Wstęp     13

 

Rozdział I. Historie alternatywne pomiędzy pisarstwem historycznym a fantastycznym            29

1. Historia i literatura w perspektywie długiego trwania — obraz przewrotny    35

2. „Trzecia droga”, czyli historia, co chce być literaturą   40

3. Historia i literatura — żywoty metodologicznie (nie do końca) równoległe     44

4. Gatunki literackie w granicach prozy historycznej?     51

5. Kontrfaktualizm a historie alternatywne, czyli fantazmaty i wyparcie                55

6. O pożytku płynącym z kontrfaktualizmu dla historii i literatury             60

7. Gdzie tkwi różnica i czy faktycznie istnieje?   68

 

Rozdział II. Historie alternatywne i steampunk (genologia, poetyka, typologia)            75

Historia alternatywna czy utopia? — kwestia nazewnictwa, bo „genologiczny” diabeł tkwi w szczegółach    87

Typologia i odmiany 93

1. Historie alternatywne w kontekście teorii światów możliwych             103

2. Steampunk a historie alternatywne  111

Steampunk: historia, typologia, podgatunki 113

Steampunkowe rekonfiguracje przeszłości  120

Steampunk a wiktorianizm: nostalgia i subwersja     123

Maszyna różnicowa — wszechwi(e)dzące Oko steampunku              130

Polski steampunk: adaptacja konwencji czy odrębna droga?              136

3. Humor, ironia i skandal w historiach alternatywnych 157

Monsignore Beria, portrecista Adolf Hitler — aluzje osobowe

jako sposób alternatywizowania świata przedstawionego i dyskursu              162

Człowiek z wysokiego zamku Philipa K. Dicka — (a)wersja (do) historii           166

 

Rozdział III. PODobni — niePODobni: Muza dalekich podróży Teodora Parnickiego i Lód Jacka Dukaja jako dwa odmienne sposoby alternatywizowania historii, czyli dlaczego twórczość historyczno-fantastyczna Parnickiego nie jest historią alternatywną sensu stricto    169

 

Rozdział IV. Słodkie sny o potędze. Postkolonialne uwarunkowania wizji hegemonicznej przeszłości Polski w wybranych historiach alternatywnych      191

1. Pisanie (postzależnościowego) narodu i odpominanie przeszłości      193

2. Konieczne fikcje?       200

3. Historie przyszłości, czyli wiosnę, a nie Polskę zobaczyć           210

4. Wieczna idea Rzeczpospolitej Trojga Narodów            211

5. Burza. Ucieczka z Warszawy ‘40 Macieja Parowskiego — (nie)oczywistość Wiktorii   216

6. Twórczość Marcina Wolskiego — trujący oddech Skrzetuskiego i Kmicica       226

7. Pakt Ribbentrop-Beck Piotra Zychowicza — żadnych marzeń, jedynie Realpolitik       234

8. I w następnym dniu Macieja Lepianki: nie pamiętać Hitlera…                236

9. Rzeczpospolita zwycięska. Alternatywna historia Polski, Ziemowit Szczerek — Rzeczpospolita, jaką sama by się chciała widzieć…          239

10. Konkluzje — pierogi leniwe, w cieniu Imperium       244

 

Rozdział V. Czy można uchronić się od przeszłości? Krytyczny i subwersywny ładunek historii alternatywnych              249

1. Szkoła podejrzeń, czyli ostrożnie z (historycznymi i narodowymi) mitami       255

2. Powstrzymać gorączkę krfotoczną (sic!)          265

3. Zerwać płaszcz z ramion Konrada       269

4. Uchronić się od przeszłości — czyli granice (nie)możliwości w historii nie tylko alternatywnej              279

5. I uchroń nas od historii… Chwała cesarstwa Jeana d’Ormessona        281

 

Rozdział VI. Alternatywna historia literatury (teoria, krytyka, powieści)            285

1. Literatura polska bez Jałty, czyli morze możliwości     294

2. Literackie wersje „alternatywnej drogi w rozwidleniu” literatury ojczystej, czyli Burza. Ucieczka z Warszawy ‘40 Macieja Parowskiego  297

3. Alternatywne biografie literackie: Milton tyranem, Byron Premierem, Baczyński socrealistą…             302

4. Romantyczna republika poetów, czyli syndrom „poetów niepiszących”           330

 

Rozdział VII. Miasta (nie)istniejące: geokrytyka, tropy toponomastyczne i imaginacyjne mapowanie przestrzeni w historiach alternatywnych      337

1. Związek żydowskich policjantów Michela Chabona — kolekcja, życie na walizkach i Alaska    345

2. Wycieczka z przewodnikiem, czyli alternatywna topografia widziana okiem turysty   351

3. Alternatywne metropolie: Aleksandria, Rzym, Calisja, Warszawa, Kraków     354

Aleksandria, czyli wieczny hellenizm               355

Alternatywny Rzym — Wieczne Imperium Romanum z Calisją w tle                360

Alternatywne wizje Warszawy           369

4. Toponimia w historiach alternatywnych — alternatywna kartografia, czyli jak wykreować świat przedstawiony          380

Fikcyjna kartografia, czyli alternatywne opisanie świata         383

Toponimia jako sposób wprowadzenia kartografii fikcyjnej: kolejne przykłady          386

 

Rozdział VIII. Alternatywne historie religii        399

1. Alternatywne chrześcijaństwo i judaizm         400

2. Chrześcijaństwo vs okultyzm i kulty nordyckie: egzorcyzmowanie nazizmu   416

3. Lata ryżu i soli Kima Stanleya Robinsona — „własna nić w gobelinie”, czyli historiozofia buddyjska, chińska i islamska            421

 

Rozdział IX. Odpuszczony, wracam drogą niebyłą: autobiografie kontrfaktyczne — wyjście poza literaturę fantastyczną            427

1. Alfred i Emily Doris Lessing oraz Spisek przeciwko Ameryce Philipa Rotha — ujęcie komparatystyczne              431

2. Autobiografie kontrfaktyczne: rozważania genologiczne na marginesie case studies 436

3. Alfred i Emily Doris Lessing — ultymatywna autobiografia kontrfaktyczna      438

4. Spisek przeciwko Ameryce Philipa Rotha — czarna chwila strachu       445

 

Zakończenie      453

Notka bibliograficzna   457

Bibliografia        461

Summary            523

Indeks osobowy              529

Indeks tytułowy              543

Indeks rzeczowy             551

O Autorze           559

• Titel: Historie alternatywne i steampunk w literaturze. Archipelagi badawczo-interpretacyjne
• Autor: Natalia Lemann
• ISBN: 978-83-8142-417-2, 9788381424172
• Veröffentlichungsdatum: 2019-05-09
• Format: E-book
• Artikelkennung: e_148u
• Verleger: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego