E-book details

Zakładnicy historii. Mniejszość polska w postradzieckiej Litwie

Zakładnicy historii. Mniejszość polska w postradzieckiej Litwie

Barbara Jundo-Kaliszewska

Ebook

Autorka prezentuje historyczne ujęcie kwestii odrodzenia narodowego Polaków na obszarze współczesnej Wileńszczyzny na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem działań na rzecz utworzenia polskojęzycznej, autonomicznej jednostki w obrębie Litwy. Wątek polityki narodowościowej w krajach byłego bloku Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich nieustannie powraca w międzynarodowej przestrzeni publicznej. Z powodów politycznych opisane wydarzenia do dziś budzą kontrowersje oraz rzutują na relacje bilateralne Polski i Litwy, dlatego warto poznać ich genezę.

"To bardzo ważne. aby nie pozwalać narzucać w historiografii fałszywej wizji historii, niezgodnej z faktami i przebiegiem wydarzeń. Trzeba pamiętać, że jeśli na to pozwolimy, wówczas wypaczony obraz wydarzeń historycznych zostanie utrwalony oraz znajdzie odbicie w publikacjach w obcych językach, a wtedy tym trudniej będzie go zwalczać i polemizować z nim. Dlatego trzeba przeszłość pokazywać taką, jaką była naprawdę, bez upiększeń spowodowanych doraźnymi potrzebami politycznymi i tzw. poprawnością polityczną. Tę ważną funkcję spełnia znakomicie książka dr Barbary Jundo-Kaliszewskiej".

Prof. Grzegorz Mazur

Wykaz najważniejszych skrótów             9

Toponimia (wybór)        11

Wstęp  13

 

Rozdział I. Polacy – Litwini. Geneza konfliktu   27

1. Małżeństwo z rozsądku          27

2. Ideologia narodów    30

3. Rosyjska intryga?       37

4. Pierwsza niepodległość           42

5. „Martwa” granica       48

6. W cieniu wojny           59

7. Okupacja i kolaboracja             66

8. Walki o Wilno ciąg dalszy         73

9. Po wojnie      78

 

Rozdział II. Próba powołania autonomii              85

1. Jesień Ludów – konsolidacja narodów             85

2. Nacjonalizacja języka i historii              104

3. W przededniu niepodległości               115

4. Związek Polaków na Litwie – narodziny           123

5. Idea autonomii            134

6. Związek Polaków na Litwie – Sąjūdis. Próba dialogu  138

7. Na Szlaku Bałtyckim  152

8. Narodowa rejonizacja              156

9. Sąjūdis i Solidarność – początek współpracy  162

10. Nacjonalizacja partii i wybory             168

11. Akt 11 marca              177

12. II Zjazd Związku Polaków na Litwie – polaryzacja stanowisk 190

13. Autonomia  197

14. Zjazd w Ejszyszkach                206

15. Zjazd Vilnii   219

16. Krwawy styczeń 1991 r.         233

17. Czas plebiscytów      243

18. Długie ramię Moskwy            249

19. Mościszki – autonomia raz jeszcze   256

20. Koniec imperium – początek niepodległości               265

 

Rozdział III. Spojrzenie z Warszawy       273

1. Doktryna Giedroycia 273

2. Sąjūdis w Warszawie                282

3. Polska emigracja a sprawy litewskie  301

4. Rok 1991. Wsparcie i deklaracje           322

5. Eskalacja konfliktu     338

6. Na rubieżach                346

7. Wybory 1992 r. Nowe rozdanie           348

8. Papież-Polak w Wilnie              358

9. Trudne negocjacje     361

10. Ostatni traktat           365

11. Litewskie rozrachunki – procesy „autonomistów”    375

12. „My nie bracia, my sąsiedzi…”            390

 

Zakończenie      395

Bibliografia         401

  • Title: Zakładnicy historii. Mniejszość polska w postradzieckiej Litwie
  • Author: Barbara Jundo-Kaliszewska
  • ISBN: 978-83-8142-197-3, 9788381421973
  • Date of issue: 2019-03-15
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_11y9
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego