E-book details

Producenci margaryny? Marian Zdziechowski i polski modernizm katolicki

Producenci margaryny? Marian Zdziechowski i polski modernizm katolicki

Michał Rogalski

Ebook

 

Producenci margaryny. Marian Zdziechowski i polski modernizm katolicki to pierwsza monografia opisująca obecność modernizmu katolickiego w polskiej kulturze przełomu XIX i XX wieku. Autor nie tylko opowiada o osobach zaangażowanych w recepcję modernizmu, prezentuje ich intelektualne biografie i kluczowe dla nich zagadnienia, ale także poświęca uwagę samemu pojęciu modernizmu katolickiego. Termin „modernizm” od początku swojej historii wiązał się z wieloma negatywnymi skojarzeniami. Papież Pius X w 1907 roku uczynił z niego nazwę jednej z najgroźniejszych herezji, dając początek wielu nadużyciom i uproszczeniom, tymczasem modernizm to nie spójny system filozoficzny, ale zróżnicowany wewnętrznie ruch, który łączy jeden wspólny cel: pogodzenie katolicyzmu ze współczesną cywilizacją. Modernizm wiąże się z całą paletą rozmaitych postaw i rozwiązań. Widać to także w jego polskim wariancie, którego centralną postacią jest jeden z najważniejszych konserwatywnych myślicieli pierwszej połowy XX wieku – Marian Zdziechowski.

Wstęp 

Część I

Modernizm katolicki: pojęcie, stan badań, tendencje

Rozdział 1. Pojęcie modernizmu katolickiego 

Problem ram chronologicznych 

Wspólne źródło modernizmu i antymodernizmu 

Rozdział 2. Podstawowe problemy modernizmu katolickiego 

Spór o historyczność 

Spór o dogmaty 

Spór o jednostkę 

Spór o wielość 

Część II

Marian Zdziechowski – modernista katolicki

Rozdział 1. „Tego nie wiem”. Początki przygody z katolicyzmem liberalnym 

Bohater opowieści 

Pierwsze symptomy 

Jasna deklaracja 

Rozdział 2. „Nowy bojownik katolicyzmu liberalnego”. O Pestis perniciosissima

Dwie optyki apologetyczne: racjonalizm i moralizm 

Liberalizm katolicki Zdziechowskiego

Struktura argumentacyjna Pestis perniciosissima

Antyliberalna retoryka i jej zagrożenia – argumentacja Zdziechowskiego 

Pojęcie modernizmu a katolicyzm liberalny Zdziechowskiego 

Rozdział 3. Lata 1905–1907. Reakcje na Pestis perniciosissima i włączenie

w katolicki ruch reformistyczny w Europie 

Polemika z katolicyzmem liberalnym Zdziechowskiego: recenzja Jana Rostworowskiego 

Zdziechowski koresponduje 

Kwestia religijna i kwestia słowiańska: Die Grundprobleme Rußlands 

Rozdział 4. Zaangażowanie Zdziechowskiego w modernizm katolicki po

encyklice Pascendi dominici gregis w latach 1907–1914 

Zdziechowski w trybach instytucji. Próby wpływu na treść encykliki i dotknięcie jej skutkami 

O modernizmie do Rosjan. Artykuły Zdziechowskiego w czasopiśmie „Московский Еженедельник” 

Wypracowywanie syntezy. Świadectwa powstawania pracy Pesymizm, romantyzm a podstawy chrześcijaństwa 

Rozdział 5. Pesymizm, romantyzm a podstawy chrześcijaństwa jako namysł

nad modernizmem katolickim 

Głos autora i temat pracy 

Kategoria pesymizmu – jej rola i znaczenie w strukturze książki 

Kant a sprawa modernizmu 

Wizja idealnego modernizmu katolickiego 

Figury oczyszczonego modernizmu 1 – Newman  

Figury oczyszczonego modernizmu 2 – Blondel i Laberthonniére 

Figury oczyszczonego modernizmu 3 – Tyrrell 

Modernizm katolicki a sprawa polska 

Rozdział 6. Zdziechowski a modernizm katolicki po roku 1914 

Koniec z modernizmem katolickim? Śmierć syna Edmunda i pamiętnik

z roku 1915 

Odniesienia modernistyczno-katolickie w późnej twórczości Zdziechowskiego

Część III

Polska recepcja modernizmu katolickiego:

zjawiska, idee, interpretacje

Rozdział 1. Antymodernistyczne tezy o nieistnieniu polskiego modernizmu 

Antymodernistyczne wykazy polskich „modernizantów” 

Rozdział 2. Tłumaczenia obcojęzycznych prac modernistycznokatolickich 

Rozdział 3. Personalia i etapy recepcji 

Etapy recepcji 

Marian Zdziechowski 

Maurycy Straszewski 

Ignacy Charszewski

Izydor Kajetan Wysłouch 

Jan Ciemniewski 

Stanisław Brzozowski 

Ignacy Szmidt 

Ignacy Radliński 

Modernizm katolicki jako kategoria badawcza i samoidentyfikacja 

Rozdział 4. Modernistyczne wizje reformy Kościoła 

Maurycy Straszewski – reformator katolicyzmu 

Izydor Kajetan Wysłouch: katolicyzm jako uduchowiony socjalizm 

Rozdział 5. Próba modernistycznej teologii 

Rozdział 6. Syntetyczne ujęcia modernizmu katolickiego 

Ignacy Radliński – modernizm katolicki jako przedsionek wolnomyślicielstwa

Ignacy Szmidt – modernizm skazany na porażkę 

Stanisław Brzozowski – apologeta modernizmu katolickiego 

Rozdział 7. Postulaty reformy a ocena współczesności 

Zakończenie 

Podziękowania 

Summary 

Bibliografia

Źródła archiwalne 

Literatura podmiotu 

Literatura przedmiotu 

Indeks nazwisk 

  • Title: Producenci margaryny? Marian Zdziechowski i polski modernizm katolicki
  • Author: Michał Rogalski
  • ISBN: 9788324233243, 9788324233243
  • Date of issue: 2020-07-23
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_1pus
  • Publisher: Wydawnictwo UNIVERSITAS