E-book details

Plan Marshalla. Uwarunkowania i skutki gospodarczo-polityczne

Plan Marshalla. Uwarunkowania i skutki gospodarczo-polityczne

Kamil Kowalski

Ebook

W monografii przedstawiono kontekst polityczno-gospodarczego, w ramach którego doszło do wygłoszenia słynnego przemówienia na Harvardzie. Zarysowano również proces konkretyzacji propozycji George’a Marshalla, która podczas wystąpienia z 5 czerwca 1947 r. była koncepcją niedookreśloną i ogólną, by rok później przyjąć sformalizowany kształt kompleksowego planu politycznego i gospodarczego, skierowanego do państw Europy Zachodniej. Scharakteryzowano i prześledzono proces realizacji celów Planu Marshalla (European Recovery Program – Europejski Program Odbudowy, ERP), zwracając uwagę na ich ewolucję, zachodzącą zwłaszcza pod wpływem wojny w Korei. Była to pomoc o ogromnym znaczeniu, lecz zaspokajała tylko najpilniejsze potrzeby żywnościowe oraz związane z prowadzeniem działań militarnych. ERP okazał się inicjatywą, która odegrała rolę w stabilizacji sytuacji gospodarczej w Europie Zachodniej.
Stosunkowo odległa perspektywa od czasu Planu Marshalla pozwoliła na zdystansowaną ocenę tej oryginalnej koncepcji. Priorytetem autora była zrównoważona analiza wpływu czynników ekonomicznych i politycznych, na etapie powstania, realizacji i oceny konsekwencji Planu.
W ostatniej części pracy podsumowano rezultaty Planu, wskazując na sukcesy i poniesione niepowodzenia zarówno na gruncie gospodarczym, jak i politycznym. Istnieje ewidentna dysproporcja ilościowa w polskich i zagranicznych badaniach na temat ERP, dlatego książka jest istotnym uzupełnieniem prac naukowych poświęconych temu tematowi w Polsce.
 

Wstęp 9
Rozdział I. Kondycja gospodarcza Europy u kresy II wojny światowej
1.1. Uwagi wstępne 21
1.2. Bilans strat i zniszczeń wojennych w państwach europejskich 24
1.3. Wczesne próby pomocy gospodarczej – UNRRA 42
1.3.1. Wstępne propozycje mocarstw 43
1.3.2. Negocjacje w gronie „wielkiej czwórki” 46
1.3.3. Kraje alianckie wobec UNRRA. Upublicznienie projektu 49
1.3.4. Statutowe podstawy UNRRA 51
1.3.5. Realizacja i efekty pomocy UNRRA 53
Rozdział II. Uwarunkowanie gospodarcze i polityczne pomocy dla Europy w latach 1945–1947
2.1. Zarys stanu gospodarki Europy w latach 1945–1947 63
2.1.1. Produkcja przemysłowa i rolnicza 65
2.1.2. Handel 79
2.1.3. Specyfika sytuacji gospodarczej krajów pokonanych 82
2.2. Gospodarka amerykańska w latach 1945–1947. Powiązania ekonomiczne z Europą 87
2.3. Rola USA w gospodarczych instytucjach międzynarodowych 97
2.4. Polityczny wymiar relacji transatlantyckich 101
2.4.1. Koncepcja czterech policjantów („koncepcja strażników pokoju”) 102
2.4.2. W drodze ku przewartościowaniu stosunków USA–ZSRR 108
2.4.3. Raport Clifforda 116
2.4.4. Doktryna Trumana 123
Rozdział III. Od teorii do realizacji. Krystalizacja Planu: kwiecień 1947 roku – kwiecień 1948 roku.
3.1. Przyspieszenie prac nad pomocą gospodarczą dla Europy: przemówienie Achesona w Delta Council, raport sztabu Kennana, memorandum Claytona 131
3.2. Przemówienie Marshalla i pierwsze reakcje 140
3.3. Konferencja paryska (27 czerwca–2 lipca 1947 r.) 146
3.4. Konferencja paryska (12 lipca–22 września 1947 r.) 154
3.5. Raport CEEC z 22 września 1947 r 160
3.6. Kształtowanie się formuły planu pomocowego dla Europy: aktywność Kongresu i administracji amerykańskiej 168
3.7 Ustawa o Pomocy Zagranicznej i powstanie OEEC 173
Rozdział IV. Plan Marshalla. Realizacja oraz efekty gospodarcze i polityczne
4.1 Funkcjonowanie Europejskiego Planu Odbudowy: kwiecień 1948 r. – czerwiec 1950 r. 179
4.2 Plan Marshalla po wybuchu wojny w Korei: przewartościowanie priorytetów pomocy amerykańskiej 196
4.3 Rezultaty Planu Marshalla 205
4.3.1. Plan Marshalla a przyrost produkcji przemysłowej i rolniczej 209
4.3.2. Plan Marshalla a wzrost dynamiki handlu krajów Europy Zachodniej 214
4.3.3. Plan Marshalla a stabilność gospodarek krajów Europy Zachodniej: inflacja i deficyty budżetowe 218
4.3.4. Plan Marshalla a integracja krajów Europy Zachodniej 221
4.4. Polityczne konsekwencje Planu Marshalla 228
4.5. Odbudowa gospodarcza bez Planu Marshalla – przypadek Finlandii 238
Wnioski i uwagi końcowe 251
Bibliografia 259
Wykaz tabel i wykresów 271
Wykaz skrótów 273
 

  • Title: Plan Marshalla. Uwarunkowania i skutki gospodarczo-polityczne
  • Author: Kamil Kowalski
  • ISBN: 978-83-796-9196-8, 9788379691968
  • Date of issue: 2014-07-22
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_0e2d
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego