E-book details

Nauka etyczna Lukrecjusza

Nauka etyczna Lukrecjusza

Adriana Grzelak-Krzymianowska

Ebook

Poemat Lukrecjusza De rerum natura, w którym poeta przedstawia w języku łacińskim główne treści nauki epikurejskiej, pozostaje dla filologów klasycznych ciągle jeszcze niezbadanym do końca obszarem. Dla badacza, który zechce poświęcić mu swój czas i zainteresowanie, stanowi materiał do gruntownych i wielokierunkowych studiów. A przy tym dzieło De rerum natura okazuje się w lekturze niezwykle interesujące i bogate tematycznie. Obok nauki o treści fizycznej, zawiera rozważania, które przemawiają bezpośrednio do wrażliwości również współczesnego Czytelnika. Do tych rozważań można zaliczyć przede wszystkim wiersze, w których autor przedmiotem swego zainteresowania czyni szeroko pojętą naukę o moralności.

Prezentowana publikacja jest pierwszą monografią, w której zostaje dokładnie omówiona ukazana przez Lukrecjusza nauka etyczna. Ponieważ analiza jest prowadzona w dwóch etapach, książka składa się z dwóch części. Pierwsza z nich jest poświęcona omówieniu miejsca i roli wywodów etycznych w strukturze kompozycyjnej dzieła Lukrecjusza O rzeczywistości oraz sposobów i form przejawiania się refleksji etycznej w poemacie, druga zaś skupia się na ukazaniu epikurejskiej drogi ku najwyższemu dobru oraz przedstawieniu charakteru tej wartości najwyższej, czyli epikurejskiego szczęścia. Przedstawiony wywód ma na celu wykazanie, że nauka etyczna jest nie tylko obecna w poemacie O rzeczywistości, ale że została w nim ujęta w sposób szeroki i możliwie pełny oraz odgrywa ona w nim istotną rolę i stanowi ważne, a nawet zasadnicze przesłanie dydaktyczne dzieła Lukrecjusza.

Uwagi wstępne. Status quaestionis     7

Problemy teoretyczne i metodologiczne           17

 

Część I. Budowa i miejsce wierszy poświęconych rozważaniom etycznym      21

1. Miejsce i rola wywodów etycznych w strukturze poematu  23

    1. Umiejscowienie rozważań o treści etycznej w poemacie            23
      1. Podstawowe pojęcia epikurejskiej nauki o moralności     23
      2. Występowanie w poemacie dłuższych wywodów o charakterze etycznym            30
      3. Umiejscowienie krótkich wzmianek o charakterze etycznym        41
    2. Sposoby wprowadzania rozważań etycznych w strukturę kompozycyjną poematu       43
      1. Sposób ukazania treści etycznych w prologach poematu 46
      2. Charakter pozostałych wierszy utworu skupionych na kwestiach etycznych          54
      3. Sposoby łączenia wywodów o treści etycznej i rozważań poświęconych fizyce    62
  2. Sposoby i formy przejawiania się refleksji etycznej w poemacie Lukrecjusza             75
    1. Kompozycja partii poematu poświęconych kwestiom etycznym             75
      1. Związki tematyczne pomiędzy wierszami poematu poświęconymi etyce a wywodami „fizycznymi”          75
      2. Sposób konstruowania przez Lukrecjusza rozważań o charakterze etycznym        81
      3. Środki służące konstruowaniu treści wywodu o moralności           83
    2. Sposoby i formy perswazji wykorzystane w wykładzie etycznym           90
      1. Charakter obecnych w poemacie ocen etycznych               90
      2. Charakter znajdujących wyraz w poemacie norm etycznych          102
      3. Leksykalne i retoryczne środki służące konstruowaniu perswazji etycznej             110

 

Część II. Treść nauki etycznej  125

1. Epikurejska droga ku najwyższemu dobru   127

    1. Źródła poznania etycznego w ujęciu Lukrecjusza            127
      1. Epikurejskie pojmowanie wartości w poemacie O rzeczywistości.               127
      2. Źródła wiedzy o wartościach w ujęciu historycznym          136
      3. Źródła wiedzy etycznej w aspekcie indywidualnym           145
    2. Kierunki i etapy rozwoju etycznego       153
      1. Czynniki warunkujące rozwój etyczny człowieka             154
      2. Znaczenie motywacji w procesie rozwoju moralnego       163
      3. Czynniki wpływające na etapy rozwoju etycznego człowieka        172

2. Charakter epikurejskiego szczęścia    183

2.1. Lukrecjusz o czynnikach decydujących o kształcie etycznego ideału      183

      1. Konstruktywne i reduktywne składniki epikurejskiego wzorca etycznego              183
      2. Charakter wyróżnianych przez Lukrecjusza wartości etycznych    191
      3. Próby hierarchizacji elementów ideału etycznego              198

2.2. Epikurejskie szczęście według Lukrecjusza        204

      1. Lukrecjusz o kondycji moralnej człowieka              205
      2. Epikurejska świadomość etyczna                212
      3. Szczęście w ujęciu Lukrecjusza     216

 

Zakończenie    239

Wykaz skrótów              243

Bibliografia       245

Summary          259

  • Title: Nauka etyczna Lukrecjusza
  • Author: Adriana Grzelak-Krzymianowska
  • ISBN: 978-83-8220-432-2, 9788382204322
  • Date of issue: 2021-04-14
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_20ox
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego