E-book details

WIELKOPOLSKIE SZKICE REGIONALISTYCZNE t. 2

WIELKOPOLSKIE SZKICE REGIONALISTYCZNE t. 2

Ryszard Kowalczyk

Ebook

Celem niniejszej publikacji, drugiej z serii „Wielkopolskich Szkiców Regionalistycznych”, jest próba scharakteryzowania kilku ważnych aspektów regionalizmu wielkopolskiego. Chodzi tutaj zarówno o jego zasadnicze idee i przejawy społeczno-organizacyjne, jak i prekursorów.
Na zawartość książki składają się trzy rozdziały. W pierwszym z nich próbowano zdefiniować samo pojęcie regionalizmu polskiego oraz ideę regionalizmu wielkopolskiego. W dalszej części rozdziału skupiono się natomiast na środkach zarówno wyrazu, jak i przenoszenia idei i dorobku regionalizmu wielkopolskiego do szerokiego kręgu odbiorców. W zakres tego zagadnienia wchodzi problematyka rozwoju nie tylko bibliotek i księgarni oraz sztuki drukarskiej, lecz także szeroko rozumianej działalności prasowo-wydawniczej, polegającej na wydawaniu prasy i książek. Odrębnie omówiono rolę i zadania pisarzy i dziennikarzy, jakie przewidywał dla nich Bronisław Ferdynand Trentowski, jeden z luminarzy XIX-wiecznego mesjanizmu narodowego polskiego.
W rozdziale drugim omówiono charakterystyczne przejawy społeczno-organizacyjne regionalizmu wielkopolskiego, jakie ujawniły się w jego praktyce zarówno w XIX wieku, jak i na progu XX wieku. Na szczególną uwagę zasługuje oczywiście aspekt osobowy regionalizmu, czyli jego kreatorzy i różnorodni propagatorzy, w tym dziennikarze. Zasadniczym przedmiotem zainteresowania regionalizmu wielkopolskiego było wówczas szeroko rozumiane życie ludu, jego obyczaje i zwyczaje oraz charakterystyczne dla regionu wielkopolskiego postawy i zachowania społeczne, które na ogół pozytywnie wyróżniały Poznańskie od innych regionów Polski. Znakomitym przykładem dla charakterystyki odmienności każdego regionu jest regionalizm językowy, którego przejawy wielkopolskie także omówiono. Zawartość tego rozdziału zamykają rozważania nad fundacyjnym i stowarzyszeniowym wymiarem regionalizmu wielkopolskiego.
Wspomniany wyżej aspekt osobowy regionalizmu wielkopolskiego zarysowano szerzej w rozdziale trzecim niniejszej pracy, poświęconemu dorobkowi wybranych osobistości, które mogą być zaliczone w poczet prekursorów XIX-wiecznego regionalizmu wielkopolskiego.

Spis treści
WSTĘP..............................................................................................................11
ROZDZIAŁ I....................................................................................................12
IDEA REGIONALIZMU WIELKOPOLSKIEGO ORAZ ŚRODKI JEGO WYRAZU I PRZENOSZENIA........................................................................12
1.1. Pojęcie regionalizmu..................................................................................12
1.1.1. Interdyscyplinarne oblicze regionalizmu................................................12
1.1.2. Regionalizm jako zjawisko społeczne....................................................18
1.1.3. Tożsamość i świadomość regionalna......................................................28
1.1.4. Społeczno-kulturalny ruch regionalistyczny...........................................49
1.1.5. Geneza i przeobrażenia regionalizmu w Polsce......................................54
1.2. Idea regionalizmu wielkopolskiego i jej współczesne uwarunkowania................................................................................................................74
1.3. Rozwój bibliotek, księgarni oraz działalności drukarskiej i prasowo-wydawniczej, wspierającej idee regionalizmu wielkopolskiego.....................92
1.4. Rola i zadania pisarzy i dziennikarzy według Bronisława Ferdynanda Trentowskiego (1808-1869)............................................................................107
ROZDZIAŁ II.................................................................................................110
PRZEJAWY SPOŁECZNO-ORGANIZACYJNE REGIONALIZMU WIELKOPOLSKIEGO...................................................................................110
2.1. Kształtowanie się regionalizmu wielkopolskiego i jego podłoże społeczno-organizacyjne......................................................................................110
2.2. Osobowy wyraz regionalizmu wielkopolskiego......................................112
2.3. Życie ludu, obyczaje i zwyczaje oraz postawy i zachowania społeczne – jako szczególny przedmiot zainteresowania regionalizmu wielkopolskiego.120
2.4. Wielkopolski regionalizm językowy i jego przejawy..............................128
2.5. Fundacyjny i stowarzyszeniowy wymiar organizacyjny regionalizmu wielkopolskiego..............................................................................................134

2.5.1. Działalność w sferze społeczno-gospodarczej......................................138
2.5.2. Działalność w sferze edukacyjnej i społeczno-kulturalnej...................148
ROZDZIAŁ III................................................................................................159
PREKURSORZY REGIONALIZMU WIELKOPOLSKIEGO.....................159
3.1. Franciszek Morawski (1783-1861)..........................................................160
3.2. Józef Łukaszewicz (1797-1873)..............................................................163
3.3. Jędrzej Moraczewski (1802-1855)...........................................................165
3.4. Ryszard Wincenty Berwiński (1819-1879)..............................................168
3.5. Ewaryst Estkowski (1820-1856)..............................................................174
3.6. Kazimierz Jarochowski (1828-1888).......................................................181
3.7. Wawrzyniec Engeström (1829-1910)......................................................184
3.8. Edmund Callier (1833-1893)...................................................................186
3.9. Józef Chociszewski (1837-1914).............................................................188
3.10. Stanisław Karwowski (1848-1917)........................................................190
3.11. Jan Karol Maćkowski (1865-1915) .......................................................192
3.12. ks. Stanisław D. Kozierowski (1874-1949)...........................................193
WYKAZ ŹRÓDEŁ I LITERATURY.............................................................196
A. ŹRÓDŁA....................................................................................................196
A1. Prawo.......................................................................................................196
A2. Albumy, analizy, dokumenty, druki i wystąpienia okolicznościowe, ekspertyzy, materiały, opracowania, prace doktorskie i magisterskie, raporty, rękopisy i maszynopisy, skorowidze, sprawozdania, starodruki, statuty, strategie...................................................................................................196
A3. Atlasy, archiwalia, badania opinii publicznej, bibliografie, encyklopedie, jednodniówki, katalogi, leksykony, podręczniki, poradniki, prasa, regulaminy, roczniki statystyczne, słowniki, spisy treści...............................200
A4. Internet.....................................................................................................201
A5. Artykuły w czasopiśmiennictwie naukowym, popularnonaukowym i popularnym...................................................................................................202
WSR

B. LITERATURA...........................................................................................225
INDEKS MIEJSCOWOŚCI...........................................................................268

  • Title: WIELKOPOLSKIE SZKICE REGIONALISTYCZNE t. 2
  • Author: Ryszard Kowalczyk
  • ISBN: 978-83-656-9703-5, 9788365697035
  • Date of issue: 2017-12-14
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_0p9t
  • Publisher: Wydawnictwo Naukowe Silva RERUM