E-book details

Wymiary, konteksty i wzory karier. Proces stawania się sportowcem przez osoby z niepełnosprawnością fizyczną - analiza społecznych mechanizmów (re)konstruowania tożsamości

Wymiary, konteksty i wzory karier. Proces stawania się sportowcem przez osoby z niepełnosprawnością fizyczną - analiza społecznych mechanizmów (re)konstruowania tożsamości

Jakub Niedbalski

Ebook

Autor książki rekonstruuje doświadczenia i działania składające się na wieloetapowy proces „stawania się” sportowcem przez osobę niepełnosprawną. Proces ten, będący zasadniczym przedmiotem podjętych analiz, został przedstawiony w jak najszerszych ramach strukturalno-instytucjonalnych, podając uwarunkowania i konteksty głównego działania, a więc sportu. Wyniki badań obrazują, iż proces „stawania się” sportowcem przebiega w sieci społecznych powiązań, ale także ograniczeń, które jednostki napotyka, odpowiednio adaptuje i oswaja. Na kolejnych etapach podążania określoną drogą osoba niepełnosprawna jest wystawiana na różnego rodzaju próby (takie jak ocena przez innych, publiczne wystąpienia czy pokonywanie własnych słabości) a ich pozytywne przejście i osiągane gratyfikacje zwiększają intensywność jej angażowania się w uprawianie sportu. Jest to działanie umożliwiające przedefiniowane nie tylko postrzegania siebie w sposób subiektywny, lecz także dokonanie rekonstrukcji jaźni społecznej, czyli „przestrojenia” wizji siebie w oczach innych. Człowiek niepełnosprawny pod wpływem zaangażowania w sport zmienia zarówno swój ogląd rzeczywistości, jak i sposób myślenia o sobie pozostałych aktorów społecznych.

Przedmowa 15

Wstęp 19

Rozdział 1. Sfery i konteksty życia osób niepełnosprawnych w Polsce 25

    1. Definiowanie pojęcia niepełnosprawności 25
    2. Kategoria osób niepełnosprawnych na tle polskiego społeczeństwa – charakterystyka demograficzna 28
    3. Postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych 31
    4. Zabezpieczenie prawno-instytucjonalne osób niepełnosprawnych w Polsce – zarys problematyki 33

Rozdział 2. Sport – zagadnienia definicyjne 39

    1. Podejście atrybucyjne a podejście kontekstualne 39
    2. Pomiędzy strukturą a kontekstem – zintegrowana definicja sportu 42

Rozdział 3. Charakterystyka sportu osób niepełnosprawnych 45

    1. Sport osób niepełnosprawnych – od aktywności prozdrowotnej do działalności profesjonalnej 46
    2. Rozwój idei sportu osób niepełnosprawnych fizycznie 49
    3. Ruch Paraolimpijski, Deaflympics i Olimpiady Specjalne 51
    4. Rozwój sportu osób niepełnosprawnych w Polsce 54
    5. Specyfika sportu osób niepełnosprawnych fizycznie 55

Rozdział 4. Od socjologii sportu do socjologii sportu osób niepełnosprawnych 59

    1. Proces kształtowania się socjologii kultury fizycznej i sportu w Polsce 60
    2. Sport osób niepełnosprawnych jako dyscyplina akademicka 63

Rozdział 5. Pojęcie kariery w ujęciu socjologicznym 69

    1. Kariera z perspektywy biograficznej 72
    2. Typologie i wzory karier na podstawie przeglądu literatury przedmiotu 74
    3. Pojęcie i charakterystyka kariery sportowej 77
    4. Badania karier w sporcie osób niepełnosprawnych – uwarunkowania i modele 82
    5. Kariera – podsumowanie 87

Rozdział 6. Perspektywa teoretyczna badań 89

    1. Założenia paradygmatyczne i orientacje teoretyczne 89
      1. Teoria symbolicznego interakcjonizmu 91
        1. Komunikacja symboliczna i interakcje społeczne 92
        2. Pojęcie jaźni 93
        3. Praca biograficzna i praca nad tożsamością 95
        4. Znaczący inni i grupy odniesienia 99
        5. Emocje w interakcji 100
        6. Aktywność jednostki i działania połączone 101
      2. Problematyka interakcji w perspektywie fenomenologicznej, etnometodologicznej i wybranych koncepcjach Ervinga Goffmana 103
        1. Interakcjonizm fenomenologiczny Alfreda Schützego 103
        2. Etnometodologia Harolda Garfinkla 105
        3. Wybrane koncepcje teoretyczne Ervinga Goffmana 107
    2. Uzasadnienie zastosowania wybranych koncepcji teoretycznych 111

Rozdział 7. Metodologia badań 113

    1. Cel i problematyka badań 113
    2. Techniki badawcze 114

7.2.1 Wywiad swobodny 115

      1. Obserwacja 117
      2. Dane zastane 119
    1. Charakterystyka źródeł danych 120
    2. Metody badawcze 122
      1. Metodologia teorii ugruntowanej 122
      2. Metoda biograficzna 125
      3. Etnografia 128
      4. Przyczyny oraz konsekwencje zastosowanych wybranych metod badawczych 131

7.5. Naturalna historia badania 135

    1. Wsparcie procesu badawczego komputerową analizą danych jakościowych 136
    2. Aksjologiczne i etyczne aspekty badań 139
      1. Zdobywanie zaufania w środowisku niepełnosprawnych sportowców 141
      2. Etnocentryzm – perspektywa pełnosprawnego badacza a badanie niepełnosprawności 143
      3. Emocjonalny kontekst badań – oczekiwania badanych a zaangażowanie badacza 145
      4. Przemiana roli badacza terenowego 147
      5. Kontekst etyczny badań – podsumowanie 149

Rozdział 8. Uwarunkowania i konteksty uprawiania sportu przez osoby niepełnosprawne fizycznie 151

    1. Uwarunkowania systemowe z zakresu wsparcia uprawiania sportu i aktywności fizycznej osób niepełnosprawnych 151
      1. Realizacja polityki aktywizacji osób niepełnosprawnych przez sport 153
      2. (Nie)dostępność odpowiedniego zaplecza organizacyjnego w zakresie aktywności fizycznej osób niepełnosprawnych 154
      3. (Nie)dostosowanie oferty i rozwiązań systemowych w zakresie aktywizowania przez sport do potrzeb osób niepełnosprawnych. 155
      4. (Nie)równość traktowania osób pełno- i niepełnosprawnych w zakresie uprawiania sportu i aktywności fizycznej 157
      5. (Nie)możność wpływania osób niepełnosprawnych na politykę kreowania zmian dotyczących sportu 159
      6. Uwarunkowania systemowe – podsumowanie 160
    2. Uwarunkowania ekonomiczne 161
      1. Sport osób niepełnosprawnych w kontekście ekonomicznym 162
      2. Uwarunkowania ekonomiczne – podsumowanie 166
    3. Kontekst medialny 167
      1. Proces mediatyzacji sportu – zagadnienia teoretyczne 167
      2. Sport i sportowcy niepełnosprawni w dyskursie medialnym 169
      3. Kontekst medialny – podsumowanie 174
    4. Kontekst rodzinny 176
      1. Sport osób niepełnosprawnych w kontekście uwarunkowań rodzinnych 177
      2. Wpływ rodziny na uprawianie sportu osób niepełnosprawnych 179
      3. Kontekst rodzinny – podsumowanie 182
    5. Uwarunkowania i konteksty sportu osób niepełnosprawnych – podsumowanie. 183

Rozdział 9. (Nie)przenikanie się światów osób pełno- i niepełnosprawnych w sporcie 187

    1. Niepełnosprawni sportowcy wśród sportowców pełnosprawnych – koegzystencja, współpraca i współdziałanie 187
      1. Organizacyjne (re)konstruowanie pojęcia niepełnosprawności w środowisku osób uprawiających sport 188
      2. Relacje sportowców pełno- z niepełnosprawnymi – podsumowanie 193
    2. Polityka dominacji i asymetria władzy w sporcie osób niepełnosprawnych 194
      1. Charakterystyka władzy – podstawowe pojęcia i inspiracje teoretyczne 195
      2. Sfery, aspekty i konteksty dominacji osób pełnosprawnych w sporcie osób niepełnosprawnych 196
      3. Sport osób niepełnosprawnych w kontekście władzy – podsumowanie 202
    3. (Nie)przenikanie się światów osób pełno- i niepełnosprawnych – wnioski 203

Rozdział 10. Oswajanie ciała i konstruowanie cielesności w sporcie osób niepełnosprawnych 207

    1. Od sportu rekreacyjnego do sportu wyczynowego – zmiana sposobu definiowania i postrzegania własnego ciała przez osobę niepełnosprawną 209
      1. Ciało jako cel w procesie rehabilitacji 209
      2. Ciało jako środek narzędzie rozrywki 211
      3. Ciało jako środek – narzędzie rywalizacji 214
      4. Ciało i cielesność w sporcie osób niepełnosprawnych – podsumowanie 217
    2. Praca nad ciałem i jej wpływ na zmianę percepcji siebie osoby niepełnosprawnej fizycznie uprawiającej sport 217
      1. Ciało niepełnosprawne jako źródło negatywnych doświadczeń jednostki 218
      2. Ciało nieznane – ciało (na nowo) odkrywane 221
      3. Ciało psychospołecznie „zrehabilitowane” – ciało jako źródło satysfakcji i poczucia dumy 224
      4. Praca nad ciałem – podsumowanie 227
    3. Płeć, kultura i niepełnosprawność w perspektywie aktywności sportowej 228
      1. Ciało męskie vs. ciało kobiece – podobieństwa i różnice sytuacji płci w sporcie osób niepełnosprawnych. 231
      2. Płeć, kultura i niepełnosprawność – podsumowanie 237
    4. Transgraniczny wymiar cielesności – wykorzystanie technologii w sporcie osób niepełnosprawnych 238
      1. Technologia w służbie niepełnosprawnych sportowców 239
      2. Technologia (nie)równości w sporcie osób niepełnosprawnych 241
      3. Transgraniczny wymiar cielesności – podsumowanie 244
    5. Oswajanie ciała i konstruowanie cielesności – wnioski 246

 

Rozdział 11. Znaczenie sportu w życiu osoby niepełnosprawnej z perspektywy procesu rekonstrukcji tożsamości 249

11.1. Funkcje i wymiary sportu uprawianego przez osoby niepełnosprawne 249

11.1.1. Sport jako podstawa usamodzielnienia 250

11.1.2. Sport jako psychiczne wzmocnienie 251

11.1.3. Sport jako forma odreagowania i źródło rozrywki 252

11.1.4. Sport jako źródło wsparcia i poszukiwania grupy odniesienia 252

11.1.5. Sport jako forma ujawnienia się i walki ze stygmatem 253

11.1.6. Sport jako forma rekompensaty 252

11.1.7. Sport jako życiowe wyzwanie 255

11.1.8. Sport jako źródło nowych możliwości 255

11.1.9. Sport jako udowodnienie i forma walki ze stereotypem 256

11.1.10. Sport jako propagowanie wiedzy i transfer informacji 257

11.2. Wpływ uprawiania sportu na osobę niepełnosprawną 258

11.3. Znaczenie sportu w życiu osoby niepełnosprawnej – podsumowanie 260

Rozdział 12. Proces stawania się sportowcem przez osobę niepełnosprawną 263

    1. Konstruowanie roli osoby aktywnej fizycznie poprzez nabywanie atrybutów sportowca 263
    2. Zmiana perspektywy poznawczej osoby niepełnosprawnej pod wpływem aktywności fizycznej 267
    3. Identyfikacja i autoidentyfikacja osoby niepełnosprawnej uprawiającej sport 269
    4. Znaczący inni i grupa odniesienia 272
      1. Socjalizacja w grupie odniesienia 273
      2. Rola znaczących innych w procesie stawania się sportowcem 277
        1. Proces trenowania i rola trenera jako formalno-instytucjonalnego znaczącego innego 278
        2. Rola wspierających i symbolicznych znaczących innych 281
      3. Znaczący inni i grupa odniesienia w procesie stawania się sportowcem – podsumowanie 283
    5. Praca nad sobą – od początkującego sportowca do autokreacji celebryty. 284
      1. Proces poszukiwania własnego „ja” i rekonstruowania definicji (nie)pełnosprawnego sportowca 285
      2. Podkreślanie atrybutów prawdziwego sportowca 286
      3. Proces ugruntowywania własnego „ja” poprzez legitymizację sportu osób niepełnosprawnych w opinii otoczenia 289
      4. Tworzenie kreacji siebie i podtrzymywanie poczucia bycia prawdziwym

sportowcem 291

      1. Praca nad sobą – podsumowanie 292
    1. Proces stawania się sportowcem przez osobę niepełnosprawną – uwagi końcowe. 294

Rozdział 13. Etapy i wzory karier sportowych osób niepełnosprawnych 297

    1. Etapy kariery w procesie stawania się sportowcem 298
    2. Wzory karier i strategie działania osób niepełnosprawnych uprawiających sport 306
      1. Kariera ustabilizowana 306
      2. Kariera defragmentowana 308
      3. Kariera konstruowana 310
      4. Wzory i strategie karier – wnioski 312
    3. Kariera sportowa – podsumowanie 314

Rozdział 14. Wzory biografii osób niepełnosprawnych fizycznie uprawiających sport 317

    1. Typy wzorów biografii 317
      1. Typ poszukujący 318
      2. Typ odnaleziony 319
      3. Typ inspirowany 320
      4. Typ kierowany 322
    2. Typy wzorów biografii – podsumowanie 324

Zakończenie – wnioski 327

Bibliografia 335

Akty prawne 359

Spis diagramów 361

Aneks – zestawienie badanych osób 363

  1. contexts and patterns of careers. Analysis of social mechanisms for (re)construction of identities of physically disabled individuals practicing sport (Summary) 369

Od Redakcji 371

  • Title: Wymiary, konteksty i wzory karier. Proces stawania się sportowcem przez osoby z niepełnosprawnością fizyczną - analiza społecznych mechanizmów (re)konstruowania tożsamości
  • Author: Jakub Niedbalski
  • ISBN: 978-8-3808-8638-4, 9788380886384
  • Date of issue: 2017-09-15
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_0mt5
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego