E-book details

Michał Panaretos. Kronika trapezuncka - przekład, komentarz historyczny i filologiczny (Series Ceranea, tom 6)

Michał Panaretos. Kronika trapezuncka - przekład, komentarz historyczny i filologiczny (Series Ceranea, tom 6)

Marcin Cyrulski

Ebook

Szósty tom "Series Ceranea" zawiera tekst oryginalny i szeroko komentowane pierwsze polskie tłumaczenie Kroniki trapezunckiej Michała Panaretosa (1320/1330-1390). To niewielkich rozmiarów źródło mieści w sobie wiele bezcennych informacji na temat leżącego na wybrzeżach Morza Czarnego Cesarstwa Trapezunckiego, rządzonego przez Wielkich Komnenów. Państwo to powstało w dobie IV Krucjaty (1204) i istniało do roku 1461, kiedy zostało podbite przez Turków Osmańskich. Przez ponad dwa i pół wieku swej historii odgrywało istotną rolę kulturalną i religijną, a także w handlu czarnomorskim.

*

24 dnia miesiąca października, w środę, X indykcji, 6895 (1386) roku, zięć cesarza, emir Tatziatines wyprawił się z Limnii na drugiego cesarskiego zięcia, syna Chatzymyrisa z Chaldii, zwanego Sulamampekiem. Tatziatines wiódł ze sobą 12 tysięcy zbrojnych, a kiedy wtargnął do Chalibii, sam padł jako pierwszy, a jego ciało poćwiartowano. Z jego ludzi zginęło około trzech tysięcy, reszta zaś uciekła bez broni, porzucając 7 tysięcy koni i nieprzeliczone mnóstwo oręża.

Michał Panaretos, Kronika trapezuncka, fragm. 104

Przedmowa     11

 

I

Miasto, autor i dzieło. Trapezunt, Michał Panaretos i jego Kronika   15

  1. Trapezunt w starożytności i epoce bizantyńskiej       15
    1. W drodze do „źrenicy Azji”, czyli o krainie, w której leży miasto Trapezunt 15
  2. Historia Trapezuntu – od mitu do pierwszych zapisków kronikarskich, geograficznych i hagiograficznych            19
    1. Mit        19
    2. Zapiski kronikarskie i geograficzne      20
    3. Źródła hagiograficzne   29
  3. Historia miasta w epoce bizantyńskiej           30
  4. Nowe Cesarstwo – nowi Wielcy Komnenowie. Wprowadzenie do historii Cesarstwa Trapezunckiego od 1204 do 1461 roku          36
    1. Powstanie nowego państwa nad brzegami Morza Czarnego     36
    2. Skąd wywodził się ród Wielkich Komnenów?  39
    3. Cesarstwo Trapezunckie pod panowaniem Wielkich Komnenów       42
  5. Złota epoka miasta Trapezuntu pod rządami Wielkich Komnenów   54
  6. Nauka i literatura w Cesarstwie Trapezunckim          57

 

II

Michał Panaretos i jego dzieło    63

  1. Kronika trapezuncka Michała Panaretosa i jej znaczenie w badaniach nad historią Trapezuntu       63
    1. Etap minor i maior w historii badań nad Cesarstwem Trapezunckim   63
  2. Kim był Michał Panaretos i co napisał sam o sobie?           66

2.1. Inni o Michale Panaretosie       72

  1. Między greckim językiem klasycznym a średniowieczną greką. O języku, słownictwie i stylu Kroniki trapezunckiej   75

3.1. Datowanie         77

    1. Rzeczowniki, słownictwo grecko-bizantyńskie i neologizmy 78
    2. Słownictwo łacińskie w piśmiennictwie bizantyńskim i w Kronice trapezunckiej        85
    3. Słownictwo tureckiej, arabskiej lub perskiej proweniencji     88
    4. Czasowniki     91
    5. Styl kronikarza            94
  2. Wydania Kroniki trapezunckiej Michała Panaretosa   94

 

Michał Panaretos, Kronika trapezuncka – tekst oryginalny i polski przekład         97/121

 

Władcy Cesarstwa Trapezuntu         165

Spis skrótów 169

Bibliografia   171

Indeks osób 179

Indeks nazw geograficznych i etnicznych   186

Summary      191

  • Title: Michał Panaretos. Kronika trapezuncka - przekład, komentarz historyczny i filologiczny (Series Ceranea, tom 6)
  • Author: Marcin Cyrulski
  • ISBN: 978-83-8220-015-7, 9788382200157
  • Date of issue: 2020-11-17
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_1vak
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego