1. Wprowadzenie           9

1.1. Regionalizacja fizycznogeograficzna – rys historyczny           9

1.2. Monitoring chemizmu gleb ornych Polski    11

1.3. Gleby Polski w literaturze   12

 

2. Cel i przedmiot badań oraz założenia badawcze         14

 

3. Problem badań           16

3.1. Przedmiot badań    18

3.2. Powierzchnia gleb ornych Polski wg IUNG 500          20

3.3. Dokładność mapy IUNG 500              20

 

4. Metodyka badań        21

4.1. Charakterystyka pokrywy glebowej w mezoregionach        21

4.2. Regiony glebowe Polski       21

4.3. Indeks ważony kompleksów przydatności rolniczej gleb – IWK        21

4.4. Wybór punktów kontrolno-pomiarowych i prace terenowe              23

4.5. Lokalizacja miejsc pobrania próbek glebowych        23

4.6. Oznaczenia laboratoryjne gleb z monitoringu 216 w IUNG  24

4.6.1. Przygotowanie próbek do analiz laboratoryjnych      24

4.6.2. Metodyka oznaczeń laboratoryjnych oraz obliczenia               24

4.7. Przygotowanie danych wykorzystanych w badaniach własnych       27

4.8. Kartogram jako sposób prezentacji wyników badań dla regionów glebowych Polski             28

4.9. Interpretacja zawartości próchnicy glebowej            28

 

5. Gleby Polski w ujęciu fizycznogeograficznym             29

5.1. Gleby na Niżu Środkowoeuropejskim (31) 29

5.1.1. Gleby na Pobrzeżach Południowobałtyckich (313)    30

5.1.1.1. Pobrzeże Szczecińskie (313.2-3)        30

5.1.1.2. Pobrzeże Koszalińskie (313.4)             32

5.1.1.3. Pobrzeże Gdańskie (313.5)  33

5.1.2. Gleby na Pojezierzach Południowobałtyckich (314-316)         34

5.1.2.1. Pojezierze Zachodniopomorskie (314.4)        34

5.1.2.2. Pojezierze Wschodniopomorskie (314.5)      35

5.1.2.3. Pojezierze Południowopomorskie (314.6-7)                36

5.1.2.4. Dolina Dolnej Wisły (314.8)  38

5.1.2.5. Pojezierze Iławskie (314.9)  38

5.1.2.6. Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie (315.1)               39

5.1.2.7. Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka (315.3)    40

5.1.2.8. Pojezierze Lubuskie (315.4) 40

5.1.2.9. Pojezierze Wielkopolskie (315.5)      41

5.1.2.10. Pradolina Warciańsko-Odrzańska (315.6)    42

5.1.2.11. Wzniesienia Zielonogórskie (315.7)               43

5.1.2.12. Pojezierze Leszczyńskie (315.8)       43

5.1.3. Gleby na Nizinach Sasko-Łużyckich (317)        44

5.1.3.1. Obniżenie Dolnołużyckie (317.2)       44

5.1.3.2. Wzniesienia Łużyckie (317.4)               45

5.1.3.3. Nizina Śląsko-Łużycka (317.7)              45

5.1.4. Gleby na Nizinach Środkowopolskich (318)   46

5.1.4.1. Nizina Południowowielkopolska (318.1-2)    46

5.1.4.2. Obniżenie Milicko-Głogowskie (318.3)           48

5.1.4.3. Wał Trzebnicki (318.4)            48

5.1.4.4. Nizina Śląska (318.5)                49

5.1.4.5. Nizina Północnomazowiecka (318.6)               50

5.1.4.6. Nizina Środkowomazowiecka (318.7)              51

5.1.4.7. Wzniesienia Południowomazowieckie (318.8)            52

5.1.4.8. Nizina Południowopodlaska (318.9) 53

5.2. Gleby Masywu Czeskiego (33)         54

5.2.1. Gleby w Sudetach z Przedgórzem Sudeckim (332)    54

5.2.1.1. Przedgórze Sudeckie (332.1)               55

5.2.1.2. Pogórze Zachodniosudeckie (332.2)                55

5.2.1.3. Sudety Zachodnie (332.3)     56

5.2.1.4. Sudety Środkowe (332.4-5) 57

5.2.1.5. Sudety Wschodnie (332.6)   58

5.3. Gleby na Wyżynach Polskich (34)    58

5.3.1. Gleby na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej (341) 59

5.3.1.1. Wyżyna Śląska (341.1)            59

5.3.1.2. Wyżyna Woźnicko-Wieluńska (341.2)             60

5.3.1.3. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska (341.3)                61

5.3.2. Gleby na Wyżynie Małopolskiej (342)             62

5.3.2.1. Wyżyna Przedborska (342.1)               62

5.3.2.2. Niecka Nidziańska (342.2)     63

5.3.2.3. Wyżyna Kielecka (342.3)        64

5.3.3. Gleby na Wyżynie Lubelsko-Lwowskiej (343)              65

5.3.3.1. Wyżyna Lubelska (343.1)       66

5.3.3.2. Roztocze (343.2)       67

5.4. Gleby w Karpatach Zachodnich z Podkarpaciem Zachodnim i Północnym (51)           67

5.4.1. Gleby na Podkarpaciu Północnym (512)         68

5.4.1.1. Kotlina Ostrawska (512.1)     68

5.4.1.2. Kotlina Oświęcimska (512.2)                69

5.4.1.3. Brama Krakowska (512.3)     69

5.4.1.4. Kotlina Sandomierska (512.4-5)         69

5.4.2. Gleby w Zewnętrznych Karpatach Zachodnich (513) 71

5.4.2.1. Pogórze Zachodniobeskidzkie (513.3)             71

5.4.2.2. Beskidy Zachodnie (513.4-5)               72

5.4.2.3. Pogórze Środkowobeskidzkie (513.6)             73

5.4.2.4. Beskidy Środkowe (513.7)    74

5.4.3. Gleby w Centralnych Karpatach Zachodnich (514-515)            74

5.4.3.1. Obniżenie Orawsko-Podhalańskie (514.1)    75

5.4.3.2. Łańcuch Tatrzański (514.5)    75

5.5. Gleby w Karpatach Wschodnich z Podkarpaciem Wschodnim (52)  76

5.5.1. Gleby na Podkarpaciu Wschodnim (521)        76

5.5.1.1. Płaskowyż Sańsko-Dniestrzański (521.1)       76

5.5.2. Gleby w Zewnętrznych Karpatach Wschodnich (Beskidach Wschodnich) (522)           77

5.5.2.1. Beskidy Leśne (522.1)             77

5.6. Gleby na Niżu Wschodniobałtycko-Białoruskim (84)              78

5.6.1. Gleby na Pobrzeżu Wschodniobałtyckim (841)           78

5.6.1.1. Nizina Staropruska (841.5)    78

5.6.2. Gleby na Pojezierzu Wschodniobałtyckim (842)         79

5.6.2.1. Pojezierze Litewskie (842.7)                79

5.6.2.2. Pojezierze Mazurskie (842.8)              80

5.6.3. Gleby na Wysoczyznach Podlasko-Białoruskich (843)               81

5.6.3.1. Nizina Północnopodlaska (843.3)      82

5.6.4. Gleby na Polesiu (845)            83

5.6.4.1. Polesie Zachodnie (845.1)     83

5.6.4.2. Polesie Wołyńskie (845.3)    84

5.7. Gleby na Wyżynach Ukraińskich (85)             84

5.7.1. Gleby na Wyżynie Wołyńsko-Podolskiej (851)            85

5.7.1.1. Wyżyna Wołyńska (851.1)    85

5.7.1.2. Kotlina Pobuża (851.2)           85

 

6. Regionalizacja gleb uprawnych Polski             87

 

7. Właściwości poziomów Ap gleb ornych regionów glebowych Polski               91

7.1. Uziarnienie wg BN-78/9180-11 i PTG 2008 w poziomach Ap – regionów glebowych Polski   91

7.2. Chemiczne właściwości gleb w poziomach Ap – regionów glebowych Polski             94

7.2.1. Próchnica glebowa w poziomach Ap – regionów glebowych Polski   94

7.2.2. Węgiel organiczny i azot ogólny w poziomach Ap – regionów glebowych Polski          95

7.2.3. Proporcja C/N – w poziomach Ap – regionów glebowych Polski         95

7.2.4. Azot (N-NH4+) i (N-NO3  ) w poziomach Ap – regionów glebowych Polski     96

7.2.5. Glin Al w poziomach Ap – regionów glebowych Polski             97

7.2.6. Glin wymienny i kwasowość wymienna w poziomach Ap – regionów glebowych Polski         97

7.2.7. Węglan wapnia CaCO3 w poziomach Ap – regionów glebowych Polski            98

7.2.8. Odczyn pHH2O – w poziomach Ap – regionów glebowych Polski       98

7.2.9. Odczyn pHKCl – w poziomach Ap – regionów glebowych Polski          99

7.2.10. Wapń Ca, magnez Mg, potas K i sód Na w poziomach Ap – regionów glebowych Polski        100

7.2.11. Kationy wymienne Ca2+, Mg2+, K+ i Na+ w poziomach Ap – regionów glebowych Polski    101

7.2.12. Właściwości sorpcyjne w poziomach Ap – regionów glebowych Polski         103

7.2.13. Fosfor ogólny w poziomach Ap – regionów glebowych Polski           104

7.2.14. Fosfor przyswajalny w poziomach Ap – regionów glebowych Polski              104

7.2.15. Magnez przyswajalny w poziomach Ap – regionów glebowych Polski           105

7.2.16. Potas przyswajalny w poziomach Ap – regionów glebowych Polski                106

7.2.17. Żelazo Fe w poziomach Ap – regionów glebowych Polski    106

7.2.18. Siarka ogólna w poziomach Ap – regionów glebowych Polski            107

7.2.19. Siarka przyswajalna w poziomach Ap – regionów glebowych Polski               107

7.3. Chemiczne pierwiastki śladowe w poziomach Ap – regionów glebowych Polski       108

7.3.1. Lit Li w poziomach Ap – regionów glebowych Polski 109

7.3.2. Beryl Be w poziomach Ap – regionów glebowych Polski         110

7.3.3. Wanad V w poziomach Ap – regionów glebowych Polski       110

7.3.4. Chrom Cr w poziomach Ap – regionów glebowych Polski       111

7.3.5. Mangan Mn w poziomach Ap – regionów glebowych Polski 111

7.3.6. Kobalt Co w poziomach Ap – regionów glebowych Polski      112

7.3.7. Nikiel Ni w poziomach Ap – regionów glebowych Polski         112

7.3.8. Miedź Cu w poziomach Ap – regionów glebowych Polski       113

7.3.9. Cynk Zn w poziomach Ap – regionów glebowych Polski          113

7.3.10. Arsen As w poziomach Ap – regionów glebowych Polski     114

7.3.11. Stront Sr w poziomach Ap – regionów glebowych Polski      115

7.3.12. Kadm Cd w poziomach Ap – regionów glebowych Polski     115

7.3.13. Bar Ba w poziomach Ap – regionów glebowych Polski           116

7.3.14. Ołów Pb w poziomach Ap – regionów glebowych Polski      116

7.3.15. Rtęć Hg w poziomach Ap – regionów glebowych Polski        117

7.3.16. Lantan La w poziomach Ap – regionów glebowych Polski    118

7.4. Inne właściwości gleb w poziomach Ap – regionów glebowych Polski           118

7.4.1. Suma 13 WWA w poziomach Ap – regionów glebowych Polski            118

7.4.2. Radioaktywność w poziomach Ap – regionów glebowych Polski        119

7.4.3. DDT/DDE/DDD w poziomach Ap – regionów glebowych Polski            120

7.4.4. Przewodnictwo elektrolityczne w poziomach Ap – regionów glebowych Polski          120

7.4.5. Zasolenie w poziomach Ap – regionów glebowych Polski      121

 

8. Krótka charakterystyka regionów glebowych Polski                 122

8.1. Gleby Otwartego Pobrzeża Bałtyckiego (1)                124

8.2. Gleby Wewnętrznego Pobrzeża Bałtyckiego (2)      124

8.3. Gleby Pojezierzy Wschodniobałtyckich (3) 125

8.4. Gleby Pojezierzy Pomorskich (4)     126

8.5. Gleby Wielkich Dolin Rzecznych (5)                127

8.6. Gleby Pojezierzy Centralnych (6)    127

8.7. Gleby Pojezierzy Lubusko-Wielkopolskich (7)           128

8.8. Gleby Leszczyńsko-Zielonogórskie z Pradoliną (8)   128

8.9. Gleby Łużyc (9)        129

8.10. Gleby Niziny Południowowielkopolskiej (10)          130

8.11. Gleby Milicko-Trzebnickie (11)       130

8.12. Gleby Niziny Śląskiej (12)  131

8.13. Gleby Niziny Północnomazowieckiej (13) 132

8.14. Gleby Niziny Środkowomazowieckiej (14)               132

8.15. Gleby Wzniesień Południowomazowieckich (15)  133

8.16. Gleby Niziny Południowopodlaskiej (16)   133

8.17. Gleby Przedgórza i Pogórza Sudeckiego (17)           134

8.18. Gleby Sudetów (18)            134

8.19. Gleby Wyżyny Śląskiej (19)              135

8.20. Gleby Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej (20)               136

8.21. Gleby Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej (21)  137

8.22. Gleby Wyżynne Przedborsko-Kieleckie (22)            137

8.23. Gleby Niecki Nidziańskiej (23)        138

8.24. Gleby Lubelskie (24)           138

8.25. Gleby Zachodnie Podkarpacia (25)               139

8.26. Gleby Kotliny Sandomierskiej (26)               139

8.27. Gleby Pogórza Zachodniobeskidzkiego (27)            140

8.28. Gleby Beskidów Zachodnich (28)  140

8.29. Gleby Pogórza Środkowobeskidzkiego (29)             141

8.30. Gleby Podhala (30)              141

8.31. Gleby Podlasia (31)             142

8.32. Gleby Polesia (32)                143

8.33. Gleby Podola (33)                143

8.34. Gleby nieobjęte badaniami (34)    144

 

9. Podsumowanie          145

 

10. Literatura    149

 

11. Aneks – wyniki badań           153

 

Abstract              177

• Title: Gleby orne makro- i mezoregionów fizycznogeograficznych Polski
• Author: Wojciech Tołoczko
• ISBN: 978-83-8142-472-1, 9788381424721
• Date of issue: 2021-03-15
• Format: Ebook
• Item ID: e_1zqc
• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego