szóstego…………………………………… 162
Literatura…………………………………………………………………... 163

7. Bilans małżeństw w powojennej Polsce
7.1. Wprowadzenie………………………………………………………... 165
7.2. Czynniki oddziałujące na bilans małżeństw……………………… 167
7.3. Bilans małżeństw w Polsce…………………………………………… 168
7.4. Przyczyny rozwiązania małżeństw w powojennej Polsce……………. 171
7.5. Liczba małżeństw istniejących……………………………………….. 173
7.6. Bilans małżeństw w ujęciu regionalnym……………………………... 175
7.7. Podsumowanie rozdziału siódmego………………………………….. 181
Literatura………………………..…………………………………………. 183

Aneks I Struktura stanu cywilnego ludności Polski według spisów
powszechnych z lat 1921-2011……………………………………………… 184
 

  • Title: Małżeństwo: początek i koniec
  • Author: Piotr Szukalski
  • ISBN: 978-83-796-9190-6, 9788379691906
  • Date of issue: 2014-06-30
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_0e11
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego