Details zum E-Book

Niezauważona rewolucja. Konstruktywistyczny idealizm Richarda Burthogge\'a

Niezauważona rewolucja. Konstruktywistyczny idealizm Richarda Burthogge\'a

Bartosz Żukowski

E-book

Książka poświęcona jest teorii poznania Richarda Burthogge'a (1638-1705), siedemnastowiecznego filozofa angielskiego, autora m.in. dzieł: Organum Vetus and Novum (1678) oraz An Essay upon Reason, and the Nature of Spirits (1694). Choć epistemologiczne idee Burthogge'a nie wywarły znaczącego wpływu na współczesną mu filozofię, a w konsekwencji nie stały się dotychczas przedmiotem głębszych analiz, w jego pismach odnaleźć można nader oryginalną koncepcję konstruktywistycznego idealizmu, która - oceniana z szerszej perspektywy historycznej - w kluczowych punktach okazuje się antycypować niemal o wiek późniejszą filozofię Kanta. Najistotniejszym elementem tego stanowiska jest odrzucenie możliwości bezpośredniego (intelektualnego bądź zmysłowego) poznania przedmiotów zewnętrznych na rzecz teorii modi concipiendi, zgodnie z którą konceptualizacja rzeczywistości pozaumysłowej dokonuje się zawsze w formie i z użyciem środków określonych przez strukturalne oraz funkcjonalne własności ludzkich zdolności poznawczych. W ten sposób, dowodząc, iż świat zewnętrzny dostępny jest umysłowi ludzkiemu jedynie poprzez "fenomeny", które sam współtworzy, Burthogge wyraźnie antycypuje Kantowskie twierdzenie o niepoznawalności rzeczywistości samej w sobie.

Co najmniej od lat dwudziestych XX w. wyraża się potrzebę głębszej analizy pism wiecznie "zapomnianych" myślicieli XVII i XVIII wieku. Niniejsza monografia wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom. Choć jej bezpośrednim celem jest poszerzenie wiedzy o wczesnonowożytnej filozofii brytyjskiej, przywrócenie pamięci o doktrynie idealistycznej, o niemal stulecie wyprzedzającej koncepcję Kanta, w przyszłości powinno umożliwić także sformułowanie nowych konkluzji na temat wewnętrznej logiki i immanentnej dynamiki ewolucji całej myśli postkartezjańskiej.

Wstęp // 9

 

Rozdział 1. Struktura aktu poznawczego // 17

  1. Zdolności poznawcze. Izomorfizm strukturalno-funkcjonalny // 19
  2. Aprehensja // 24
  3. Pobudzenie i koncepcja // 34
  4. Relacyjny model poznania // 45
  5. Intencjonalność aktów poznawczych // 50
  6. Kogitacja // 52
  7. Rozum, wyobraźnia, zmysłowość – zunifikowana teoria aktu poznawczego // 62
  8. Mentalizacja zmysłowości // 75

 

Rozdział 2. Modus concipiendi. Podmiotowa relatywizacja poznania // 83

  1. Kontekst historyczny // 85
  2. Wstępne uwagi interpretacyjne // 87
  3. Teoria pojęć // 93
  4. Kwestia pojęć wrodzonych // 98
  5. Modus concipiendi // 109

5.1. Koncepcja pojęciowości // 113

  1. 5.2. Uogólniona teoria modus concipiendi // 120

5.3. Ku idealizmowi // 124

  1. 5.4. Argumentacja // 126

 

Rozdział 3. Systematyka intelektualnych modi concipiendi. Subiektywizacja zmysłowości // 141

  1. Uwagi wstępne // 143
  2. Systematyka intelektualnych modi concipiendi // 146
    1. Pojęcia rzeczy i pojęcia o rzeczach // 147

2.2. Pojęcia o rzeczach // 157

  1. 2.3. Pojęcia rzeczy // 168

2.3.1.Modus concipiendi „rzecz” // 168

2.3.2. Modi concipiendi „substancja” i „akcydens” // 178

2.3.3. Modus concipiendi „realność” // 188

  1. Subiektywizacja zmysłowości // 202

 

Rozdział 4. Idealizm // 209

  1. Uwagi wstępne // 211
  2. Konstruktywistyczny idealizm Burthogge’a // 214
  3. Vetus i novum Burthogge’owskiej filozofii // 229

 

Bibliografia // 239

 

Indeks osobowy // 257

  • Titel: Niezauważona rewolucja. Konstruktywistyczny idealizm Richarda Burthogge\'a
  • Autor: Bartosz Żukowski
  • ISBN: 978-83-8142-638-1, 9788381426381
  • Veröffentlichungsdatum: 2019-09-11
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_17qd
  • Verleger: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego