Details zum E-Book

Tanatos w literaturze dziecięcej i jego pedagogiczny wymiar

Tanatos w literaturze dziecięcej i jego pedagogiczny wymiar

Justyna Sztobryn-Bochomulska

E-book

Wśród wielu, często niejednoznacznych, odpowiedzi na pytanie, kim jest człowiek (które ma rudymentarny charakter dla pedagogiki), jedna jest jednoznaczna i wytyczająca granicę oddziaływań edukacyjnych – człowiek jest istotą śmiertelną. Świadomość własnej śmiertelności czyni człowieka istotą szczególną i wyjątkową, ponieważ ma on możliwość wybrania własnej drogi i realizowania swoich celów w obliczu skończonego czasu, jakim dysponuje. Taki punkt widzenia wskazuje na potrzebę podejmowania badań z zakresu tanatopedagogiki, stawiania trudnych, ale niezwykle ważnych pytań dotyczących w istocie sensu naszego życia. […] Celem podjętych badań jest poznanie i (z)rozumienie wymiarów obecności problematyki śmierci w literaturze dziecięcej o charakterze tanatycznym.

Śmierć jako niezbywalna część ludzkiego życia powinna być w nim obecna świadomie. Skupienie się na literaturze wynika natomiast z uznania jej za jedno z podstawowych źródeł kontaktu z kulturą i stanowi ważny poznawczo środek oddziaływania edukacyjnego.

Ze Wstępu

Autorka podejmuje temat ciekawy poznawczo i ważny społecznie, a jednocześnie rzadko eksplorowany w ramach badań pedagogicznych. Obszerność i różnorodność analizowanego materiału oraz wielość prezentowanych postaw i sposobów podejścia do fenomenu końca życia czyni z tej monografii pracę wyjątkową.

Z recenzji prof. dr. hab. Stanisława Gałkowskiego

Wstęp                11

 

Rozdział I. Teoretyczne podstawy pracy     17

1. Polisemiczny charakter śmierci               17

1.1. Śmierć jako fakt biologiczny             18

    1. Ku osobowemu wymiarowi śmierci – fenomen mojej i twojej śmierci    29
    2. Śmierć we współczesnej kulturze – wybrane aspekty 39

2. Geneza i kształtowanie się tanatopedagogiki        48

2.1. Myśl tanatologiczna we współczesnej humanistyce    48

2.2. Stan badań tanatopedagogicznych w Polsce                58

2.3. Rozumienie zjawiska śmierci przez dzieci      72

 

Rozdział II. Metodologia badań własnych   87

1. Założenia teoretyczno-metodologiczne badań     87

1.1. Czym jest tekst? Perspektywa hermeneutyczna          95

1.2. Tekst i interpretacja w ujęciu Paula Ricoeura              98

1.3. Świat tekstu i świat czytelnika w ujęciu Paula Ricoeura              103

1.4. Narracja jako sposób rozumienia świata        111

2. Ogólne założenia metody analizy treści  113

2.1. Koncepcja badań własnych              119

      1. Wybór materiału badawczego oraz wybór jednostek analizy            120
      2. Wielokrotna lektura tekstów w celu opracowania kategorii analitycznych               126

2.1.3. Konstruowanie klucza kategoryzacyjnego            127

2.1.4. Definiowanie kategorii w kluczu             128

 

Rozdział III. Zjawisko umierania i śmierci w literaturze dziecięcej o charakterze tanatycznym  129

1. Obraz umierania, śmierci i żałoby obecny w literaturze dziecięcej o charakterze tanatycznym               129

1.1. Śmierć jako element ludzkiej egzystencji      129

1.1.1. Antropomorficzne obrazy śmierci         129

1.1.2. Przyczyny śmierci      135

1.1.3. Metaforyczne formy śmierci  141

1.2. Śmierć jako element burzący egzystencję człowieka  154

1.2.1. Dziecko wobec śmierci innego              154

1.2.2. Dziecko wobec śmierci własnej             158

1.3. Zewnętrzne oznaki żałoby i symbolika pogrzebów      165

1.4. Podsumowanie    175

2. Sposób przeżywania umierania, śmierci i żałoby w literaturze dziecięcej o charakterze tanatycznym     186

2.1. Dziecko wobec możliwej lub realnej sytuacji granicznej            186

2.2. Świat zewnętrzny wobec przeżywających żałobę        198

2.3. Proces wychodzenia z żałoby           202

2.4. Podsumowanie    208

3. Sposób przedstawiania wymiaru eschatologicznego śmierci w literaturze dziecięcej o charakterze tanatycznym                216

3.1. Zmarli w zaświatach            218

3.2. Życie w pamięci i wierzeniach innych            224

3.3. Sposoby „istnienia” po śmierci        228

3.4. Nieobecność piekła w literaturze dla dzieci  230

3.5. Rodzaje bytów pośmiertnych           231

3.6. Podsumowanie    236

4. Życie w obliczu śmierci w literaturze dziecięcej o charakterze tanatycznym 245

4.1. Finalizm ludzkiej egzystencji             245

4.2. Życie jest silniejsze od śmierci         248

4.3. Niepowtarzalność życia     256

4.4. Życie i jego subiektywny wymiar     259

4.5. Poszukiwanie sensu życia  263

4.6. Wymiary obecności drugiej osoby  268

4.7. Podsumowanie    272

 

Zakończenie     277

Bibliografia       283

Aneks                299

  • Titel: Tanatos w literaturze dziecięcej i jego pedagogiczny wymiar
  • Autor: Justyna Sztobryn-Bochomulska
  • ISBN: 978-83-822-0037-9, 9788382200379
  • Veröffentlichungsdatum: 2021-01-25
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_1x86
  • Verleger: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego