Details zum E-Book

Nauka jako obiekt kultu. Wprowadzenie do koncepcji scjentoteizmu

Nauka jako obiekt kultu. Wprowadzenie do koncepcji scjentoteizmu

Łukasz Jach

E-book

Książka podejmuje problematykę wysokiego poziomu zainteresowania oraz szacunku, jakimi we współczesnym świecie cieszą się przekazy o tematyce naukowej. W poszczególnych rozdziałach kwestia ta poddawana jest interdyscyplinarnym analizom, uwzględniającym m.in. kontekst popkulturowy, metodologiczny, społeczny i psychologiczny. Punkt kulminacyjny rozprawy stanowi prezentacja koncepcji silnie scjentystycznego światopoglądu (określonego mianem scjentoteizmu) oraz jego psychologicznych podstaw i korelatów. Książka adresowana jest do psychologów i przedstawicieli innych dyscyplin społecznych, a także wszystkich osób zainteresowanych tematyką wpływu nauki, naukowców i najnowszych odkryć naukowych na funkcjonowanie jednostki i społeczeństwa.
 

Recenzja książki ukazała się:

  • na stronach czasopisma internetowego „Sprawy Nauki” nr 3 (208) marzec 2016;
  • w czasopiśmie „Forum Akademickie” nr 3/2016, s. 69 (Mariusz Karwowski: Wiedza na ołtarze!).

Artykuł o książce ukazał się w czasopiśmie „Gazeta Uniwersytecka UŚ” nr 10 (240) lipiec–wrzesień 2016, s. 14–15 (Maria Sztuka: Dlaczego jedni ufają naukowcom, a inni mają ich za kuglarzy?, artykuł dostępny pod adresem: http://gazeta.us.edu.pl/node/283913).

Spis treści

 

Przedmowa / 9

Wstęp / 11

 

Rozdział 1

Współczesne sposoby prezentowania nauki w kanałach kultury popularnej / 19

Wprowadzenie / 19

Nauka w telewizji / 21

  • Ekspert na śniadanie / 22
  • Naukowy zawrót głowy / 25


Nauka w reklamie / 27

Nauka w prasie i literaturze popularnonaukowej / 30

Nauka w Internecie / 35

  • „Kopalnia wiedzy”, czyli krótko i na temat / 36
  • Między memami a wiedzą bezużyteczną / 39
  • Racjonalista.pl — strona WWW i styl życia / 41


Podsumowanie / 44

 

Rozdział 2

Jak działa nauka? Wybrane koncepcje metodologiczne / 47

Wprowadzenie / 47

Pozytywizm Augusta Comte’a / 50

  • Naukowy ekskluzywizm / 52
  • Systemowość / 52
  • Finalizacja rozwoju ludzkości i jej zjednoczenie pod szyldem nauki / 53
  • Świeckie odkupienie / 53


Neopozytywizm Koła Wiedeńskiego / 54

  • Empiryzm / 55
  • Pozytywizm / 55
  • Fizykalizm / 56
  • Uwolnienie nauki od terminów metafizycznych / 57
  • Sądy syntetyczne w matematyce / 58
  • Nauka a szczęście ludzkości / 59


Cztery filary współczesnej refleksji nad funkcjonowaniem nauki — Popper, Kuhn, Lakatos, Feyerabend / 61

  • Karl Raimund Popper / 61
  • Thomas Kuhn / 67
  • Imre Lakatos / 73
  • Paul Feyerabend / 77


Nauka oczami naukowców / 81

  • Edward O. Wilson / 81
  • Richard Dawkins / 86

 

Rozdział 3

Uprawianie i recepcja nauki w perspektywie psychologicznej / 91

Wprowadzenie / 91

Aktywna psychologia nauki / 93

  • Jak możliwa jest nauka / 93
  • Obróbka termiczna pokarmów / 94
  • Wydłużona niedojrzałość mózgu / 97
  • Kultura jako agregat nauki / 99
  • Intuicyjny naukowiec / 102
  • Uprawianie nauki w perspektywie dyscyplin społecznych / 104
  • Dlaczego nauka jest trudna / 111


Receptywna psychologia nauki / 119

  • Społeczna psychologia nauki receptywnej / 119
  • Poznawcza psychologia nauki receptywnej / 125

 

Rozdział 4

Scjentoteizm — definicja, charakterystyka i uwarunkowania zjawiska / 135

Wprowadzenie / 135

Identyfikacja nieporozumień na temat nauki oparta na modelu Pascala Boyera / 138

  • Nieporozumienie 1: Nauka udziela odpowiedzi na pytania metafizyczne / 140
  • Nieporozumienie 2: Wypowiedzi naukowców mówią o obiektywnej prawdzie / 141
  • Nieporozumienie 3: Nauka pozwala uwolnić się od lęku i niepokoju / 143
  • Nieporozumienia 4 i 5: Nauka daje niepodważalne wyjaśnienia zjawisk występujących w przyrodzie oraz opis działania ludzkiej psychiki / 145
  • Nieporozumienie 6: Nauka daje odpowiedzi na pytania o kwestie ostateczne / 147
  • Nieporozumienie 7: Nauka daje nadzieję na ostateczne zjednoczenie ludzkości / 148
  • Nieporozumienie 8: Twierdzenia nauki są oparte na niepodważalnych założeniach / 150
  • Nieporozumienie 9: Nauka stoi na szczycie drabiny dociekań, w związku z czym badanie nauki jest nieracjonalne / 152


Scjentoteizm — konceptualizacja pojęcia / 153

  • Czym jest scjentoteizm? / 153
  • Scjentoteizm jako światopogląd / 155
  • Przejawy scjentoteizmu / 160


Psychologiczne uwarunkowania scjentoteizmu / 164

  • Typologia umysłu w modelu Junga—Nosala / 164
  • Potrzeba poznawczego domknięcia w koncepcjach Arie Kruglanskiego i Małgorzaty Kossowskiej / 170
  • Orientacje temporalne w koncepcji Philipa Zimbardo i Johna Boyda / 174
  • Potrzeba poznania w koncepcji Johna Cacioppo i Richarda Petty’ego / 176
  • Przekonania na temat źródeł natury człowieka — koncepcja Marzeny Żmudy-Trzebiatowskiej / 178

 

Zakończenie / 181

 

Bibliografia / 185

Indeks osobowy / 199

 

Summary / 205

Zusammenfassung / 207

  • Titel: Nauka jako obiekt kultu. Wprowadzenie do koncepcji scjentoteizmu
  • Autor: Łukasz Jach
  • ISBN: 978-8-3801-2628-2, 9788380126282
  • Veröffentlichungsdatum: 2016-01-07
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_1p6b
  • Verleger: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego