E-book details

Nazwy własne w kon/tekstach kultury

Nazwy własne w kon/tekstach kultury

Artur Rejter

Ebook

Pomieszczone w książce rozważania podporządkowano różnym zagadnieniom zebranym w pięciu ogniwach tematycznych odzwierciedlających zainteresowania autora problematyką nazw własnych. W grupie pierwszej znalazły się teksty dotykające problematyki ogólnej, teoretycznej, syntetyzującej, a ściślej propozycji ujęć problematyki onomastycznej z uwzględnieniem zdobyczy współczesnej lingwistyki. Ujęcia te stanowią próby sformułowania propozycji ścieżek badawczych o szerszych perspektywach zasięgu. Kolejna część zbiera teksty będące onomastycznymi re/interpretacjami dzieł literatury epok minionych (głównie baroku, ale też pozytywizmu i piśmiennictwa XX wieku). W ogniwie trzecim zaproponowano opracowania sytuujące onomastykę w kontekście gender studies, co stanowi rzadkość w polskim językoznawstwie. Podobnie — nieczęsto — podejmuje się problematykę analiz onomastycznych tekstów popkulturowych. Temu zagadnieniu poświęcona jest część czwarta. Monografię zamykają dwa teksty o charakterze rekonesansu, dotyczące wybranych problemów tematycznych z zakresu ideonimii oraz zoonimii (ogniwo piąte). Należy je traktować jako swoiste poszerzenie zasadniczych kwestii podjętych w niniejszym opracowaniu.

Praca ma charakter interdyscyplinarny, jest adresowana nie tylko do onomastów, ale językoznawców w ogóle, ponadto z pewnością zainteresuje badaczy literatury i kultury, a także studentów różnych kierunków humanistycznych.

 

Artur Rejter, profesor nauk humanistycznych, związany z Zakładem Historii Języka Polskiego w Instytucie Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej.

 

Zainteresowania badawcze: historia języka polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem metod badawczych lingwistyki tekstu, stylistyki i semantyki, onomastyki, także problemy polszczyzny współczesnej. Główne zagadnienia badawcze: problematyka gatunków mowy w aspekcie ich ewolucji, słownictwo w ujęciu historycznym, styl artystyczny, lingwistyka płci, onomastyka literacka, onomastyka dyskursu, lingwistyka międzykulturowa.

 

Wybrane publikacje: Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej (Katowice 2000), Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowo-komunikacyjne konteksty potoczności (Katowice 2006), Płeć – język – kultura (Katowice 2013), Nazwa własna wobec gatunku i dyskursu (Katowice 2016). Współautor książki Polszczyzna XVII wieku. Stan i przeobrażenia (Katowice 2002) oraz skryptu dla studentów polonistyki Gra w gramatykę. Ćwiczenia i materiały do gramatyki opisowej języka polskiego (Katowice 2002). Współredaktor cyklu prac zbiorowych Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii (t. 1–4, Katowice 2006, 2008, 2010, 2012). Redaktor „Języka Artystycznego” (t. 15: Język(i) kultury popularnej, Katowice 2014, t. 16: Nowy(?) kanon(?). Wokół Nagrody Literackiej Nike. Katowice 2017). Artykuły publikuje m. in. w „Stylistyce”, „Poradniku Językowym”, „Języku Polskim”, „Polonikach”, „Onomastikach”, „LingVariach”, „Rocznikach Humanistycznych”, „Białostockim Archiwum Językowym”, „Slavia Meridionalis”, „Języku Artystycznym”, licznych monografiach wieloautorskich w kraju i za granicą.

[10.2017]

 

Spis treści

 

Wprowadzenie / 7

 

I. Konteksty ogólne – teoria, metoda, synteza

Onomastyczne konteksty historii języka / 11

Nazwy własne w literaturze a pamięć kulturowa / 21

Onomastyka literacka wobec tekstologii i teorii dyskursu – perspektywa
historyczna / 29

Nazwa własna – gatunek – idiolekt / 41

Ekspresywny wymiar apelatywnych i proprialnych compositów nazywających osoby
w historii polszczyzny / 55

 

II. Konteksty re/interpretacyjne – epoki minione

Onomastykon poezji polskiego Baroku wobec kontekstów kulturowych epoki.
Wybrane problemy badawcze / 71

Wymiar „meta-” nazw własnych w tekście literackim. Na materiale poezji Jana
Andrzeja Morsztyna / 81

Nazwy własne w barokowym romansie wierszowanym – w stronę analizy
genologicznej. Na przykładzie twórczości Hieronima Morsztyna / 95

„Płaczcie – umarł Pan…”. Nazwy własne we wczesnobarokowym poemacie pasyjnym.
Na przykładzie Pamiątki krwawej ofiary Pana Zbawiciela naszego Jezusa Chrystusa
Abrahama Rożniatowskiego / 107

Onomastyczne tropy dekadentyzmu. Nazwy własne w Bez dogmatu Henryka
Sienkiewicza / 119

Wobec rzeczywistości. Nazwy własne w polskim reportażu dwudziestowiecznym –
próba analizy diachronicznej / 131

 

III. Konteksty genderowe

Problematyka płci a nazwy własne. W stronę onomastyki dyskursu / 149

Nieheteronormatywne oblicza płci. Nazwy własne w prozie Michała
Witkowskiego / 159

Onimia w służbie płci. Tytuły dzieł sztuki kobiecej / 169

Mężczyzna obnażony? Tytuły aktów męskich w polskiej sztuce współczesnej / 183

 

IV. Konteksty popkulturowe

Kreatywne topografie. Nazwy własne a wizerunek miasta w najnowszej polskiej
literaturze popularnej / 199

Peerelowski wampir Marek z warszawskiej Pragi pod rękę z egipską boginią Bastet.
Nazwy własne w prozie Andrzeja Pilipiuka / 209

„Byłaś już w Paryżach stu…”. Aksjologiczny aspekt nazw własnych w twórczości
poetyckiej Agnieszki Osieckiej / 223

Kupidyn w Szczecinie, Milena w szmince od Diora. Nazwy własne w twórczości
Katarzyny Nosowskiej / 243

 

V. Konteksty inne – roz/poznanie

Nie tylko Portret chłopca. Tytuły obrazów z motywem dziecka w sztuce
polskiej / 265

Od Aluzji do Zwalca. O imionach koni / 279

 

Bibliografia / 289


Wykaz skrótów / 303


Nota bibliograficzna / 307


Summary / 311


Résumé / 313

  • Title: Nazwy własne w kon/tekstach kultury
  • Author: Artur Rejter
  • ISBN: 978-83-226-3446-2, 9788322634462
  • Date of issue: 2020-05-20
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_1m8m
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego