Wstęp 9
Rozdział I. Podstawy teoretyczne badań 13
1.1. Ład społeczny w teorii myśli socjologicznej 14
1.2. Ład społeczny w ujęciu normatywnym 16
1.3. Ład społeczny w ujęciu interpretatywnym 20
1.3.1. Symboliczny interakcjonizm a problematyka ładu społecznego 20
1.3.2. Ład społeczny w socjologii fenomenologicznej i etnometodologii 24
1.3.3. Ład interakcji i porządek społeczny w koncepcji Ervinga Goffmana 27
1.3.4. Instytucjonalne ujęcie ładu społecznego w koncepcji Petera Bergera
i Thomasa Luckmanna 32
1.4. Ład interakcji i porządek społeczny – podsumowanie 34
Rozdział II. Niepełnosprawność intelektualna w ujęciu naukowym i społecznej percepcji 35
2.1. Upośledzenie umysłowe w dyskursie naukowym 36
2.2. Przyczyny upośledzenia umysłowego i ich klasyfikacje – ujęcie interdyscyplinarne 43
2.3. Upośledzenie umysłowe a choroba psychiczna – podobieństwa i różnice 47
2.4. Niepełnosprawność intelektualna jako kategoria społeczna 49
2.5. Miejsce osoby niepełnosprawnej intelektualnie w społeczeństwie 51
2.6. Realizacja idei podmiotowości osoby upośledzonej umysłowo 55
Rozdział III. Miejsce osoby niepełnosprawnej intelektualniew systemie
pomocy społecznej 61
3.1. Polityka państwa wobec osób niepełnosprawnych intelektualnie – rozwiązania systemowe 62
3.2. Instytucjonalizacja opieki nad osobami upośledzonymi umysłowo 67
3.2.1. Dom pomocy społecznej w strukturze polityki społecznej i systemie prawa 68
3.2.2. Realizacja zadań pomocowych w instytucjonalnych w warunkach domu
pomocy społecznej 71
3.3. Miejsce osoby upośledzonej umysłowo w instytucjonalnym systemie pomocy
społecznej – podsumowanie 74
Rozdział IV. Metodologia badań 79
4.1. Cel i przedmiot badań 79
4.2. Charakterystyka terenu badań 79
4.3. Techniki badawcze 81
4.3.1. Wywiad swobodny 82
4.3.2. Obserwacja uczestnicząca 84
4.3.3. Analiza materiałów zastanych 85
4.4. Metody jakościowe zastosowane w badaniu środowiska osób upośledzonych umysłowo 86
4.4.1. Metodologia teorii ugruntowanej 89
4.4.2. Badanie etnograficzne 91
4.4.3. Etnografia a teoria ugruntowana – porównanie metod 94
4.5. Uzasadnienie wyboru określonych metod i technik badawczych 97
4.6. Charakterystyka badań w środowisku osób upośledzonych umysłowo 98
4.6.1. Poziom percepcji i kompetencje językowe badanych a zdobywanie danych empirycznych 98
4.6.2. Neutralność a zaangażowanie emocjonalne badacza-obserwatora 100
4.6.3. Przemiana roli oraz dynamika tożsamości badacza 101
4.7. Etyka badań a niepełnosprawność intelektualna – moralne granice eksploracji terenowej 104
Rozdział V. Porozumiewanie się, rozumienie, porozumienie – proces budowania ładu interakcji w społecznej przestrzeni DPS 107
5.1. Analiza funkcji komunikacyjnych 107
5.1.1. Sens i znaczenie komunikowania się w instytucji opiekuńczej 107
5.1.2. Rodzaje i sposoby porozumiewania się podopiecznych z opiekunami 110
5.1.3. Reguły komunikowania się personelu z mieszkańcami 119
5.1.4. Poziomy porozumienia – problematyka intencjonalność i istotności komunikatu 122
5.1.5. Znaczenie aktu komunikacji i porozumiewania się – podsumowanie 123
5.2. Konstruowanie „rzeczywistości” instytucjonalnej DPS 125
5.2.1. Rekonstruowanie biografii mieszkańca 125
5.2.2. Reinterpretacje znaczeń dokonywane na poziomie językowo-pojęciowym 131
5.2.3. Proces typifikacji i kategoryzowania 137
5.2.4. Środowiskowe normy i metanormy 142
5.2.5. Instytucjonalne rytuały i zwyczaje 145
5.2.6. System wartości funkcjonujących w domu pomocy społecznej 147
5.3. Negocjacyjny wymiar relacji interpersonalnych 151
5.3.1. Relacje partnerskie a wymagania profesjonalizacji pracy 151
5.3.2. Percepcja potrzeb podopiecznych i ich realizacja przez personel 154
5.3.3. Podejmowanie ról quasi-rodzinnych versus perspektywa zadaniowa 160
5.4. Porozumiewanie się, rozumienie, porozumienie – podsumowanie 166
Rozdział VI. Elementy (dez-)organizujące ład społeczny DPS 169
6.1. Kontekst niepewność relacji interpersonalnych personelu i podopiecznych 169
6.2. Aktywne działania mieszkańców destabilizujące porządek instytucjonalny 173
6.2.1. Sytuacje konfliktowe i konflikty 174
6.2.2. Agresja i autoagresja podopiecznych 178
6.3. Zaniechania działań mieszkańców prowadzących do destabilizacji instytucjonalnego
porządku 182
6.3.1. Bierność i wycofanie podopiecznych 183
6.3.2. Roszczeniowa postawa mieszkańców 187
6.4. Emocjonalny kontekst pracy personelu 190
6.4.1. Odwrażliwiająca rutynizacja pracownika 192
6.4.2. Emocjonalna nadwrażliwość pracownika 194
6.5. Konsekwencje emocji w miejscu pracy 196
6.5.1. Błędy popełnianie przez personel jako efekt zaangażowania emocjonalnego 196
6.5.2. Konsekwencje interpersonalne popełnianych błędów 198
6.5.3. Emocje w miejscu pracy – stres i destrukcja tożsamości zawodowej 201
Rozdział VII. Kontrola i podporządkowanie versus autonomia i niezależność 207
7.1. Ład interakcji – między autonomią a kontrolą 207
7.2. Płaszczyzny kontroli i autonomii w domu pomocy społecznej 220
7.2.1. Przestrzeń i czas 220
7.2.2. Ciało i cielesność 225
7.2.3. Manipulowanie i zarządzanie wrażeniami 230
7.2.4. Rola autorytetu i bliskich relacji 234
7.2.5. Samodzielność, niezależność – aktywność mieszkańców 238
7.3. Kontrola versus autonomia – podsumowanie 241
Rozdział VIII. Dom pomocy społecznej i jego otoczenie 245
8.1. Przestrzenne i systemowe powiązania oraz społeczne zależności 245
8.2. Mikrośrodowisko społeczne otoczenia domu pomocy 248
8.3. Reguły wzajemności i obszary sporne – społeczny wymiar otoczenia DPS 251
Rozdział IX. Proces socjalizacji pracownika i mieszkańca 255
9.1. Nabywanie umiejętności przystosowawczych 255
9.2. Przenikanie się życia zawodowego i prywatnego osób zatrudnionych w domu pomocy 257
9.3. Wydarzenia przełomowe w biografii pracownika domu pomocy społecznej 259
9.4. Satysfakcja z pracy jako element budowania i podtrzymywania tożsamości zawodowej pracownika DPS 261
9.5. Proces socjalizacji pracownika i mieszkańca – podobieństwa i różnice 263
9.5.1. Dom pomocy społecznej jako miejsce życia oraz miejsce pracy 263
9.5.2. Nabywanie perspektywy mieszkańca przez osobę upośledzoną umysłowo 265
9.5.2.1. Proces przyjmowania roli i stawania się członkiem instytucji opiekuńczej 265
9.5.2.2. Instytucjonalne uwarunkowania percepcji siebie osób upośledzonych umysłowo 267
9.5.2.3. Rola środowiska społecznego oraz otoczenia instytucjonalnego w procesie stawania się mieszkańcem domu pomocy 270
9.5.3. Praca, zawód, profesjonalizm – proces stawania się pracownikiem domu pomocy społecznej dla osób upośledzonych umysłowo 276
Podsumowanie 285
Bibliografia 291
Spis tabel 303
Aneksy 305
 

• Title: Żyć i pracować w domu pomocy społecznej. Socjologiczne studium interakcji personelu z upośledzonymi umysłowo podopiecznymi
• Author: Jakub Niedbalski
• ISBN: 978-8-3796-9089-3, 9788379690893
• Date of issue: 2014-07-04
• Format: Ebook
• Item ID: e_0e16
• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego