E-book details

Korespondencja i literatura okolicznościowa w kręgu magnaterii Wielkiego Księstwa Litewskiego

Korespondencja i literatura okolicznościowa w kręgu magnaterii Wielkiego Księstwa Litewskiego

Mariola Jarczykowa

Ebook

Książka poświęcona jest listom i utworom okolicznościowym z XVII wieku,  które powstały w rodzinnym kręgu magnatów litewskich – głównie Radziwiłłów i Sapiehów. Omawiane, nieznane teksty rękopiśmienne i drukowane zostały wydobyte z polskich i zagranicznych bibliotek i archiwów.  W poszczególnych rozdziałach ukazano nie tylko prywatne piśmiennictwo związane z wydarzeniami rodzinnymi (narodziny, śluby, pogrzeby), ale także przybliżono sporne kwestie różniące rywalizujących ze sobą magnatów. Dzięki listom sługi księcia Krzysztofa  – Piotra Kochlewskiego można poznać różne aspekty funkcjonowania Kiejdan, prywatnego miasta Radziwiłłów, natomiast wymiana epistolografii między sławnym poetą, jezuitą Maciejem Kazimierzem Sarbiewskim a synem przywódcy różnowierców na Litwie – Januszem Radziwiłłem ukazuje w ciekawym świetle zagadnienia tolerancji religijnej.

Wiersze okolicznościowe omówione w drugiej części pracy wskazują na emocjonalny stosunek ówczesnych autorów do głównych bohaterów  książki – w panegirykach wychwalano ich zasługi, wyrażano radość z powodu powiększenia się rodzin i zwycięstw na bitewnych polach, a także smutek związany ze śmiercią hetmana wielkiego litewskiego. W paszkwilach piętnowano  natomiast uczestników tumultu wileńskiego oraz  opowiadającego się za Szwedami księcia Janusza Radziwiłła.

Omówienia listów i utworów okolicznościowych uzupełniono o zagadnienia związane z edytorstwem tych form piśmienniczych.

Wprowadzenie / 7

 

Część I

Epistolografia

 

Z problemów edytorstwa staropolskiej korespondencji / 13

Listy z XVI i XVII wieku w obiegu czytelniczym / 33

Familijne pisania / 51

Narodziny, chrzest, dzieciństwo / 51

Swaty, wesele, pożycie małżeńskie / 57

Choroby, śmierć, pogrzeby / 69

„Uszczypliwe skrypty” szwagrów / 79

„Niesmaczne pisania” Krzysztofa Mikołaja Dorohostajskiego / 79

Korespondencja Krzysztofa Radziwiłła i Lwa Sapiehy w okresie walki o buławę hetmana wielkiego litewskiego / 85

Listy Macieja Kazimierza Sarbiewskiego i Janusza Radziwiłła / 103

Kiejdany w epistolografii Piotra Kochlewskiego / 113

 

Część II

Utwory okolicznościowe

 

Wydawanie literatury okolicznościowej – zarys problematyki edytorskiej / 137

Wierszowany i oratorski komentarz do elekcji Zygmunta III Wazy / 147

Dymitriada w utworach okolicznościowych / 161

Epitalamium i paszkwile – obraz Radziwiłłów i Sapiehów w piśmiennictwie XVII wieku / 173

Rodzina Radziwiłłów birżańskich w utworach sylwicznych / 185

Genetliakony / 186

Wiersze imieninowe / 196

Wiersze żałobne dla Krzysztofa Radziwiłła / 200

Obraz Janusza Radziwiłła w literaturze okolicznościowej / 221

Zakończenie / 231

Bibliografia / 237

Nota bibliograficzna / 251

Wykaz skrótów nazw archiwów i bibliotek / 253

Indeks osobowy / 255

Summary / 267

Резюме / 269

  • Title: Korespondencja i literatura okolicznościowa w kręgu magnaterii Wielkiego Księstwa Litewskiego
  • Author: Mariola Jarczykowa
  • ISBN: 978-83-226-3518-6, 9788322635186
  • Date of issue: 2020-03-02
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_1g5x
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego