Szczegóły ebooka

Jurysprudencja 12. Refleksyjność prawa. Od teorii społecznej do strategii regulacji i z powrotem

Jurysprudencja 12. Refleksyjność prawa. Od teorii społecznej do strategii regulacji i z powrotem

Maciej Pichlak

Ebook

Młyny sprawiedliwości mielą powoli - prawdopodobnie każdy zna to powiedzenie dotyczące sposobu działania prawa. Szczególnie ciekawe jest w nim jednak nie to, co przysłowie wprost stwierdza, ale co milcząco zakłada. Przyjmuje ono, że sprawiedliwość można porównać do młyna wykonującego kołowy, zdałoby się jałowy, ruch, w wyniku którego powstaje jednak treść nowa jak mąka sypiąca się spod młyńskich żaren, czyli rozstrzygnięcie prawnego zagadnienia.

Książka jest próbą uchwycenia tego, jak kołowy ruch prawa może być rozumiany. Jej przedmiotem jest pojęcie refleksyjności prawa, a obszarem poszukiwań - teoria społeczna. Badając kolejne koncepcje z tej dziedziny, autor odsłania przy okazji, na czym polegają związki między teorią a praktyką prawną. Jak się okazuje, również one mają charakter refleksyjny, rodząc potrzebę nieustannej wędrówki od teorii do praktyki i z powrotem.

Wprowadzenie               13

 

Rozdział I. Prowizoria pojęciowe i ustalenia metodologiczne  23

  1. Dyskurs społecznej refleksyjności   23
    1. Główne założenia dyskursu refleksyjności           24
    2. Kwestie sporne 27
  2. Refleksyjność nowoczesności           30
    1. Czas refleksji       30
    2. Zniesienie Heglowskie: od filozofii refleksji do socjologii refleksyjności  31
    3. Refleksyjność jako problem: prosta i refleksyjna refleksyjność  33
  3. Adekwatne pojęcie refleksyjności prawa    35
    1. Hermeneutyczne i strukturalne komponenty pojęcia refleksyjności       35
    2. Między błędami empiryzmu oraz estetyzmu      38
    3. Okrężna droga refleksji  41
    4. Teoria refleksyjności między zewnętrznym a wewnętrznym badaniem prawa   43
  4. Teorie społecznej refleksyjności prawa – wprowadzenie    44
    1. Socjologiczne ujęcie prawa          44
    2. Socjologiczne teorie prawa          48
  5. Podsumowanie        51

 

Rozdział II. Prawo jako system refleksyjny: Niklas Luhmann i Gunther Teubner             55

  1. Niklasa Luhmanna teoria systemów               55
    1. Wprowadzenie  55
    2. Pojęcie systemu               57
  2. Systemy społeczne i komunikowanie sensu               60
    1. Sens        60
    2. Podwójna kontyngencja               63
    3. Komunikacja       65
  3. Refleksyjność systemów społecznych           66
    1. Formy referencji               66
    2. Autoreferencja operacyjna i kognitywna              69
    3. Paradoksy refleksyjności              70
    4. System a środowisko, czyli żuk w mrowisku        72
  4. Refleksyjność prawa              75
  5. Niklas Luhmann: krytyka      78
  6. Gunthera Teubnera ewolucyjna teoria prawa refleksyjnego             83
    1. Teubner a Luhmann        83
    2. Prawo refleksyjne jako ewolucyjny typ prawa   85
    3. Założenia teoretyczne modelu ewolucyjnego    87
    4. Zbawienie poprzez refleksję. Prawo refleksyjne jako kategoria normatywna     89
  7. Prawo refleksyjne jako system autopojetyczny        90
    1. Pojęcie autopojezy i autopojeza prawa  90
    2. Społeczna regulacja         92
  8. Gunther Teubner: krytyka   94
  9. Podsumowanie        96

 

Rozdział III. Prawo jako instytucja responsywna: Philip Selznick             99

  1. Świat ideałów i metodologiczny program Philipa Selznicka   100
    1. Socjologiczny naturalizm               101
    2. Rozwój instytucji              104
  2. Prawo jako instytucja społeczna       107
    1. Instytucja jako podmiot moralny               107
    2. Instytucje, odpowiedzialność, responsywność  109
  3. Telos i polis. Socjologiczny powrót do Grecji               112
  4. Prawo responsywne              117
    1. Ewolucyjna typologia prawa        119
    2. Typ prawa responsywnego          122
  5. Krytyka         127
  6. Podsumowanie        134

 

Rozdział IV. Prawo w społeczeństwie ryzyka: Ulrich Beck        137

  1. Pojęcie ryzyka           138
    1. Techniczne oraz społeczne ujęcie ryzyka               139
    2. Historyczny rozwój pojęcia ryzyka: ryzyko jako prawdopodobieństwo i niepewność       141
    3. Charakterystyka współczesnych postaci ryzyka  143
  2. Społeczeństwo ryzyka i modernizacja refleksywna 146
    1. Pojęcia społeczeństwa ryzyka i modernizacji refleksywnej           146
    2. Rozsadzanie ram pierwszej nowoczesności         147
    3. Refleksywność a refleksja. Od refleksji opartej na wiedzy do reflektowania niewiedzy  149
    4. Społeczna rola i kontrowersje wokół nauki          151
  3. Utopia polityczna społeczeństwa ryzyka       155
    1. Zmiana konturów polityki             155
    2. Dystrybucja ryzyka jako problem polityczny        156
    3. Program politycznej utopii           158
    4. Kosmopolityzm  160
  4. Prawo refleksyjne w społeczeństwie ryzyka              161
    1. Prawo wobec ryzyka       163
    2. Prawo wobec indywidualizacji    166
    3. Prawo wobec globalizacji              169
    4. Prawo wobec metamorfozy        172
  5. Krytyka         175
    1. Podstawowe zarzuty       176
    2. Wewnętrzne sprzeczności           180
  6. Podsumowanie        183

 

Rozdział V. Refleksyjność regulacji        187

  1. Pojęcie regulacji refleksyjnej             188
    1. Pojmowanie regulacji w literaturze          188
    2. Pojęcie regulacji                191
    3. Refleksyjna regulacja      195
  2. Regulacja refleksyjna jako metaregulacja    197
    1. Wprowadzenie  197
    2. Pojęcia samoregulacji i metaregulacji     197
    3. Metaregulacja a teoria prawa refleksyjnego       200
    4. Wyzwania i krytyka          202
  3. Regulacja responsywna        205
    1. Wprowadzenie  205
    2. Program responsywnej regulacji              205
    3. Responsywna regulacja a prawo responsywne  209
    4. Regulacja oparta na zasadach (PBR)        210
    5. Responsywność w PBR  212
    6. Wyzwania i krytyka          214
  4. Regulacja oparta na ryzyku 219
    1. Wprowadzenie  219
    2. Istota i elementy RBR     220
    3. Wyzwania i krytyka          223
    4. RBR w społeczeństwie ryzyka     225
  5. Podsumowanie        228

 

Rozdział VI. Kolekta       233

  1. Trzy odsłony refleksyjności 234
    1. Refleksyjność a samoodniesienie             234
    2. Refleksyjność a wspólnota          237
    3. Refleksyjność a ryzyko   240
  2. Normatywny wymiar refleksyjności               243
  3. Forma refleksyjnego poznania i działania     250
  4. Niesamoistność refleksyjności          257
    1. Spojrzenie dziecka, spojrzenie króla        257
    2. Dialektyka refleksyjności prawa                258
    3. Refleksyjność jako postulat etyczny        263

 

Bibliografia        269

Wykaz aktów prawnych              285

  • Tytuł: Jurysprudencja 12. Refleksyjność prawa. Od teorii społecznej do strategii regulacji i z powrotem
  • Autor: Maciej Pichlak
  • ISBN: 978-83-814-2478-3, 9788381424783
  • Data wydania: 2019-05-14
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_14bk
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego