Szczegóły ebooka

Twórczość dramatopisarska Jana Bielskiego SJ (1714-1768)

Twórczość dramatopisarska Jana Bielskiego SJ (1714-1768)

Małgorzata Mieszek

Ebook

W tragediach Jana Bielskiego uwidaczniają się nieliczne elementy świadczące o zakorzenieniu w tradycji i sięganiu po rozwiązania stosowane przez wcześniejszych dramaturgów. Bielski był przecież przedstawicielem zakonu z dwóchsetletnim doświadczeniem pedagogicznym, literackim i teatralnym. Ścieranie się dwóch tendencji ujawnia się w jego tragediach na wielu płaszczyznach. Dowodzi to raz jeszcze owej "przełomowości", "stania na granicy", a równolegle odzwierciedla ówczesne przemiany, jakim podlegała jezuicka dramaturgia. Bez uprzedzeń, jakie obecne były w dawniejszej literaturze przedmiotu, ale też nadmiernie nie przeceniając teatralnego dorobku Bielskiego, w książce starano się ukazać, że jego tragedie wystawiane w kolegiach w ciągu ponad dwudziestu lat w znacznym stopniu przyczyniły się do ugruntowania nowej dramaturgii. Stała się ona w efekcie podglebiem dla późniejszej działalności teatrów oświeceniowych.

Z Zakończenia

Książka jest ważną publikacją naukową [...] przedstawiając zjawisko kulturowe sprzed stuleci, buduje poczucie łączności z przeszłością, poprzez wskazanie programu edukacji obywatelskiej, opartej na wzorach zaczerpniętych z historii, poprzez omówienie edukowania przez dramat, teatr i retorykę. Z tego powodu należy także do zbioru trwałych wartości dziedziczonych przez współczesność.

Z recenzji prof. dr hab. Ireny Kadulskiej

Wykaz skrótów              9

Wstęp  11

 

I. Źródła i materiały 19

 

II. Dotychczasowe badania nad dramatami Jana Bielskiego       43

 

III. Dramaturgia jezuicka w połowie XVIII wieku               61

 

IV. Wybrane elementy ramy wydawniczej               77

1. Stemmaty     79

2. Listy dedykacyjne    86

3. Cząstki o charakterze epitalamijnym             95

4. Przemowa do Czytelnika      101

 

V. Źródła dramatów 113

 

VI. Kręgi tematyczne               133

1. Religia             136

2. Historia          149

3. Orient             159

 

VII. „W tych żyłach krew […] ojczyźnie i panu płynie” – o elementach ideologii obywatelskiej        167

1. Koncepcja ojczyzny 172

2. Model obywatela      181

 

VIII. „Osoby w scenach mówiące” – o bohaterach dramatów Bielskiego           191

1. Władcy          198

2. Wodzowie    212

3. Wyznawcy i męczennicy      217

4. Więzi rodzinne bohaterów  227

5. Intryganci i spiskowcy           239

 

IX. „Wyobrażenie sprawy”, która „ludzkie oczyszcza namiętności” – fabuła i akcja tragedii Bielskiego    249

1. Wielkość i kompletność fabuły         252

2. Spójność i jedność akcji         257

3. Działania postaci       261

4. Uprawdopodobnianie nieprawdopodobnego            264

5. Zasada trzech jedności           271

 

X. „Tragedyja na widok dana” – o wybranych aspektach realizacji teatralnej              277

1. W przestrzeni sceny                280

2. Aktor               290

 

Zakończenie     313

Bibliografia       319

Spis ilustracji    345

Indeks osobowy             347

Summary           355

  • Tytuł: Twórczość dramatopisarska Jana Bielskiego SJ (1714-1768)
  • Autor: Małgorzata Mieszek
  • ISBN: 978-83-814-2863-7, 9788381428637
  • Data wydania: 2020-06-29
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_1ntm
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego