E-book details

Ikona i trauma. Pytania o "obraz prawdziwy" w liryce i sztuce polskiej drugiej połowy XX wieku

Ikona i trauma. Pytania o "obraz prawdziwy" w liryce i sztuce polskiej drugiej połowy XX wieku

Agata Stankowska

Ebook

Tematem książki są powracające w polskiej liryce i sztuce XX wieku świadectwa tęsknoty za „obrazem prawdziwym”. Autorka skupia się na opisie relacji, jakie zawiązane zostają między obrazem i słowem, teoriami języka poetyckiego i historią reprezentacji w artystycznych projektach Tadeusza Różewicza, Tadeusza Kantora, Jerzego Nowosielskiego, Stanisława Czycza i Ewy Kuryluk. Formułowane przez nich pytania o możliwość współczesnego (ludzkiego, a nie boskiego) veraiconu wyrastają z pragnienia stworzenia dzieła przyległego  do doświadczeniowego jądra, zniesienia asymetrii między cierpieniem a przedstawieniem, spotęgowania bycia w poetyckim obrazie. Roszczenie „prawdziwości” obrazu urasta w opisywanych projektach  do rozmiarów ekstremalnych, a zgłaszający je twórcy – mimo iż  wielokrotnie zdradzają  wiedzę o niemożliwym charakterze swoich zamierzeń – z uporem podejmują kolejne (zawsze nieudane i zawsze nieukończone) próby stworzenia słownego odcisku granicznego cierpienia. Czynią to w poczuciu bezwzględnej konieczności spełniania zadania w większej mierze  ludzkiego niż artystycznego. Dlatego poszukiwanym przez siebie poetyckim językom, malarskim i teatralnym formom nadają funkcje bliskie tym, jakie obrazy pełniły przed epoką sztuki.

 

"Książka Agaty Stankowskiej jest z jednej strony świadectwem wielkiej wiedzy, wrażliwości i wnikliwości poznawczej, z drugiej zaś – dowodem wysoce samodzielnych, oryginalnych poszukiwań, które prowadzą do rezultatów odkrywczych (bo odsłaniających niedostrzegane dotąd strony poetyckich i artystycznych realizacji), nowatorskich (bo zmieniających wiele tradycyjnych, stereotypowych poglądów na literaturę i sztukę drugiej połowy XX wieku) oraz inspiratorskich (bo zawierających wiele ujęć i propozycji odczytań, które mogą znaleźć szereg innych zastosowań w dalszych badaniach nad współczesnymi poszukiwaniami i ucieleśnieniami prawdy dzieła sztuki)".

Prof. dr hab. Ryszard Nycz

 

Agata Stankowska – historyk i teoretyk literatury, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, kierownik Zakładu Literatury i Kultury Nowoczesnej IFP UAM, członek redakcji „Pamiętnika Literackiego”, redaktor naukowa serii wydawniczej „Literatura i Sztuka” (Wydawnictwo PTPN). Autorka książek: Kształt wyobraźni. Z dziejów sporu o „wizję” i „równanie” (Kraków 1998), Poezji nie pisze się bezkarnie. Z teorii i historii tropu poetyckiego (Poznań 2007), „żeby nie widzieć oczu zapatrzonych w nic”. O twórczości Czesława Miłosza (Poznań 2013), „Wizja przeciw równaniu”. Wokół popaździernikowego sporu o wyobraźnię twórczą (Poznań 2013).

Słowo wstępne 

 

I. O sztuce „nieczystej”, różnie rozumianych obrazach i konkurencyjnych modelach ich interpretacji (Wokół wybranych aspektów Visual Culture Studies, Bildwissenschaft oraz francuskiej semiologii pikturalnej) 

II. Niemożliwe i konieczne. Przyczynek do preposteryjnej historii „obrazu prawdziwego” 

III. Ikonoklazm odwrócony. Tadeusz Różewicz w poszukiwaniu form „wewnętrznego obrazu” 

IV. Bolesny urok surrealizmu. Tadeusz Kantor i Stanisław Czycz o kryzysie obrazu i słowa 

V. Próba niemożliwego, czyli „sprzecznościowa” teoria poezji według Tadeusza Kantora 

VI. Ku „epifanii wolnej formy abstrakcyjnej”. Jerzy Nowosielski i Tadeusz Różewicz w dialogu o katastrofie, ciele, śmierci i horyzontach sztuki 

VII. Apokalipsa i utopia. O poezji i sztuce Ewy Kuryluk 

VIII. Zakazane fotografie. O ikonoklazmie w dyskursie holokaustowym 

 

Nota bibliograficzna 

Bibliografia 

Spis ilustracji 

Indeks nazwisk 

Summary 

  • Title: Ikona i trauma. Pytania o "obraz prawdziwy" w liryce i sztuce polskiej drugiej połowy XX wieku
  • Author: Agata Stankowska
  • ISBN: 9788324229697, 9788324229697
  • Date of issue: 2019-10-15
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_1ce1
  • Publisher: Wydawnictwo UNIVERSITAS